Mariola Kuszyk-Bytniewska jest absolwentką I LO im. Stanisława Staszica w Lublinie (1988). W latach 1988-93 studiowała filozofię (WFiS UMCS); w 1993 obroniła pracę magisterską napisaną pod kierunkiem prof. dra hab. S. Jedynaka: Problem ugruntowania nauk humanistycznych w filozofii Floriana Znanieckiego. W latach 1991-95 studiowała socjologię (WFiS UMCS); w 1999 obroniła pracę magisterską napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. M. Libiszowskiej-Żółtkowskiej: Mircei Eliadego fenomenologia doświadczenia religijnego. W 1995 rozpoczęła studia doktoranckie z filozofii przy WFiS UMCS, które ukończyła w 1999. W roku 2001 otrzymała stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie filozofii po publicznej obronie rozprawy: Rzeczywistość konkretna a działanie. Wartości i znaczenia w filozofii kultury Floriana Znanieckiego (promotor: prof. dr hab. S. Jedynak, recenzenci: prof. dr hab. Maria Szyszkowska i dr hab. S. Symotiuk, prof. UMCS). Stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych (w zakresie filozofii) uzyskała w roku 2016 na podstawie rozprawy Działanie wobec rzeczywistości. Projekt onto-epistemologii społecznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015. 

W roku szkolnym 1994/95 uczyła etyki w II LO i IV LO w Lublinie. Od 01.03.1999 r. do 30.06.2005 r. była zatrudniona w Zakładzie Etyki Akademii Medycznej w Lublinie kierowanym przez prof. dra hab. Krzysztofa Marczewskiego. Od 01.10.2001 do 30.09.2015 r. pracowała w Zakładzie Ontologii i Teorii Poznania WFiS UMCS, a od 01.10.2016 do 30.09.2017 r. w Zakładzie Filozofii Kultury. Od 1 października 2017 r. pracuje w Zakładzie Antropologii Kulturowej, który po restrukturyzacji wszedł w skład Katedry Estetyki i Filozofii Kultury. 

Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na pograniczu filozofii i socjologii,  w szczególności na problematyce filozofii nauk społecznych (ontologia i epistemologia społeczna, zagadnienia: racjonalności społecznej, intersubiektywności, doświadczenia, działania, nowoczesności i nowoczesnej tożsamości) oraz filozofii kultury (wartości i znaczenia kulturowe, głównie w filozofii kultury Floriana Znanieckiego). Jej głównym obszarem badawczym jest onto-epistemologia społeczna, którą lokuje w dziedzinie filozofii nauk społecznych.  Inne zainteresowania naukowe, których odzwierciedlenie można znaleźć w opublikowanych pracach oraz w prowadzonych zajęciach dydaktycznych, to filozofia doświadczenia (w szczególności doświadczenia religijnego), problematyka filozofii medycyny i humanistycznej dydaktyki w medycynie - wchodzące w zakres filozofii kultury, filozofia polityki oraz filozofia edukacji. 

ORCID

 https://orcid.org/0000-0001-6835-054X

Publikacje książkowe:

Filozofia przyrody współcześnie, red. A Łukasik, M. Kuszyk-Bytniewska, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2010.

Działanie wobec rzeczywistości. Projekt onto-epistemologii społecznej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.

A Social Onto-Epistemology, Peter Lang Publishing Group, Berlin 2023.   DOI:10.3726/b20898

Wybrane artykuły naukowe:

1. Epistemocentrism as an Epistemological Obstacle in the Social Sciences, „Dialogue and Universalism” 2012, nr 4, s. 17-34.
2. Znaniecki i Husserl o rzeczywistości kulturowej i jej badaniu. Onto-epistemologiczna interpretacja współczynnika humanistycznego, „Studia Metodologiczne” 2013, nr 31, s. 145-181.
3. Zaangażowanie a neutralność – o trudnościach stosowania pojęcia obiektywności w naukach społecznych. Onto-epistemologiczna recepcja socjologii N. Eliasa, „Roczniki Historii Socjologii” 2013, t. 3, s. 61-81.
4. Rationality as an Onto-Epistemological Category [w:] Етносоціологічний та епістемологічний дискурс у науковому просторі [Ethnosociological and epistemologicaldiscourse in scientific space], eds. V. Yevtukh, R. Radzik, G. Kisla, Інститут соціології, психології та соціальних комунікацій Національного педагогічного університету імені М. П. Драгоманова, Kiev 2013, s. 246-257.
5. Problematyzacja obiektywności w naukach społecznych, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2015 nr 2 (204), s. 191-198.
6. Obiektywność a obiektywizacja w naukach społecznych, „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2017, t. 5, s. 187-196.
7. Florian Znaniecki o nauce. Perspektywa ontoepistemologiczna, „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2018, t. 6, s. 275-284.
8. Deficits of Political Culture in the Context of the Transformation of Postmodern Subjectivity [w:] „Civitas. Studia z filozofii polityki” 2020, nr 27, s. 43-75. DOI:10.35757/CIV.2020.27.03
9. Eliadego obrazowanie sacrum – symbol i obraz [w:] Obraz między sacrum a profanum, red. M. Kociuba, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2020, s. 95-110.
10. Między praktyką życia a ćwiczeniem duchowym. Nowoczesne horyzonty wolności obywatelskiej, „Ethos” 35(2022) nr 4(140) 103-122. DOI:10.12887/35-2022-4-140-08
11. Mircei Eliadego „próba labiryntu”. Autobiografia jako forma interpretacji znaczenia punktów zwrotnych w życiu autora, „Biografistyka Pedagogiczna”2024, t. 9, nr 1. DOI: https://doi.org/10.36578/BP.2024.09.18 

