Śród-eemskie oscylacje klimatyczne

Śród-eemskie oscylacje klimatyczne. Rekonstrukcja w oparciu o multidyscyplinarne badania kopalnych osadów jeziornych Równiny Garwolińskiej (Polska Centralna)


 


Nowoodkryte stanowiska kopalnych osadów jeziornych interglacjału eemskiego (z okresu 115-128 tys. lat temu) na Równinie Garwolińskiej w Polsce Centralnej stwarzają niepowtarzalną szansę rozpoznania historii roślinności i zmian klimatu podczas tego ciepłego okresu poprzedzającego holocen. Prowadzona współcześnie dyskusja na temat obserwowanych zmian klimatu koncentruje się m.in. na przyczynach naturalnej zmienności klimatycznej. Pod tym względem interglacjał eemski  jest przedmiotem szczególnego zainteresowania. Celem badań podjętych w projekcie jest szczegółowe rozpoznanie paleoekologiczne i paleoklimatyczne interglacjału eemskiego zarejestrowanego w nowoodkrytych kopalnych zbiornikach jeziornych. Badany obszar znajduje się na południowym krańcu kopalnego pojezierza eemskiego, które dotychczas nie było rozpoznane. Podczas prac dla Szczegółowej mapy geologicznej Polski (SMGP) w skali 1: 50 000 znaleziono ponad 20 stanowisk z eemskimi osadami jeziornymi. Pod względem liczby nowych paleozbiorników jest to obszar wyjątkowy w skali kraju. Miąższość osadów biogenicznych jest w nich zróżnicowana (od 1,5 m do 12 m). Do badań wybrano stanowiska o największej miąższości osadów. Są to stanowiska w rejonie miejscowości  Puznówka, Wola Starogrodzka, Żabieniec, Kozłów, Parysów i doliny cieku Struga. Stanowiska znajdują się w dwóch położeniach geomorfologicznych: w zagłębieniach bezodpływowych oraz w obrębie dolin niedużych cieków. Profile osadów organogenicznych, pobrane z wytypowanych jezior kopalnych, zostaną zbadane przy pomocy multidyscyplinarnych metod. Zostanie również rozpoznana geneza zbiorników kopalnych i ich ewolucja. Wyniki badań pozwolą nie tylko na odtworzenie historii roślinności i zmian klimatu, lecz również na  rozpoznanie funkcjonowania jezior lub ich zaniku w trakcie tzw. śród-eemskiej oscylacji klimatycznej. Wykonany zostanie także cyfrowy modelu terenu z użyciem technik GIS, który  pozwoli na rekonstrukcję paleogeograficzną i paleogeomorfologiczną Równiny Garwolińskiej. Obszar badań funkcjonował jako pojezierze eemskie w sąsiedztwie szerokiej (kilkanaście kilometrów) doliny Wisły. Rekonstrukcja klimatyczna będzie oparta o specjalistyczne oprogramowanie we współpracy międzynarodowej ze specjalistą w tym zakresie. Szczególny nacisk położony będzie na odtworzenie warunków klimatycznych w trakcie trwania śród-eemskiej oscylacji w tak zwanej grabowej.

Główna metodą badań będzie analiza pyłku i zarodników roślin (metoda palinologiczna), która stanowi podstawowe narzędzie w zestawie metod paleoekologicznych, służących m.in do rekonstrukcji klimatycznych. Uzupełniające analizy to: izotopy stabilne węgla i tlenu, szczątki makroskopowe roślin  i kopalnych wioślarki i okrzemki, które umożliwią rekonstrukcję warunków w jeziorze i ewolucji zbiornika. Ponadto analizy sedymentologiczne osadów zostaną przeprowadzone w trakcie opracowywania rdzeni wiertniczych oraz w trakcie badań terenowych. W przypowierzchniowej serii osadów w zbiornikach kopalnych zostaną wykonane wkopy w celu wykonania analizy litofacjalnej osadów. Osady mineralne, podścielające serię biogeniczną, będą datowane metodą OSL (optycznie stymulowanej luminescencji). Wyniki analiz palinologicznych zostaną wprowadzone do program komputerowego służącego do ilościowej rekonstrukcji warunków klimatycznych. Odtworzone mogą być następujące zmienne klimatyczne: średnia temperatura roczna, średnia temperatura najcieplejszego i najchłodniejszego miesiąca oraz roczna suma opadów. Program wykorzystuje współczesne analogi pyłkowe z terenów Europy i Azji, które mają przypisane im parametry klimatyczne.

