Skarb z Zawichostu-Trójcy na pierwszym miejscu wśród 10 najważniejszych odkryć archeologicznych w Polsce w 2021 r. według „National Geographic” Polska. Wcześniej został on uznany w plebiscycie czytelników „Archeologia Żywa” za najważniejsze odkrycie archeologiczne w Polsce w 2021 r. w kategorii „Skarby”.
Znaleziony wiosną ubiegłego roku w Zawichoście-Trójcy skarb liczący prawie 1900 monet srebrnych, głównie książąt Bolesława Kędzierzawego i Władysława Wygnańca, znalazł się na pierwszym miejscu listy 10 najważniejszych odkryć archeologicznych w Polsce w 2021 r. polskiej edycji prestiżowego czasopisma „National Geographic”: https://www.national-geographic.pl/artykul/odkrycia-archeologiczne-w-polsce-10-najwazniejszych-odkryc-ostatniej-dekady#Skarb+z+Zawichostu-Tr%C3%B3jcy.
Skarb został odkryty przez członków Nadwiślańskiej Grupy Poszukiwawczej Stowarzyszenia Mieszkańców Gminy Annopol „Szansa” z Annopola i Stowarzyszenia „Wspólne Dziedzictwo” z Opatowa podczas poszukiwań zabytków na terenie Zawichostu-Trójcy. Poszukiwania te, trwające od jesieni 2020 r. do chwili obecnej, prowadzone są pod nadzorem merytorycznym dr. hab. Marka Florka z Instytutu Archeologii UMCS.
W październiku 2021 r. w Zawichoście-Trójcy przeprowadzono sondażowe badania wykopaliskowe, którymi kierowali dr hab. Marek Florek i mgr Monika Bajka. Uczestniczyli w nich, w ramach praktyk zawodowych, studenci archeologii z UMCS, a także członkowie obu wymienionych wcześniej stowarzyszeń.
Celem badań było ustalenie kontekstu skarbu znalezionego wiosną i weryfikacja miejsc, gdzie w trakcie wcześniejszych poszukiwań wystąpiły monety z początków XI w. Badania wykopaliskowe przyniosły bardzo interesujące wyniki. Ustalono, że skarb monet piastowskich z 2 poł. XII w. został zakopany w miejscu, gdzie w 1 poł. XI w. znajdował się częściowo zagłębiony w ziemię budynek o nieokreślonej funkcji, być może półziemianka mieszkalna. Po zniszczeniu jego partii nadziemnej, prawdopodobnie wskutek pożaru, część zagłębiona w ziemię służyła przez jakiś czas jako śmietnik, do którego trafiały rozbite naczynia, odpadki konsumpcyjne, w tym kości zwierzęce oraz zniszczone bądź uszkodzone przedmioty codziennego użytku. Właśnie w tym zasypanym, już nie użytkowanym śmietniku z XI w., ok. 1165 r. zakopano naczynie z prawie 1900 monetami.
Z uwagi na rangę dotychczasowych odkryć planuje się dalsze badania archeologiczne Instytutu Archeologii UMCS w Zawichoście-Trójcy. Sam skarb odkryty w 2021 r., po zakończeniu konserwacji i pełnym opracowaniu naukowym, co powinno mieć miejsce w połowie tego roku, będzie prezentowany w całości w Sandomierzu.
żródło: Wydział Historii i Archeologii UMCS, oprac. i fot.: dr hab. Marek Florek / Więcej informacji: Instytut Archeologii UMCS
