Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS wypełniły tłumy uczniów szkół ponadpodstawowych i osoby zainteresowane tematyką obszarów podmokłych. 3 lutego br. odbyła się szósta edycja Światowego Dnia Mokradeł pod hasłem „Już czas na odtwarzanie mokradeł”.
Na początku wydarzenia kilka słów do zebranych skierowała przewodnicząca komitetu organizacyjnego dr Magdalena Suchora z Katedry Geomorfologii I Paleogeografii UMCS. Następnie wszystkich gości, przedstawicieli różnych instytucji oraz licznie zgromadzoną młodzież przywitała dziekan Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS dr Jolanta Rodzoś, prof. uczelni.
Wydarzenie odbywało się pod patronatem JM Rektora UMCS. Prof. Radosław Dobrowolski zwrócił się do przybyłych: „Cieszę się, że z roku na rok – a to już szósta edycja wydarzenia – zauważamy coraz większe zainteresowanie młodych ludzi problematyką mokradłową. Można by zadać sobie pytanie, co takiego intrygującego jest w mokradłach? (…) Dla wszystkich osób, dla których zmiany klimatyczne są rzeczą istotną z punktu widzenia funkcjonowania społecznego i ekosystemu naszej planety, obszary mokradłowe są elementem kluczowym dla zapobiegania negatywnym skutkom postępujących zmian i tendencjom wzrostu średniej rocznej temperatury powietrza. Obszary mokradłowe to wyjątkowe ekosystemy, które z jednej strony retencjonują wodę, ale także i węgiel. Odpowiadają niejako za gospodarkę tymi dwoma niezwykle istotnymi elementami dla funkcjonowania naszej planerty. W związku z tym ochrona obszarów mokradłowych, jeśli podejdziemy do sprawy holistycznie i interdyscyplinarnie, jest sprawą kluczową i wyjątkowo ważną. Dobrze, żeby świadomość o tym kiełkowała – zwłaszcza w młodym pokoleniu, ale także przekładała się na pewne działania zmierzające do ochrony i zabezpieczenia tych cennych ekosystemów.”
Komitet Naukowy pod przewodnictwem prof. Ireny A. Pidek, odpowiedzialny za program wydarzenia, stanowili wybitni specjaliści z Instytutu Nauk o Ziemi i Środowisku UMCS, mający dorobek naukowy związany z obszarami wodno-torfowiskowymi wschodniej Polski. Wśród organizatorów, poza pracownikami ww. Instytutu, byli także przedstawiciele innych jednostek UMCS (m.in. Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Instytutu Nauk Biologicznych czy Ogrodu Botanicznego UMCS). W imprezę licznie zaangażowali się także studenci, przedstawiciele kół naukowych i doktoranci.
Światowy Dzień Mokradeł składał się z dwóch części: popularnonaukowej i sesji naukowej. Podczas wykładów uczestnicy dowiedzieli się m. in.: jaki związek mają mokradła ze zmianą klimatu, a zmiana klimatu z utratą mokradeł; jakie korzyści dają człowiekowi „zdrowe mokradła” i co można zrobić, aby przywracać je ludziom i przyrodzie; jakie działania prowadzone są w Poleskim Parku Narodowym, aby chronić jego „perły”, czyli unikalne gatunki i siedliska, czy wreszcie – jakie walory przyrody ożywionej spotkamy na transgranicznym Polesiu, jednym z najdzikszych zakątków Europy.
Tematem przewodnim tegorocznych obchodów była restytucja, czyli odtwarzanie i przywracanie funkcji zdegradowanych mokradeł, dlatego w trakcie poszczególnych warsztatów dużo uwagi było poświęcone właśnie tej tematyce, m.in. warsztat „Bóbr – architekt mokradeł” oraz „Co zrobić z tym bagnem? – warsztaty projektowe”. Żeby jednak skutecznie odtwarzać mokradła, warto było również poznać ich specyfikę w mikro i makroskali, dlatego młodzież wzięła udział m.in. w warsztatach laboratoryjnych: „Ląd i woda okiem ekologa – zaprojektuj własny ekosystem wodno-torfowiskowy”; „Torfowisko pod mikroskopem”, „Niezwykłe właściwości gleb terenów podmokłych” oraz warsztatach komputerowych pn. „Okiem satelitów – wykorzystanie źródeł teledetekcyjnych w badaniu obszarów podmokłych” czy „Historia mokradeł zapisana na mapach”.
Podczas szóstej edycji Światowego Dnia Mokradeł podziwiać można było autorskie wystawy: „Wszystko jest z wody II” – prace malarskie autorstwa dr inż. Małgorzaty Gorzel (Akademia Nauk Stosowanych Wincentego Pola w Lublinie); „W krainie bagien i moczarów” – fotografie przygotowane przez Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych oraz „Rok z życia żurawia” – zdjęcia autorstwa Sławomira Wróbla (Poleski Park Narodowy).
W trakcie wydarzenia odbyły się również konkursy wiedzy o mokradłach (z wykorzystaniem smartfonów), a także konkurs „Mokradła inspirują”, gdzie oprócz znajomości mokradeł liczyła się przede wszystkim kreatywność uczestników.
Część naukowa była z kolei okazją do rozmowy w gronie specjalistów, naukowców i praktyków, o aktualnie realizowanych i zakończonych projektach, a także walorach przyrodniczych obszarów wodno-błotnych, ochronie gatunków i siedlisk, współpracy transgranicznej czy wpływie zmian klimatu na zachowania awifauny.
Podczas obchodów można było włączyć się w zbiórkę koleżeńską UMCS, z której dochód przeznaczony był na wsparcie dla rodziny Julii Barabas. Sprzedawane będą symboliczne cegiełki – wyjątkowe produkty mokradłowe przekazane przez sponsorów i partnerów wydarzenia.
Wydarzenie patronatem honorowym objęli: JM Rektor UMCS, Poleski Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy, Zespół Lubelskich Parków Krajobrazowych, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie oraz PGW Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie. Sponsorami imprezy byli: Wydawnictwo Paśny Buriat, Fundacja dla Przyrody, Zagroda Poleska (producent Pastyły Poleskiej), Leśni Kumple oraz Craftbe.
*Światowy Dzień Mokradeł (World Wetlands Day) to międzynarodowe wydarzenie ustanowione w 1997 roku i obchodzone corocznie 2 lutego. W Polsce włączamy się w międzynarodowe obchody od 2002 r. Święto to obchodzone jest w rocznicę podpisania Konwencji Ramsarskiej (konwencji o obszarach wodno-błotnych mających międzynarodowe znaczenie, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego). Jego celem jest popularyzacja wiedzy na temat przyrodniczej roli mokradeł, a także ich ogromnego, choć często nie docenianego, znaczenia dla codziennego życia człowieka. Hasło przewodnie tegorocznego dnia mokradeł – „Już czas na odtwarzanie mokradeł” nawiązuje do trwającej dekady restytucji ekosystemów i przypomina nam, że mokradła to jedne z najszybciej zanikających w skali świata ekosystemów. Od 1970r. 35% mokradeł uległo degradacji, a szacuje się, że proces ten postępuje coraz szybciej. Tereny podmokłe zanikają trzy razy szybciej niż lasy. Wraz z nimi tracimy wiele korzyści, których na co dzień dostarczają nam mokradła.
Fot. Bartosz Proll, Michał Zembrzycki