Redakcje wydawnictw ciągłych:

1. Redakcja bloku tematycznego: Filozofia nauk społecznych – teoria i praktyka [w:] „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2016, t. 4.
2. Redakcja bloku tematycznego: Filozofia nauk społecznych – teoria i praktyka [w:] „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2017, t. 5.
3. Redakcja bloku tematycznego: Polscy myśliciele o nauce [w:] „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2018, t. 6.
4. Redakcja bloku tematycznego: Polscy myśliciele o nauce [w:] „Filozofia i Nauka. Stadia filozoficzne i interdyscyplinarne” 2020, t. 8, cz. 2.
5. Redakcja (z A. Ziętek) tematycznego numeru 27 (2020) „Civitas. Studia z filozofii polityki” – Kultura obywatelska.
6. Redakcja (ze T. J. Stefaniukiem) tematycznego numeru 36 (2023) „Kultura i Wartości”, Obcy, inny … wróg?

Konferencje (2016-2023):

1. Obraz między sacrum a profanum, Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, 12-14 października 2016; organizator: Zakład Filozofii Kultury WFiS UMCS,referat: Eliadego obrazowanie sacrum – symbol i obraz.
2. Nauka jako problem filozoficzny i metafilozoficzny, Warszawa, 23 lutego 2017; organizator: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, referat: Florian Znaniecki o nauce. Perspektywa onto-epistemologiczna.
3. III Zjazdu Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego pt. Kultury w ruchu. Migracje, transfery, epistemologie, Poznań, 21-23 IX 2017; organizator: polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, Instytut Kulturoznawstwa UAM, Komitet Nauk o Kulturze PAN; referat: Jakiej ontologii potrzebuj antropocen?
4. Udział w debacie przy okrągłym stole - Rewolucja Godności 2014 i Maj 1968: wola zmiany. W 50. rocznicę Maja 68 [Revolution of Dignity-2014 and May-1968: Will to Changes. Dedicated to the 50th Anniversary of May’68, Lwów,19 maja 2018 r.; organizator: Katedra Filozofii Uniwersytetu Narodowego Politechniki Lwowskiej; referat:Semantyka historyczna pojęcia wolności. Dwa modele oporu społecznego.
5. Eidetyka i metodyka. W pierwszą rocznicę śmierci prof. Stefana Symotiuka, Rzeszów, 22-23 marca 2018; organizator: Instytut Filozofii Uniwersytetu Rzeszowskiego; referat: Symotiuk - metodyczne inspiracje w nauczaniu filozofii i etyki.
6. Kultura ma znaczenie. Kultura współczesna: teorie i praktyki, Lublin, 20-22 XI 2018;  organizator: Wydział Filozofii i Socjologii (Zakład Antropologii Kultury i Filozofii Społecznej i Zakład Socjologii Kultury; Wydział Politologii (Zakład Filozofii i Socjologii Polityki), UMCS; przygotowanie panelu dyskusyjnego: Kultura edukacji i kultura w edukacji.
7. XVII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny pt. Ja. My. Oni. Podmiotowość, tożsamość, przynależność, Wrocław, 11-14 IX 2019; organizator: Polskie Towarzystwo Socjologiczne i Uniwersytet Wrocławski; przygotowanie i moderacja bloku tematycznego (z A. Ziętek): Kultura obywatelska – teoria i praktyka.
8. William James. W poszukiwaniu istoty doświadczenia religijnego, on-line, 26-27 maja 2022; organizator: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedrę Socjologii Religii; referat: Czym jest religia dla współczesnego człowieka?
9. XVIII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny pt. Społeczeństwo przyszłości. Rekompozycje, Warszawa, 14-17 IX 2022; organizator: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego;referat: Racjonalności naukowe i racjonalności praktyczne – onto-epistemologiczna problematyzacja racjonalności.
10. Drugi Kongres Filozofii Polskiej, Opole-Orla 7-8 X 2022;organizator: Katedra Filozofii, Uniwersytet Opolski;referat: Przedmioty niekompletne i miejsca niedookreślenia. Florian Znaniecki i Roman Ingarden o kulturze
11. Stranger, Other… Enemy? Strangeness and otherness in the humanities (Obcy, Inny, …Wróg? Obcy i Inny w perspektywie humanistyczne”), międzynarodowa konferencja naukowa w formule on-line (Zoom), 6-7 XII 2022 [współorganizacja konferencji]
12. VIII Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa z serii Współczesne przestrzenie edukacyjne biografistyki. Punkty zwrotne w biografii; Zamość 11-12 V 2023; organizator: Akademia Zamojska oraz Fundacja „Biografie Codzienności”; referat: Mircei Eliadego „próba labiryntu”. Autobiografia jako forma interpretacji znaczenia punktów zwrotnych w życiu autora.
13. Współorganizacja (z P. Bytniewskim i M. Ozimkiem) Recepcja Foucaulta w Polsce – seminarium; WFiS UMCS w Lublinie, 22 października 2024; Seminarium otrzymało patronat Światowego Kongresu ["Foucault: 40 Years After"/].
14. Ludzie nauk(i) a cywilizacja przyszłości, Kraków 21-22 marca 2025; organizator: Komisja Zagrożeń Cywilizacyjnych Polskiej Akademii Umiejętności; udział w panelu dyskusyjnym Florian Znaniecki jako wizjoner przyszłej cywilizacji.