Spektrometr Fluorescencji Rentgenowskiej Canberra Packard - USA (rok prod. 1991)
Charakterystyka spektrometru:
- wzbudzanie fluorescencji rentgenowskiej atomów próbki przy użyciu radioizotopowych źródeł: Cd-109, Fe-55, Am-241
- metoda analizy z dyspersją energii zapewniającą wysoką czułość pomiarów i kumulacyjną rejestrację widma dla szerokiego zakresu pierwiastków
- detektor półprzewodnikowy Si (Li) pracujący w temperaturze ciekłego azotu
- wielokanałowy analizator energii fotonów fluorescencji rentgenowskiej
- komputerowe sterowanie i obróbka danych z zastosowaniem oprogramowania Mikro AXIL oraz QXAS
Pracownia oferuje usługi w zakresie:
- analiza ilościowa składu pierwiastkowego próbek (łącznie z analizą mikrośladów)
- szybka analiza ilościowa pierwiastków w serii próbek o podobnym składzie
- atestacja różnych materiałów na zawartość mierzalnych pierwiastków
- pomiary skażeń środowiska naturalnego pierwiastkami toksycznymi
Cechy metody pomiarowej:
- analizy dotyczą próbek stałych i ciekłych (po odparowaniu rozpuszczalnika), nieorganicznych i organicznych, biologicznych oraz całych przedmiotów
- zakres analizowanych pierwiastków: od krzemu do najcięższych (łącznie z lantanowcami i aktynowcami)
- równoczesny pomiar zawartości wielu mierzalnych pierwiastków wchodzących w skład próbki
- czułość metody XRF wzrasta ze wzrostem liczby atomowej pierwiastków. W pierwszym zakresie od krzemu do rutenu, w drugim od rodu do najcięższych, trzeci zakres przeznaczony jest głównie do analizy lantanowców. Niezależnie od tego czułość jest proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z czasu pomiaru. Po czasie pomiaru przekraczającym 1 godz. analiza zwykle uzyskuje rangę mikrośladowej. Wyższe czułości odpowiadają zawartości pierwiastków rzędu 10-4 % (wagowo), po zabiegach mineralizacji - rzędu 10-5 - 10-6 %, a po odparowaniu rozcieńczalnika (np. próbka wody) nawet do 10-7 % w odniesieniu do pierwotnej masy próbki. Wymagana masa próbek użytych do pomiaru podyktowana jest czułością spektrometru dla określonych pierwiastków: minimum dziesiąte części miligrama, standardowo 0,5 g lub całe przedmioty
- możliwość odzyskania próbek w stanie nie zmienionym
- niezależność wyników pomiarów od wiązań chemicznych dzięki wzbudzaniu najgłębszych poziomów energetycznych w atomach
- ograniczona mało kosztowna preparatyka chemiczna (jeśli jest konieczna); standardowo próbki poddaje się mechanicznej homogenizacji z dodatkiem standardów wewnętrznych
- małe prawdopodobieństwo wtrącenia zanieczyszczeń w związku z ograniczoną preparatyką chemiczną oraz dzięki niewrażliwości detektora na zanieczyszczenie układu wzbudzania i detekcji
Zaleca się konsultację odnośnie ewentualnej preparatyki chemicznej wykonywanej przez Zleceniodawcę, aby uniknąć niepożądanych zanieczyszczeń i rozcieńczeń próbki
Przykłady analizowanych próbek:
- gleby, minerały, stopy metali, opady pyłów, kondensaty z filtrów, cienkie warstwy, przedmioty archeologiczne, naczynia, powłoki malarskie, odczynniki chemiczne
- rośliny, żywność, tkanka zwierzęca, włosy, farmaceutyki
- woda, opady atmosferyczne, mleko, krew, inne płyny fizjologiczne, ścieki przemysłowe, aerozole
