Przez długi czas dynamiczny rozwój sektora nowoczesnych technologii odbywał się przy przeważającym udziale mężczyzn. Dzięki działaniom podejmowanym przez różnego rodzaju organizacje walczące o równouprawnienie płci, a także same pracowniczki naukowe, świat nauki i technologii, przez dziesięciolecia trudno dostępny dla kobiet, zaczął się zmieniać. Dostęp do kształcenia oraz badań, a także promowanie takiej ścieżki edukacyjnej i zawodowej sprawiły, że obecnie kobiety stanowią spory odsetek osób zatrudnionych w nauce.
O ile jeszcze kilkanaście lat temu widok studentek na politechnikach i uczelniach o profilach technicznych czy informatycznych należał do rzadkości, o tyle współcześnie coraz więcej kobiet wiąże swoje życie zawodowe z tymi dziedzinami, czy to w usługach, czy w produkcji przemysłowej. Dużą rolę w tej przede wszystkim kulturowej zmianie odegrała edukacja dotycząca równouprawnienia płci, mająca na celu przeciwdziałaniu krzywdzącym stereotypom.
Przyznanie dostępu do edukacji kobietom było procesem długotrwałym i opłaconym walką i poświęceniem wielu aktywistek i naukowczyń. Pojedyncze przypadki przyjmowania kobiet na studia odnotowano w XVII wieku, jednak dopiero w XIX wieku amerykańskie koledże dopuściły kobiety do kształcenia uniwersyteckiego. W Polsce kobiety w nauce kształcone były na równych prawach z mężczyznami w podziemnym Latającym Uniwersytecie w Warszawie.
Niedawna dominacja mężczyzn w dziedzinie nauki i technologii wynikała z uwarunkowań kulturowych i organizacji życia społecznego. Praca w nauce kobiet przez długi czas nie była możliwa ze względu na ograniczony dostęp do edukacji czy dyskryminację ze względu na płeć. Rola kobiet w działalności badawczej i innowacyjnej ograniczana była chociażby przez bariery rekrutacyjne czy te związane z utrzymaniem się w wybranym zawodzie. Współcześnie kobiety mogą wybierać dowolne dziedziny rozwoju zawodowego, nie należy jednak zapominać, że zagrożenia wciąż istnieją np. w postaci dyskryminacji płacowej bądź takich zjawisk jak tzw. szklany sufit (utrudnienie osiągania wysokich pozycji w firmie) czy lepka podłoga w miejscu pracy (braki możliwości awansu).
W Unii Europejskiej, także w Polsce, działa obecnie wiele organizacji wspierających rozwój kobiet w nauce i technologii, na przykład Women in Technology, Girls in Tech, Międzynarodowe Forum Kobiet – Stowarzyszenie Kobiet Nauki i Biznesu, Polskie Stowarzyszenie Kobiet Nauki POLSENA i wiele innych.W 2022 roku w dziedzinie nauki i technologii w Unii Europejskiej zatrudnionych było niemal 76 milionów osób w wieku 15-74 lat, z czego 52% stanowiły kobiety. Jak podaje Eurostat, czyli Europejski Urząd Statystyczny, w regionach NUTS 1 kobiety zatrudniane były głównie w usługach – największy odsetek kobiet pracujących w dziedzinie nauki i technologii to Litwa i Korsyka (64%) oraz Łotwa (63%). Najmniejszy odnotowano we Włoszech (region północno-zachodni – 45%) i na Malcie (46%) oraz we włoskim regionie południowym i północno-wschodnim (46%).
Jednym z ważnych celów takich organizacji jest zapobieganie tzw. efektowi Matyldy. Zjawisko to polega na dyskryminowaniu kobiet-naukowców w miejscu pracy, np. pomijaniu ich w czasie wyznaczania ważnych ról w projekcie badawczym czy też przypisywaniu osiągnięć kobiet mężczyznom. Badania pokazują (np. Marieke van den Brink i Yvonne Benschop z Holandii z 2012 r. – Gender practices in the construction of academic excellence: Sheep with five legs), że problem ten nie został jeszcze rozwiązany, a przypadki efektu Matyldy wciąż się zdarzają.
O niezwykle istotnej roli kobiet w nauce świadczy fakt, iż 11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. To międzynarodowe święto zorganizowane przez RASIT (The Royal Academy of Science International Trust) i UN DESA-DSPD (United Nations Department of Economic and Social Affairs – The Division for Social Policy and Development) pierwszy raz obchodzone było w 2016 roku.
Całość artykułu można znaleźć na stronie: Praca w nauce i technologii – jaki jest odsetek kobiet pracujących w tych dziedzinach?
(skrótowe opracowanie na podstawie portalu praca.pl)