Najlepiej rozpoznano dotychczas krótkotrwałe oscylacje klimatyczne w holocenie, gdzie znane są jako cykle Bonda. Z dotychczasowych badań wynika, że podobne epizody miały miejsce w różnych fazach interglacjału eemskiego. Przejściowe ochłodzenie u schyłku interglacjału eemskiego jest najbardziej znane. Natomiast wyniki wielu autorów wskazują dodatkowo na wystąpienie fazy osuszenia lub/ i ochłodzenia w środkowym okresie ocieplenia eemskiego, tj. w fazie grabowej. Ta śród-eemska  oscylacja klimatyczna jest znacznie gorzej udokumentowana i nie pojawia się we wszystkich profilach. Wyniki badań, podejmowanych w ramach projektu, powinny przynieść odpowiedź na pytanie jakie cechy  miała  śród–eemska oscylacja klimatyczna i czy wiązała się ona tylko z gwałtownym osuszeniem, czy też towarzyszyły jej spadki temperatury. Wyniki mogą przyczynić się do rozpoznania skali występowania tej oscylacji (regionalna czy ponadregionalna) oraz do rozstrzygnięcia, w jakim stopniu śród-eemska oscylacja klimatyczna przypominać może chłodne wydarzenia znane z holocenu.

Nasze publikacje:

  • Bober A., Brzozowicz D., Drzymulska D,. Żarski M., Suchora M. 2021. Palaeobotanical record of the Eemian interglacial succession at the Jagodne site (Garwolin Plain, central Poland). Geological Quarterly, 65: 34. doi: 10.7306/gq.1602
  • Zalat A.A., Bober A., Pidek I.A., Żarski M. 2021. Environmental and climate change during the Late Saalian-Eemian Interglacial at the Struga site (Central Poland): a diatom record against the background of palynostratigraphy. Review of Palaeobotany and Palynology, 288: 104386; https://doi.org/10.1016/j.revpalbo.2021.104386
  • Pidek I. A., Hrynowiecka A., Zalat A. A. , Żarski M. 2021.A high-resolution pollen and diatom record of mid- to late-Eemian at Kozłów (Central Poland) reveals no drastic climate changes in the hornbeam phase of this interglacial. Quaternary International . https://doi.org/10.1016/j.quaint.2021.02.032
  • Kupryjanowicz M., Fiłoc M., Drzymulska D., Poska A., Suchora M., Żarski M., Mroczek P. 2021. Environmental changes of the stadial/interstadial type during the Late Saalian (MIS-6) – multi-proxy record at the Wola Starogrodzka site, central Poland. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology  572; 110420. doi.org./10.1016/j.palaeo.2021.110420
  • Pidek I. A., Hrynowiecka A., Zalat A. A. , Żarski M. 2021.A high-resolution pollen and diatom record of mid- to late-Eemian at Kozłów (Central Poland) reveals no drastic climate changes in the hornbeam phase of this interglacial. Quaternary International . https://doi.org/10.1016/j.quaint.2021.02.032
  • Pidek I.A., Poska A., Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Żarski M., 2022. Two pollen-based methods of Eemian climate reconstruction employed in the study of the Żabieniec-Jagodne palaeolakes in Central Poland. Quaternary International, 632, 21-35.  https://doi.org/10.1016/j.quaint.2021.09.014
  • Suchora M., Kultys K., Stachowicz-Rybka R., Pidek I.A., Hrynowiecka A., Terpiłowski S., Łabęcka K., Żarski M. 2022.  Palaeoecological record of long Eemian series from Kozłów (Central Poland) with reference to palaeoclimatic and palaeohydrological interpretation. Quaternary International , https://doi.org/10.1016/j.quaint.2022.02.022
  • Abdelfattah A. Zalat, Jerzy Nitychoruk, Marta Chodyka, Irena Agnieszka Pidek, Fabian Welc. 2022. Recent and fossil freshwater diatoms of Poland: taxonomy, distribution and their significance in the environmental reconstruction Part 1 Coscinodiscophyceae, Mediophyceae and Fragilariophycidae. July 2022 Publisher: John Paul II University of Applied Sciences in Biala Podlaska, Poland ISBN: ISBN 978-83-64881-86-2;pp. 1-304.
  • Kultys, K., Brzozowicz, D., Drzymulska, D., Szymanek, M., Mirosław-Grabowska, J., Pidek I.A., Żarski, M., 2023. Does the multi-proxy Eemian record from the Słup site (central P land) indicate a more humid climate at the beginning of the hornbeam phase? Geological Quarterly,  67: 24, doi: 10.7306/gq.1694
  • Kultys K., Mirosław-Grabowska J., Zalat A., Hrynowiecka A., Łabęcka K., Terpiłowski S., Żarski M., Pidek I. A. 2023. A palaeohydrological record of a complete Eemian series from Żabieniec Ża-19 (Garwolin Plain, Central Poland) with reference to palaeoclimate data. Acta Geologica Polonica, 73(3): 355-378. DOI: 10.24425/agp.2023.145613
  • Kupryjanowicz M., Fiłoc M., Żuk-Kempa E., Żarski M. 2023. Are several profiles better than one? Multi-profile palynological study of the Eemian lacustrine sediments at the Wola Starogrodzka site (Garwolin Plain, Central Poland). Acta Geologica Polonica, 73(3): 411-431.DOI: 10.24425/agp.2023.145626
  • Bober A., Drzymulska D., Stachowicz-Rybka R., Kończak M., Żarski M. 2023. High-resolution record of Late Saalian and Eemian palaeoenvironments: the case study of Struga and Parysów (central Poland).
  • Bober A., Pidek I.A., Żąrski M., Hałas P. 2024. A differentiated palynological record of the Eemian Interglacial in two palaeolakes Niesadna and Parysów from the Garwolin Plain (Central Poland)”. Acta Palaeobotanica (in press)

