Jak powinna wyglądać edukacja geograficzna na poziomie szkolnym i uniwersyteckim? Z jakimi wyzwaniami musi mierzyć się edukacja geograficzna na różnych poziomach kształcenia? Na te i wiele innych pytań można było znaleźć odpowiedź podczas konferencji naukowej pt. „Koncepcje geografii szkolnej a geografia akademicka”, która odbyła się w dn. 17–18 listopada na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej.
Wydarzenie zostało zorganizowane przez WNoZiGP pod auspicjami Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego przy udziale Lubelskiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Konferencja ma charakter cykliczny (odbyła się już po raz 23.) i stanowi okazję do corocznych spotkań przedstawicieli uniwersytetów zaangażowanych w badania nad edukacją geograficzną i kształceniem przyszłych nauczycieli, praktyków zajmujących się kształceniem geograficznym w różnych typach szkół oraz osób pracujących na rzecz edukacji geograficznej, w tym: autorów podręczników szkolnych, rzeczoznawców Ministerstwa Edukacji i Nauki, specjalistów zajmujących się kształceniem i dokształcaniem nauczycieli.
Oficjalną część konferencji poprzedził briefing prasowy z udziałem: dr. hab. Adama Hibszera, prof. UŚ – przewodniczącego Komisji Edukacji Geograficznej PTG; dr Jolanty Rodzoś, prof. UMCS – dziekan WNoZiGP; dr Joanny Szczęsnej – nauczycielki akademickiej z Katedry Geografii Społeczno-Ekonomicznej UMCS oraz mgr Iwony Kryczki – nauczycielki geografii w liceum ogólnokształcącym, doradcy metodycznego w LSCDN.
Podczas spotkania z dziennikarzami jako pierwsza głos zabrała prof. Jolanta Rodzoś:
„Gościmy przedstawicieli dydaktyków, środowiska uniwersyteckiego i nauczycieli geografii. W tym roku w bardzo licznej grupie nauczyciele reprezentują szkoły z całej Polski. Wskazuje to na potrzebę takich spotkań. […] Celem konferencji jest dyskusja środowiska szkolnego i akademickiego o problemach, które dotykają edukację geograficzną na różnym poziomie kształcenia. Tych problemów jest sporo, ponieważ świat szybko się zmienia, a szkoły i uniwersytety próbują wyprzedzać te zmiany”.
W dalszej części swojego wystąpienia Dziekan mówiła o tym, że celem edukacji geograficznej jest nauczenie uczniów i studentów, gdzie powinni szukać rzetelnej wiedzy o świecie, tak aby go rozumieć. Podkreśliła również, że edukacja geograficzna w szkole i geografia akademicka są nierozerwalnie ze sobą złączone, ponieważ to na uniwersytecie są kształceni przyszli nauczyciele tego przedmiotu.
Następnie prof. Adam Hibszer wspomniał o wymiernych efektach współpracy środowiska szkolnego i akademickiego:
„W 2017 r. weszła w życie podstawa programowa, która jest naszym wspólnym dziełem, opracowanym przy udziale Komisji Edukacji Geograficznej. Przekłada się to na programy nauczania w szkołach i na programy kształcenia w uniwersytecie”.
Do kwestii integracji obu środowisk odniosła się również dr Jolanta Szczęsna:
„Jesteśmy sobie nawzajem bardzo potrzebni. Dydaktycy akademiccy prowadzą badania naukowe, których wyniki trafiają do szkół w formie podręczników, natomiast nauczyciele wraz ze swoimi uczniami później weryfikują te opracowania. Efektem naszej współpracy jest m.in. raport sprzed dwóch lat, dotyczący egzaminu maturalnego, w którym wskazano pewne niedoskonałości. Na tej podstawie wprowadzono do egzaminu znaczące poprawki. Innym polem współpracy jest olimpiada geograficzna, którą organizuje Polskie Towarzystwo Geograficzne […]. Wreszcie nieocenionym elementem naszej kooperacji jest przygotowanie studentów do pracy pedagogicznej – my ich przygotowujemy teoretycznie, ale kontakt z uczniami zapewniają nauczyciele, więc ich wsparcie w kształceniu jest nieodzowne”.
