Deklaracja Bolońska

W maju 1998 roku ministrowie edukacji Francji, Niemiec, Włoch i Wielkiej Brytanii podpisali w Paryżu tzw. Deklarację Sorbońską. Miała ona zmobilizować właściwe narodowe instytucje do zmiany systemów edukacyjnych tak, aby sprostały wymaganiom rynków ekonomicznych, komercyjnych i finansowych, które powstały wskutek zjednoczenia się części Europy. Istniejące różnice w systemach edukacji, a tym samym różnice w kwalifikacjach, uniemożliwiały swobodne przemieszczanie się oraz zatrudnianie obywateli, a także zmniejszały szanse Europy w światowym współzawodnictwie.

Deklaracja Bolońska, podpisana 19 czerwca 1999 roku przez ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe w 29 krajach europejskich, zapoczątkowała proces istotnych zmian w systemach edukacji poszczególnych państw. Proces ten, nazywany często Procesem Bolońskim, zmierza do utworzenia do 2010 roku – w wyniku uzgodnienia pewnych ogólnych zasad organizacji kształcenia – Europejskiej Przestrzeni Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area). Założenia Deklaracji „biorą w pełni pod uwagę różnorodność kultur, języków, krajowych systemów szkolnictwa oraz autonomię uniwersytetów” i zakładają współpracę w zakresie koordynacji polityk w zakresie szkolnictwa wyższego.

Deklaracja w sposób specjalny honoruje fundamentalne wartości i różnorodność europejskiego szkolnictwa wyższego:

  • jasno uznaje niezbędną niezależność i autonomię uniwersytetów,
  • wyraźnie odwołuje się do fundamentalnych zasad przedstawionych w Magna Charta Universitatum podpisanej (również w Bolonii) w 1988,
  • podkreśla konieczność osiągnięcia wspólnej przestrzeni dla szkolnictwa wyższego w ramach różnorodności kultur, języków i systemów edukacyjnych.

Proces Boloński stanowi próbę wypracowania wspólnej „europejskiej” reakcji na problemy występujące w większości krajów tak, aby:

  • stworzyć warunki do mobilności obywateli,
  • dostosować system kształcenia do potrzeb rynku pracy, a zwłaszcza doprowadzić do poprawy zatrudnienia,
  • podnieść atrakcyjność i poprawić pozycję konkurencyjną szkolnictwa wyższego w Europie tak, aby odpowiadała ona wkładowi tego obszaru w rozwój cywilizacji.

Celem zachodzących procesów integracyjnych nie jest standaryzacja, lecz raczej „harmonizacja”, czyli wypracowanie zasad współdziałania z uwzględnieniem zróżnicowania i autonomii poszczególnych państw i uczelni.