Katedra Ontologii i Epistemologii

Kierownik Katedry: prof. dr hab. Marek Hetmański

E-mail: marek.hetmanski@mail.umcs.pl
Tel.: +48 81 537 54 90

Pracownicy katedry

  • prof. zw. dr hab. Marek Hetmański  -  kierownik Katedry
  • dr hab. Andrzej Łukasik, profesor UMCS
  • dr hab. Marcin Trybulec
  • dr hab. Marcin Moskalewicz
  • dr Aleksandra Kołtun
  • dr Tomasz Walczyk
  • mgr Maciej Wodziński

Doktoranci

  • mgr Magdalena Łata
  • mgr Dominika Kopańska
  • mgr Anna Zych

Pracownicy Katedry prowadzą badania w następujących dyscyplinach filozoficznych:  epistemologia, ontologia, teorie komunikowania, mediów i informacji, filozofia i historia nauki, filozofia umysłu, filozofia przyrody i nauk przyrodniczych. Dokonują analiz filozoficznych, w tym epistemologicznych oraz ontologicznych, w takich dziedzinach naukowych jak kognitywistyka, fizyka, biologia, nauki biomedyczne, socjologia, antropologia kognitywna

prof. dr hab. Marek Hetmański

Tematy badawcze: wiedza ekspercka i eksperckość, teorie racjonalności i podejmowania decyzji, filozofia techniki i informatyki, filozofia sztucznej inteligencji, społeczne i techniczne uwarunkowania poznania i wiedzy, metaforyczność języka i przedstawień wizualnych

Prowadzone zajęcia: propedeutyka filozofii, epistemologia, samowiedza i samopoznanie, teorie informacji, teorie wiedzy, filozofia komunikacji, filozofia kognitywistyki, kognitywne teorie decyzji, kognitywne aspekty sztuk wizualnych. Wykłady Erasmus: Information Technology and Social Change (University of Exeter  2001, 2003); When Information Becomes Knowledge (Tampere University, 2007); What are the Limits of Human Rationality (Universidad de Granada, 2012); Rationality in Philosophy, Science and Public (Complutense Universidad, Mardid, 2015).

Projekty badawcze:

  • Kategoria informacji w filozofii umysłu MNiSzW/NCN, 1H01A02529, 2005–2007
  • Filozofia nauki, epistemologia i aksjologia w Lublinie: Ludwik Fleck, Narcyz Łubnicki, Leon Koj, Zdzisław Cackowski  –  NPRH, Universalia 2, 21H18016087, 2020-2022

dr hab. Andrzej Łukasik, prof. UMCS

Tematy badawcze: filozofia przyrody i nauk przyrodniczych, filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej i teorii względności, zastosowanie elementów formalizmu mechaniki kwantowej do modelowania procesów poznawczych i czynności decyzyjnych.

Prowadzone zajęcia: wstęp do filozofii, filozofia przyrody, kosmologia filozoficzna, mechanika kwantowa dla kognitywistów, historia filozofii z elementami filozofii przyrody, fizyczne podstawy procesów poznawczych, filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej, filozofia fizyki, filozoficzne zagadnienia nauk przyrodniczych (seminaria licencjackie, magisterskie, doktoranckie)

dr Aleksandra Kołtun

Tematy badawcze: społeczne studia nad nauką, społeczny i materialny wymiar procesów poznawczych, empiryczne badania doświadczeń użytkowników w konkretnych środowiskach poznawczych, kognitywistyczne koncepcje tzw. szerokiego poznania.

Prowadzone zajęcia: social cognition, etnografia kognitywna, teorie w analizach socjologicznych, wyszukiwanie informacji i praca w grupie

dr Marcin Trybulec

Tematy badawcze: filozofia języka i komunikacji, filozofia umysłu, epistemologia technologii poznawczych.

Prowadzone zajęcia: socjologia, patologie społeczne, psychologia społeczna, epistemologia, wstęp do teorii komunikacji, komunikacja interpersonalna, planowanie strategii i ewaluacja projektów, kognitywne aspekty komunikacji, media i komunikacja w społeczeństwie informacyjnym, media i poznanie,  semiotyka kognitywna, semiotyka mediów społecznościowych, anomie społeczne, społeczne aspekty poznania i wiedzy, wstęp do medioznawstwa, kognitywne teorie decyzji, komunikacja i poznanie, wykłady dla studentów Erasmusa: (Universidad de Granada, 2014)

Projekty badawcze:

  • Zrozumieć artefakty poznawcze, NCN, Sonata, kierownik, 2018-2022
  • Logi. Kom. Od sztuki logicznego myślenia do sztuki skutecznego komunikowania się,  NCBiR, wykonawca, 2017-2019
  • Pojęcie podmiotu poznania w teorii  komunikacji społecznej szkoły z Toronto,  MNiSzW/NCN, grant promotorski, wykonawca,  2010-2011