Abstrakty konferencyjne:

  • Pidek I.A., Kupryjanowicz M., Żarski M., Fiłoc M., Szal M., Hrynowiecka A., Bober A., 2018. Vegetation dynamics in the Eemian lakeland in the Garwolin Plain (Central Poland): A habitat approach. Abstracts. 10th European Palaeobotany & Palynology Conference, University College Dublin, Ireland 12-17 August 2018: p.162.
  • Pidek I.A., Bober A., Hrynowiecka A., Stachowicz-Rybka R., Suchora M., Żarski M., Brzozowicz D. 2019. Zmiany paleośrodowiskowe w interglacjale eemskim na Równinie Garwolińskiej (Polska Środkowa) w świetle badań osadów kopalnych jezior.
  • Pidek I.A., Bober A., Hrynowiecka A., Stachowicz-Rybka R., Żarski M., Zalat A., 2019. Climate continentality gradient in the optimum of the Eemian interglacial: case studies of the pollen profiles from Central Poland. In: Proceedings of 20th Congress of the International Union for Quaternary Research (Dublin, Ireland, 25-31 July 2019), no. O-1165,
  • Pidek I.A., Stachowicz-Rybka R., Żarski M., Zalat A., Suchora M., Kultys K., 2020. Zapis klimatu interglacjału eemskiego w profile K2-19 Kozłów (Równina Garwolińska) [w:] 3 Konferencja naukowa Zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej. Referaty/postery. 9-11.12.2020, PIG-PIB, Warszawa, on-line: str. 33. ISBN 978-83-66752-82-5
  • Bober A., Brzozowicz D., Drzymulska D., Żarski M., Pidek I.A., 2020. Zapis paleobotaniczny sukcesji eemskiej – stanowisko Jagodne (Równina Garwolińska). [w:] 3 Konferencja naukowa Zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej. Referaty/postery. 9-11.12.2020, PIG-PIB, Warszawa, on-line: str.55-56. ISBN 978-83-66752-82-5
  • Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Żarski M., Stachowicz-Rybka R., Pidek I.A. 2020. Record of climate and palaeoenvironment changes in the fossil Eemian lake in Żabieniec (Central Poland). [In:] Sobczyk A., Ratajczak-Skrzatek U., Kasprzak M., Kotowski A., Marciszak A., Stefaniak K. (Eds.), Conference Proceedings INQUA, 28th September 2020, Quaternary Stratigraphy – palaeoenvironment, sediments, palaeofauna and human migrations across Central Europe, 55-56. ISBN: 978-83-942304-8-7
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Stachowicz – Rybka R, Żarski M. 2020. Palaeoecological record of long Eemian series from Kozłów (Central Poland) with reference to palaeoclimatic interpretations. [In:] Sobczyk A., Ratajczak-Skrzatek U., Kasprzak M., Kotowski A., Marciszak A., Stefaniak K. (Eds.), Conference Proceedings INQUA, 28th September 2020, Quaternary Stratigraphy – palaeoenvironment, sediments, palaeofauna and human migrations across Central Europe, 101-102. ISBN: 978-83-942304-8-7
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Żarski M., 2020. Palinostratygrafia o wysokiej rozdzielczości w wykrywaniu śród-eemskich oscylacji klimatycznych: stanowisko Kozłów, Równina Garwolińska, Polska Centralna. Sympozjum on-line, Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 4.12.2020 r. Wyd.: Oddz. Toruński PTB: str.31-33. ISBN: 978-83-954123-7-0
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Stachowicz-Rybka R., Kupryjanowicz M., Żarski M., Drzymulska D., Fiłoc M., Suchora M., Terpiłowski S., Mroczek P., Standzikowski K., Nitychoruk J., Poska A., Zalat A.A.; Szymanek M., Bober A., Brzozowicz D., Łabęcka K., Stachowicz K., Kończak M., Portka D, Dresler J, Kultys K.: Od późnego glacjału warty do schyłku eemu w świetle wyników multidyscyplinarnych badań kopalnych osadów jeziornych Równiny Garwolińskiej (centralna Polska).  Interdyscyplinarne Seminarium Naukowe „Glacjał i peryglacjał Europy Środkowej”, Lublin, 9-10.09.2021 LTN Lublin
