Dział Roślin Górskich (Alpinarium)

Dział Roślin Górskich, tzw. Alpinarium, usytuowany jest w południowo-wschodniej części Ogrodu, na wysokich lessowych zboczach o nachyleniu 5-30o, na powierzchni około 0,7 ha i wysokości względnej do 25 m. Założony ponad 50 lat temu przez prof. Dominika Fijałkowskiego i dr Kazimierza Kozaka. Pierwsze nasadzenia w Alpinarium wykonano w 1969 roku. Zakładanie nowych i rozbudowa starych ekspozycji roślinnych trwają do dziś. Zgromadzono tu około 1000 gatunków, podgatunków i odmian roślin. W kolekcjonowaniu tych zbiorów ogromny wkład wniosła mgr Maria Franszczak-Być – wieloletni kurator (1973-2006) tego działu. Przeważnie są tu rośliny zielne, z domieszką drzew, krzewów i pnączy o różnych formach pod względem pokroju. Prezentują florę górską różnych pięter - od regla dolnego, aż po krainę alpejską. Znaczna część gatunków w Alpinarium pochodzi z naturalnych stanowisk gór Europy i Azji. Poza tym rosną tu gatunki występujące w górach Ameryki Północnej, Japonii i Nowej Zelandii. Ze względu na dość zróżnicowane wymagania siedliskowe wprowadzonych roślin, zostały specjalnie ułożone skały wapienne, kwarcytowe, granitowe i bazaltowe. Dla polepszenia mikroklimatu roślinom, na jednym ze stromych zboczy w roku 2000 zostało zbudowane koryto potoku górskiego z dwoma małymi zbiornikami wodnymi.

Roślinność w Alpinarium jest prezentowana w ekologiczno-geograficznych ekspozycjach. Wśród nich najważniejszą pozycję zajmują gatunki chronione i zagrożone polskich Karpat. Florę piętra dolnego przedstawiają rośliny runa buczyny karpackiej: chaber Kotschyego (Centaurea kotschyana), ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens), czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) i czosnek siatkowaty (A. victorialis), lulecznica kraińska (Scopolia carniolica), obrazki alpejskie (Arum alpinum), parzydło leśne (Aruncus dioicus), pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna), śnieżyca wiosenna odm. karpacka (Leucojum vernum var. carpaticum) i inne. Skłony Alpinarium są porośnięte roślinnością regla górnego i piętra kosodrzewiny (Pinus mugo).

Na sztucznie uformowanych grzbietach znajdziemy przedstawicieli szaty roślinnej Pienin i Tatr. Florę Pienin reprezentuje m.in.: irga czarna (Cotoneaster niger), kostrzewa blada (Festuca pallens), mniszek pieniński (Taraxacum pieninicum) [namnożony metodą in vitro przez dr hab. Alinę Trejgell, prof. UMK z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu], pszonak pieniński (Erysimum pieninicum), rojnik włochaty (Jovibarba hirta subsp. glabrescens), smagliczka skalna (Alyssum saxatile), złocień Zawadzkiego (Chrysanthemum zawadzkii). Roślinność Tatr przedstawiają: sosna limba (Pinus cembra), dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala), dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis), pięciornik alpejski (Potentilla crantzii), powojnik alpejski (Clematis alpina), skalnica gronkowa (Saxifraga paniculata), szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) i inne.

Z flory górskiej innych obszarów świata odnajdujemy gatunki roślin, które niekiedy są uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne lub lecznicze. Są to: bergenia czerwieniejąca (Bergenia purpurascens), bożykwiat Meada (Dodecatheon meadia), czosnek alfatuneński (Allium aflatunense), bodziszek dalmacki (Geranium dalmaticum), goździk alpejski (Dianthus alpinus), inkarwilla Delavaya (Incarvillea delavayi), kozłówka długoszyjkowa (Phuopsis stylosa), morina wielkolistna (Morina longifolia), penstemon alpejski (Penstemon alpinus), pierwiosnek ząbkowany (Primula denticulata) i japoński (P. japonica), rdest himalajski (Polygonum amplexicaule), rodgersja kasztanowcolistna (Rodgersia aesculifolia), stopowiec himalajski (Podophyllum hexandrum), tarczownica tarczowata (Darmera peltata) i inne.

Ukształtowanie terenu ze strumieniem wodnym i bogactwo ekspozycji w Dziale Roślin Górskich tworzą jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc w Ogrodzie. Jest to miejsce naprawdę niezwykłe i w sezonie chętnie zwiedzane przez turystów.

Kurator - dr Mykhaylo Chernetskyy