Wcielenia polskiego intelektualisty. Struktura i dynamika pola intelektualnego w Polsce po 1989 roku

Abstrakt

Nauki społeczne w Polsce wiele miejsca poświęcają problemom polskiej inteligencji i poszukiwaniu współczesnych jej odpowiedników (jak klasa średnia czy specjaliści) uznając, że jest to kategoria społeczna zajmująca się rozpowszechnianiem w społeczeństwie idei, które mają znaczący, a często nawet decydujący wpływ na kierunek zmian społecznych. Wśród bogatej literatury na temat wspomnianych przekształceń i zróżnicowania zawodowego inteligencji niewiele jest jednak opracowań traktujących o jej elicie, czyli intelektualistach, którzy rozpowszechniane przez inteligentów idee tworzą i modulują, dodając im społecznej atrakcyjności. Niezależnie od coraz popularniejszej współcześnie narracji o upadku autorytetów, można zaryzykować stwierdzenie, że intelektualiści jako grupa nigdy wcześniej nie odgrywali większej roli w polskim życiu publicznym i symbolicznej grze o władzę niż w pierwszych dwóch dekadach III Rzeczpospolitej. Dlatego też warto przyjrzeć się obecności i zaangażowaniu polskich twórców kultury na forum życia publicznego po 1989 roku.
Refleksja ta podejmowana będzie z perspektywy teoretycznej i empirycznej wyprowadzonej z teorii pól społecznych Pierre’a Bourdieu i podjętych przez francuskiego socjologa działań analitycznych. W prezentowanym podejściu główny nacisk położony jest na zbiorowe działanie intelektualistów w życiu publicznym i ich wzajemne powiązania. Relacje między nimi tworzą przestrzeń społeczną (nazwaną tu polem), która mieści w sobie wiele środowisk, tych dominujących i zdominowanych, środowiskowych konserwatystów i awangardę, jest miejscem zmagań o pozycje w polu, ale i mechanizmów reprodukcji.

Informacja o prelegencie

Dr Tomasz Peciakowski jest asystentem w Instytucie Socjologii KUL, w Katedrze Filozofii Społecznej. Jest absolwentem socjologii (KUL) i politologii (UMCS), sekretarzem redakcji „Roczników Nauk Społecznych”. Jego ostatnie publikacje koncentrują się na zagadnieniach dotyczących intelektualistów i ich aktywności zbiorowej w sferze publicznej. Jego zainteresowania badawcze obejmują także problematykę elit symbolicznych, dyskursu publicznego i roli mediów w sferze publicznej.