  • Hrynowiecka A., Pidek I.A., Żarski M., Stachowicz-Rybka R., Terpiłowski S., Łabęcka K. 2021.Sedimentation gaps documented in the Eemian (MIS 5e) record in the profiles from the Puznówka and Żabieniec palaeolakes (Central Poland). [in:] Ratajczak-Skrzatek U., Kovalchuk O., Stefaniak K. (eds.), 2021. Proceedings of INQUA SEQS 2021 Conference, Wrocław, Poland. University of Wrocław & Polish Geological Society: 39-40.
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Stachowicz-Rybka R., Kupryjanowicz M., Żarski M., Drzymulska D., Fiłoc M., Suchora M., Terpiłowski S., Mroczek P., Standzikowski K.,  Nitychoruk J., Poska A., Zalat A.,  Szymanek M., Bober A., Brzozowicz D., Łabęcka K., Stachowicz K., Kończak M., Portka D., Dresler J., Kultys K. 2021. Od późnego glacjału warty do schyłku eemu w świetle wyników multidyscyplinarnych badań kopalnych osadów jeziornych Równiny Garwolińskiej (centralna Polska). [w:] Glacjał i Peryglacjał Europy Środkowej, red. R. Dobrowolski, A. Orłowska, B. Hołub, G. Janicki, Wyd. UMCS, Lublin: 251-256.
  • Bober A., Stachowicz-Rybka R., Żarski M. 2021. Paleobotaniczny obraz rozwoju roślinności w eemskim stanowisku Parysów na Równinie Garwolińskiej. [w:] Badura i in. (red.) Sympozjum  Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego streszczenia wystąpień, 4.12.2021, Warszawa, on-line, ISBN: 978-83-963503-0-5:  str. 21-23
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Żarski M. 2021. Zapis interglacjału eemskiego w stanowisku Puznówka (Równina Garwolińska, Polska Centralna) – trudności interpretacyjne. [w:] Badura i in. (red.) Sympozjum  Sekcji Paleobotanicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego streszczenia wystąpień, 4.12.2021, Warszawa, on-line, ISBN: 978-83-963503-0-5:  str. 21-23:  str. 35-37
  • Suchora M., Kultys K., Pidek I.A., Terpiłowski S., Łabęcka K., Żarski M.,  Eemskie jezioro Kozłów (Równina Garwolińska) w zapisie sedymentologicznym oraz kopalnych zespołów Cladocera   7 czerwca 2021, XI Sesja Paleolimnologiczna pod hasłem Rekonstrukcje zmian środowiska w oparciu o badania osadów jeziorno-torfowiskowych Polski północnej i osadów klifowych. (referat bez publikowania streszczeń)
  • Pidek I.A., Poska A., Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Żarski M.; Rekonstrukcja klimatu interglacjału eemskiego z zastosowaniem współczesnym analogów pyłkowych – profile Żabieniec i Jagodne (Równina Garwolińska, Polska Centralna)., Konferencja pod hasłem: Interglacjał eemski i zlodowacenie Wisły na obszarze Polski w świetle interdyscyplinarnych badań paleośrodowiskowych”2021; Santok-Gorzów Wlkp (referat bez publikowania streszczeń)
  •  Pidek I.A., Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Bober A., Żarski M. 2022. Eemska sukcesja pyłkowa w profilach osadów jeziornych Równiny Garwolińskiej. [W:] Streszczenia referatów i plakatów LIX Zjazdu w Stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego Amor plantarum nos unit – Łączy nas umiłowanie roślin. Warszawa 26 czerwca – 3 lipca 2022. A. Szczepkowski, M. Sułkowska, K. Marciszewska (red.). Polskie Towarzystwo Botaniczne, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa: 294-295.