Staże, stypendia, wykłady Erasmus:
- Department of Cognitive Science, Interactive Cognition Lab, California University, San  
  Diego, marzec–kwiecień 2019.
- Institute for Philosophy,  Leiden University, kwiecień 2013.
- McLuhan Center for Culture and Technology, University of Toronto, luty 2011.

dr Tomasz Walczyk

Tematy badawcze: epistemologia, teleepistemologia, epistemologia rozszerzona, epistemologia społeczna
Prowadzone zajęcia: epistemologia, ontologia, propedeutyka filozofii, filozofia nauki, filozofia dla kognitywistów, kognitywne teorie decyzji, semiotyka mediów społecznościowych, percepcja wizualna, teorie informacji, poznanie i działanie

Doktoranci:

mgr Paulina Zarębska

Tematy badawcze: filozofia tańca, fenomenologia ciała, kognitywne aspekty ruchu, semiotyczne analizy gestu, komunikacja niewerbalna, metafora ucieleśniona

Projekt badawczy:  Rola metafor ucieleśnionych w rozwiązywaniu problemów choreograficznych w tańcu, NCN, Preludium, 2020-2022

mgr Magdalena Łata

Tematy badawcze: filozofia nauki - wartości estetyczne w fizyce; teorie lingwistyki kognitywnej w sztuce

mgr Dominika Kopańska

Tematy badawcze: analiza metaforyczności gestów w funkcji komunikacyjnej na przykładzie  polskiego języka migowego

mgr Anna Zych

Tematy badawcze: filozofia muzyki, teorie znaczenia w historii i filozofii muzyki; koncepcje i teorie retoryki; praktyka i teoria w terapii muzyką

mgr Maciej Wodziński

Tematy badawcze: epistemologia społeczna, wiedza ekspercka, eksperckość przez doświadczenie, filozofia zdrowia psychicznego

Projekt badawczy:  Ograniczenia wiedzy eksperckiej na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu, Diamentowy Grant, 2020-2024

Pracownicy Katedry prowadzili i prowadzą badania w ramach następujących projektów własnych (UMCS, miasto Lublin) i zewnętrznych (NCN, MNiSzW):

  • Nowe postaci racjonalności praktyczno-poznawczej człowieka w epistemologii i nauce – UMCS 2010-2011
  • Kategoria obiektywności w filozofii i nauce  – UMCS 2013-2015
  • Epistemologiczne i ontologiczne aspekty racjonalności przekonań – UMCS 2014-2018
  • Stereotypy społeczne i ograniczenia wiedzy eksperckiej na temat zaburzeń ze spektrum autyzmu MNiSzW 2019-2023
  • Rola metafor ucieleśnionych w rozwiązywaniu problemów choreograficznych w tańcu – NCN, 2020-2022
  • Pierwsze kroki w User-Centered Design – UMCS 2018-2019
  • Festiwal Noc Kultury w Lublinie jako zjawisko społeczne, kulturowe i poznawcze – Warsztaty Kultury, UMCS 2017-2023

Katedra zorganizowała następujące konferencje, seminaria i warsztaty:

  • Kazimierz Naturalised Epistemology Workshop – 2005-2011 (przy udziale Konrada Talmonta-Kamińskiego oraz Ośrodka Badań Filozoficznych w Warszawie)
  • Epistemologia współcześnie – XI 2005 (Lublin, WFiS)
  • Filozofia przyrody współcześnie – IV 2008 (Lublin, WFiS)
  • Rational Problems versus Theories of Rationality – 5-7 X 2010 (WFiS, UMCS)
  • Culture, Communication, Cognition – V 2012 (Lublin, WFiS)
  • Pragmatic Aspects of Rationality, Decision Making and Agency Workshop – 3-4 IV 2014 (Granada; we współpracy z Wydziałem Filozofii I Uniwersytetu w Granadzie)
  • Rationality and Decision Making Workshop – 17-18 VI 2015 (Lublin, WFiS)
  • 3rd Trends in Interdisciplinary Studies: Understanding Social Cognition - UMCS 2017
  • International Workshop: Expert Knowledge – 19-20 VIII 2018 (Ponta Delgada, przy współpracy z Wydzialem Humanistyki I Nauk Społecznych Uniwersytetu Azorskiego)
  • 5th Avant Workshop – 20th Century Philosophy and Contemporary Studies on Cognition – UMCS 2018
  • Epistemological Analyses of Cognition, Beliefs and Knowledge – 26-27 X 2019 (Granada; przy współpracy z Wydziałem Filozofii I Uniwersytetu w Granadzie)
  • 6th Avant Workshop – Between Computation  and Coordination 2019