Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców zostało utworzone w styczniu 1991 r. przez połączenie dwu integralnych jednostek Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, zajmujących się sprawami języka i kultury polskiej: Polonijnego Centrum Kulturalno-Oświatowego (rok zał. 1975) i Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców (rok zał. 1981). Dyrektorem Centrum jest dr hab. Anna Dunin-Dudkowska, prof. nadzw.
Do głównych zadań Centrum należy:
- Kształcenie w zakresie języka i kultury polskiej osób mieszkających poza granicami Polski.
- Opracowywanie oraz wydawanie skryptów i podręczników z tego zakresu.
- Prowadzenie badań naukowych nad językiem i kulturą polską.
- Organizacja egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego.
Kształcenie w Centrum pojmujemy nie tylko jako promocję języka i kultury polskiej, lecz także jako forum spotkań, wymiany doświadczeń i nawiązywania kontaktów słuchaczy ze Wschodu i Zachodu.
Mając na względzie szeroką gamę zainteresowań słuchaczy, prowadzimy różne formy kształcenia, odpowiadające - zarówno programem, czasem trwania, jak i terminami odbywania zajęć - życzeniom naszych gości. Do głównych form kształcenia w ramach Centrum należą:
- Roczny kurs przygotowawczy na studia wyższe w Polsce.
- Podyplomowe studia w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego.
- Kursy letnie.
- Intensywne, krótkoterminowe kursy języka polskiego.
W miesiącach wakacyjnych organizowane są w ramach tzw. Lat Polonijnych specjalistyczne kursy i warsztaty dla Polonii i cudzoziemców, w czasie których uczestnicy mają możliwość pogłębienia znajomości języka polskiego oraz poznania polskiej kultury, literatury, historii.
Oprócz zajęć dydaktycznych, programy kursów obejmują zwiedzanie najpiękniejszych zabytków Lublina i okolic oraz wycieczki do innych miast Polski, a także spotkania ze znanymi osobistościami życia kulturalnego i wiele innych atrakcji.
Uczestnicy kursów mieszkają i odbywają zajęcia na terenie miasteczka uniwersyteckiego. W siedzibie Centrum znajdują się sale wykładowe, sala komputerowa, nowocześnie wyposażona aula, biblioteka i czytelnia.
W latach 1991-2018 w prowadzonych przez Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców UMCS różnych formach kształcenia udział wzięło około 12 000 cudzoziemców z 85 państw na 5 kontynentach