  • Kupryjanowicz M., Fiłoc M., , Żuk-Kempa E., Żarski M., Drzymulska D. 2022. Interglacjał eemski na stanowisku Wola Starogrodzka (Równina Garwolińska, Centralna Polska).  [W:] Streszczenia referatów i plakatów LIX Zjazdu w Stulecie Polskiego Towarzystwa Botanicznego Amor plantarum nos unit – Łączy nas umiłowanie roślin. Warszawa 26 czerwca – 3 lipca 2022. A. Szczepkowski, M. Sułkowska, K. Marciszewska (red.). Polskie Towarzystwo Botaniczne, Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa: 291-292.

  • Pidek I.A., Poska A., Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Żarski M. 2022. Forests of the Eemian Interglacial and their climate-driven changes with no human interference. [In:] J. Wolski, E. Regulska, A. Affek. (eds.) IALE 2022 European Landscape Ecology Congress. Book of Abstracts. p. 181. Inst.Geogr. i Przestrzennego Zagospodarowania PAN Warsaw, 2022.

  • Pidek I.A., Granoszewski W., Kupryjanowicz M. 2022. Polska palinostratygrafia czwartorzędu a krzywa oceaniczna. [w:] Skurzyński J., Jary Z., Błaszkiewicz M., (red.) Streszczenia. XXVII Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski „Późnoczwartorzędowe środowiska sedymentacyjne Pomorza Wschodniego, 5-9.09.2022 r., Stara Kiszewa. ISBN 978-83-62673-83-4; Str. 12-15.

  • Kupryjanowicz M., Fiłoc M., Drzymulska D., Żuk-Kempa E., Żarski M., 2022. Interglacjał eemski na stanowisku Wola Starogrodzka  (Równina Garwolińska). [w:] Skurzyński J., Jary Z., Błaszkiewicz M., (red.) Streszczenia. XXVII Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski „Późnoczwartorzędowe środowiska sedymentacyjne Pomorza Wschodniego, 5-9.09.2022 r., Stara Kiszewa. ISBN 978-83-62673-83-4; Str. 132-134.

  • Pidek I.A., Terpiłowski S.,  Hrynowiecka A., Łabęcka K., Żarski M., 2022. Eemskie jeziora Równiny Garwolińskiej: Kozłów i Puznówka – studium przypadku. [w:] Skurzyński J., Jary Z., Błaszkiewicz M., (red.) Streszczenia. XXVII Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski „Późnoczwartorzędowe środowiska sedymentacyjne Pomorza Wschodniego, 5-9.09.2022 r., Stara Kiszewa. ISBN 978-83-62673-83-4; Str. 149-150.

  • Pidek I. A., Hrynowiecka A., Stachowicz-Rybka R., Kultys K.,  Brzozowicz D., Żarski M.; 2022. Zapis zmian paleośrodowiskowych i paleoklimatycznych w kopalnym jeziorze eemskim na stanowisku Żabieniec  (Równina Garwolińska). [w:] PROGRAM I STRESZCZENIA WYSTĄPIEŃ SYMPOZJUM SEKCJI PALEOBOTANICZNEJ Polskiego Towarzystwa Botanicznego 17.12.2022 (online): 23-24.

  • Kultys Kamil, Hrynowiecka Anna, Żarski Marcin. 2022. Ewolucja eemskiego jeziora w zapisie kopalnej fauny Cladocera na tle faz rozwoju roślinności: stanowisko Puznówka PU-19 (Równina Garwolińska).  [w:] PROGRAM I STRESZCZENIA WYSTĄPIEŃ SYMPOZJUM SEKCJI PALEOBOTANICZNEJ Polskiego Towarzystwa Botanicznego 17.12.2022 (online): 21-22.

