Główne kierunki badań językoznawczych
Badania prowadzone w Katedrze Lingwistyki Stosowanej obejmują obszar językoznawstwa kognitywnego, multimodalność w odniesieniu do takich form współczesnej komunikacji, jak film, muzyka, reklama, a także język współczesnej polityki i mediów. Podejmowane są również próby wdrażania neuropsychologicznych modeli doświadczania emocji w nurt językoznawstwa kognitywnego. W toku tej refleksji rozważane są kwestie czasowników psychologicznych i idiomów wyrażających emocje.
Zagadnienia dotyczące metafory pojęciowej (Lakoff i Johnson 1980), metafory i metonimii pojęciowych w dyskursach prawnych i społecznych, poziomów metaforyczności – od schematów obrazowych po modele mentalne –, integracji pojęciowej w ujęciu klasycznym (Fauconnier i Turner 2002) oraz w wariancie rozszerzonym (Brandt i Brandt 2005), punktu widzenia i perspektywy (Langacker 1987, 2008), a także dynamicznej interakcji zachodzącej pomiędzy nadawcą i odbiorcą komunikatu (Langacker 2008, Pascual 2009) stanowią szerokie spektrum dla stawianych pytań badawczych.
Badania dotyczą również sposobu kodowania i odkodowywania rożnych komunikatów multimodalnych, tj. takich, które łączą w sobie co najmniej dwa odmienne sposoby komunikowania treści (np. za pomocą elementów wizualnych i werbalnych, por. Kress 2010, Forceville 1996, 2020), wykorzystania teorii amalgamacji konceptualnej w procesach konstrukcji i interpretacji znaczeń na poziomie konceptualnym (w tym metamorfoza pojęć, komunikacja multimodalna, koherencja kognitywna w przekazie multimodalnym) oraz potraktowania emocji jako czynnika kontekstowego wpływającego na powstawanie metafor multimodalnych.
Kolejnym polem badawczym, wokół którego koncentruje się refleksja z obszaru językoznawstwa kognitywnego, jest etnolingwistyka kognitywna, ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień jak językowy obraz świata czy definicja kognitywna (Bartmiński 2006, 2009).
W nurt badań o charakterze dyskursologicznym bazujących na Krytycznej Analizie Dyskursu i metodologii DHA wpisuje się analiza szeroko pojętego dyskursu politycznego i medialnego i obejmuje m.in. kwestie dyskursywnej konstrukcji problemów społecznych i problematycznych aktorów, istoty narracji w dyskursie, fenomen tekstu multimodalnego w dyskursie publicznym jako praktyki społecznej czy zagadnienia z obszaru nauk o mediach i gry językowej w różnych dyskursach. Lingwistyka dyskursu traktowana jest również jako pomost łączący lingwistykę i inne obszary jak np. sztuki performatywne.
Na badania językoznawcze składa się również szeroka paleta pytań badawczych z obszaru translatoryki. Obejmują one zjawisko rekonceptualizacji tekstu wyjściowego w przekładzie z wykorzystaniem aparatury językoznawstwa kognitywnego oraz dydaktykę tłumaczenia a vista. W tym kontekście stawia się pytania o możliwości zastosowania tłumaczenia a vista w dydaktyce innych rodzajów translacji ustnej i pisemnej jak np. w tłumaczeniu symultanicznym, oraz w dydaktyce języka obcego. Istotne jest tutaj pojęcie jakości i oceniania w ramach tłumaczenia a vista i tłumaczenia symultanicznego. Na potrzeby realizacji pytań badawczych podejmuje się próby stworzenia modelu dydaktyki tłumaczenia a vista w ramach dydaktyki innych rodzajów translacji ustnej i pisemnej, jak i dydaktyki języka obcego oraz stworzenia kryteriów oceny jakości dla tłumaczenia a vista w ramach dydaktyki. Problem autoewaluacji i samodoskonalenia uczących się w ramach tłumaczenia a vista i tłumaczenia symultanicznego stanowi dopełnienie badań na tym polu.
Przedmiotem badań są również tłumaczenia audiowizualne, przede wszystkim tłumaczenie na potrzeby napisów i wersji lektorskiej oraz dostępność w formie napisów dla niesłyszących. Prowadzone badania dotyczą odbioru tłumaczeń, jak i badań porównawczych przekładów, zwłaszcza w kontekście zmian zachodzących na rynku medialnym (platformy streamingowe) i pojawienia się nowych form konsumpcji treści audiowizualnych (np. bingewatchingu) oraz nowych rozwiązań w obszarze zarządzania tłumaczeniami audiowizualnymi (np. templates, pivot translation, concurrent translation).
Tematy badawcze z zakresu literaturoznawstwa
Prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska
Dr hab. Elżbieta Bender
Dr hab. Agata Brajerska-Mazur, prof. UMCS
Dr hab. Renata Jakubczuk, prof. UMCS
Dr Agnieszka Matysiak
Dr Magdalena Okła
Dr Agnieszka Potyrańska
Dr Bartosz Wójcik
Tematy badawcze z zakresu literaturoznawstwa
Prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska
Wybrane problemy przekładu i recepcji literatury obcej w Polsce
Literatura polska w przekładach na język angielski i jidysz
Literatura jidysz – oryginały, przekłady, recepcja
Dr hab. Elżbieta Bender
Historyczne narracje w hiszpańskiej powieści i jej adaptacjach filmowych
Dr hab. Agata Brajerska-Mazur, prof. UMCS
Przekłady utworów Norwida na język angielski
Polska poezja współczesna w przekładzie na język angielski
Dynamika serii translatorskich (polskie przekłady Alice's Adventures in Wonderland;
angielskie tłumaczenia Fatum Norwida; anglojęzyczne przekłady ekfraz Wisławy Szymborskiej)
Polskie przekłady Alice's Adventures in Wonderland w świetle badań polisystemowych
Dr hab. Renata Jakubczuk, prof. UMCS
Dramaturgia francuska XX i XXI wieku
Współczesna dramaturgia frankofońska XXI wieku (zwłaszcza Afryka Subsaharyjska)
Wirtualność sceniczna tekstu dramatycznego
Trauma i Szoa w dramaturgii Anny Langfus
Twórczość dramatyczna Paula Willemsa i Paula Emonda
Dr Agnieszka Matysiak
Teatr i dramat amerykański
(Neo)barok
Antropologia kulturowa
Zagadnienia z pogranicza nauk ścisłych i literatury oraz historii sztuki i literatury
Dr Magdalena Okła
Twórczość Wisławy Szymborskiej w przekładach na język angielski i hiszpański
Ekfraza i przekład intersemiotyczny
Przekład audiowizualny
Współczesna literatura hiszpańska i hispanoamerykańska w przekładzie na język polski
Współczesna poezja polska w przekładzie na język angielski i hiszpański
Dr Agnieszka Potyrańska
Poezja rosyjska przełomu XIX-XX wieku;
Twórczość poetycka Zinaidy Gippius;
Twórczość Siergieja Gorodieckiego, Nikołaja Klujewa i Aleksandra Kondratjewa;
Demonologia ludowa i mitologia słowiańska
Związki literatury i mitologii
Dr Bartosz Wójcik
Związki literatury i oratury karaibskiej z literaturą brytyjską i północnoamerykańską, poezja
(Karaiby, UK, USA, Polska), kultury Wysp Karaibskich (muzyka, sztuki wizualne, pisarstwo)
Wybrane aspekty przekładu literackiego