Na koniec mgr Iwona Kryczka wskazała, że zmienia się nie tylko szkoła, ale także rodzice i uczniowie, a co za tym idzie – potrzebne są nowe metody kształcenia:
„Nie wszyscy zauważyli, że zmieniają się uczniowie, teraz mamy do czynienia z generacją Z, ale do szkół wchodzi już generacja Alfa. To ogromne wyzwanie, bo musimy się nauczyć, jak z nimi pracować. Zmieniają się również rodzice. Dla nas bardzo ważny jest wzrost szacunku do nauczycieli, chcemy, żeby nasza praca była doceniana […]. Edukacja geograficzna jest bardzo ważna, dlatego że jest to wiedza niezwykle użyteczna w codziennym życiu”.
Po zakończeniu briefingu prasowego odbyło się uroczyste otwarcie konferencji, którego dokonali: prof. dr hab. Dorota Kołodyńska – prorektor ds. studentów i jakości kształcenia; dr Jolanta Rodzoś, prof. UMCS – dziekan WNoZiGP; dr hab. Wojciech Janicki, prof. UMCS – dyrektor Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej oraz dr. hab. Adam Hibszer, prof. UŚ – przewodniczący Komisji Edukacji Geograficznej PTG.
W imieniu władz Uczelni głos zabrała prof. Dorota Kołodyńska, która podkreśliła wagę kształcenia przyszłych nauczycieli przedmiotów przyrodniczych i ścisłych:
„Jeśli nie będziemy dbać o wysoki poziom dydaktyki, to w przyszłości nie będzie miał kto uczyć w szkołach naszych dzieci, wnuków. Dlatego bardzo się cieszę, że tylu osobom zależy na kształceniu nauczycieli […]. Musimy zrobić wszystko, żeby ich nie zabrakło”.
Tematyka tegorocznej konferencji obejmowała cztery obszary: teoria kształcenia geograficznego – współczesne koncepcje edukacyjne, nowe kierunki, potrzeby i możliwości badawcze; szkolna edukacja geograficzna – funkcjonowanie w zreformowanym systemie szkolnym, problemy, wyzwania, dobre praktyki; kształcenie geograficzne na poziomie akademickim – szanse i zagrożenia, kierunki przemian; edukacja geograficzna wobec zmian w geografii jako nauce. Obrady toczyły się wokół pięciu sesji tematycznych: „Między geografią szkolną a geografią akademicką”, „Uczeń i nauczyciel w procesie kształcenia – wyzwania, potrzeby, kompetencje”, „Wyzwania edukacji geograficznej”, „Współczesne trendy w edukacji geograficznej”, „Różne oblicza edukacji geograficznej”.
Konferencja składała się ze stałych elementów w postaci wystąpień nauczycieli praktyków, a także punktów wprowadzonych po raz pierwszy: panelu eksperckiego oraz wystąpień studentów ukazujących edukację szkolną i akademicką z perspektywy przyszłych nauczycieli geografii.
We wspomnianym panelu eksperckim pt. „Wybrane problemy ludnościowe współczesnego świata – mity i rzeczywistość” wzięli udział naukowcy z naszego Uniwersytetu: dr Urszula Bronisz; dr hab. Małgorzata Flaga; dr Andrzej Jakubowski; dr hab. Wojciech Janicki, prof. UMCS; dr hab. Michał Łuszczuk, prof. UMCS; dr hab. Monika Wesołowska, prof. UMCS. Panel był adresowany w szczególności do nauczycieli geografii i dydaktyków uniwersyteckich, ponieważ stanowił zarówno źródło aktualnej wiedzy dotyczącej procesów ludnościowych, jak i propozycję atrakcyjnej formy zajęć, którą nauczyciele mogą zaimplementować w praktyce edukacyjnej.
Podczas konferencji odbyło się także posiedzenie Komisji Edukacji Geograficznej, której głównym zadaniem jest wspieranie rozwoju edukacji geograficznej w Polsce.
Uczestnicy wydarzenia, oprócz formalnych dyskusji w ramach sesji plenarnej i sesji referatowych, mieli okazję do rozmów kuluarowych podczas przerw kawowych i wspólnej kolacji.
Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem zarówno nauczycieli geografii, jak i przedstawicieli środowiska naukowego z różnych ośrodków podejmujących tematykę badawczą z zakresu dydaktyki geografii i edukacji geograficznej. Jej pokłosiem będzie publikacja pokonferencyjna.
Wydarzenie patronatem honorowym objęli: rektor UMCS prof. dr hab. Radosław Dobrowolski i prezydent Lublina dr Krzysztof Żuk. Sponsorem wydarzenia było Wydawnictwo Demart.
Fot. Bartosz Proll