  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Brzozowicz D., Żarski M. 2023. Palinostratygrafia eemu i wczesnego vistulianu w profilu Żabieniec Ża-19 (Równina Garwolińska). [w:] Bujak Ł., Szymanek M. (red.) Streszczenia konferencji Zlodowacenia i interglacjały w Polsce – stan obecny i perspektywy badań.  Chęciny, 16-18.06.2023, str. 54-55. ISBN: 978-83-955918-3-9.
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Kultys K., Brzozowicz D., Łabęcka K., Terpiłowski S., Żarski M., 2023. Zróżnicowany zapis interglacjału eemskiego w profilach osadów organicznych Równiny Garwolińskiej: Puznówka, Żabieniec i Kozłów – studia przypadku (A differentiated record of the Eemian Interglacial in organic sediment profiles of the Garwolin Plain: Puznówka, Żabieniec and Kozłów – case studies). 4. Konferencja naukowa "Zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej", 22-23 listopada 2023, PIG-PIB, Warszawa, 34-35.
  • Poska A., Pidek I.A., Bober A. 2023. Proxy-based quantitative reconstructions of Eemian climate, Garwolin Plain (Central Poland) / XI INQUA Congress "Time for change" July 14th – 20th 2023; Sapienza University of Rome, Italy
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Żarski M. New pollen-based evidence on climate oscillation during the mesocratic phase of the Eemian in Central Poland (Garwolin Plain) / XI INQUA Congress "Time for change" July 14th – 20th 2023; Sapienza University of Rome, Italy - poster
  • Pidek I.A., Hrynowiecka A., Kultys K., Brzozowicz D., Łabęcka K., Terpiłowski S., Żarski M., 2023. Zróżnicowany zapis interglacjału eemskiego w profilach osadów organicznych Równiny Garwolińskiej: Puznówka, Żabieniec i Kozłów – studia przypadku (A differentiated record of the Eemian Interglacial in organic sediment profiles of the Garwolin Plain: Puznówka, Żabieniec and Kozłów – case studies). 4. Konferencja naukowa "Zmiany klimatyczne w przeszłości geologicznej", 22-23 listopada 2023, PIG-PIB, Warszawa, 34-35.
  • Pidek I. A., Standzikowski K., Hrynowiecka A., Bober A., Stachowicz-Rybka R., Drzymulska D., Brzozowicz D., Suchora M., Kultys K., Mroczek P., Zalat A.A., Terpiłowski S., Żarski M., Komadowska K., Hałas P., Kończak M., 2023, Modele ewolucji eemskich paleojezior  Równiny Garwolińskiej w oparciu o wyniki paleoekologicznych badań multi-proxy, SYMPOZJUM SEKCJI PALEOBOTANICZNEJ Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 09.12.2023.

  • Pidek I.A., Terpiłowski S., Żarski M., Standzikowski  K. 2024. Palinostratygrafia a wyniki datowań OSL na przykładzie zbiorników eemskich Równiny Garwolińskiej. XIV Sesja Paleolimnologiczna „Ekosystemy wodne – przemiany i presje na osi czasu”, 21-22.03.2024, Słupsk. Komunikat  z grantu bez publikacji streszczeń
  • Suchora M., Bober A., Kultys K., Zalat A.A., Terpiłowski S., Komadowska K., Żarski M., Boczkowska J., Burdzy K., Pidek I.A. 2024. Zapis paleoekologiczny i paleohydrologiczny dwóch sąsiadujących stanowisk Struga i Parysów  (Równina Garwolińska – implikacje dla ewolucji eemskich paleojezior w Polsce Środkowej. XIV Sesja Paleolimnologiczna „Ekosystemy wodne – przemiany i presje na osi czasu”, 21-22.03.2024, Słupsk. Referat z grantu bez publikacji streszczeń
  • Mroczek P. Pidek I.A., Bober A., Żarski M., 2024. Zmienność uziarnienia wyznacznikiem dynamiki środowiska w interglacjale eemskim na tle sukcesji palinologicznych Struga i Kozłów na Równinie Garwolińskiej. XIV Sesja Paleolimnologiczna „Ekosystemy wodne – przemiany i presje na osi czasu”, 21-22.03.2024, Słupsk. Referat z grantu bez publikacji streszczeń