Halina Pelcowa, Słownik gwar Lubelszczyzny. Tom XI. Meteorologia i astronomia. Czas. Kolory, Lublin 2022.
Jedenasty tom Słownika gwar Lubelszczyznyzatytułowany Meteorologia i astronomia. Czas. Kolory zawiera 1740 haseł wzbogaconych 41 mapami językowymi. Jest to nazewnictwo z zakresu kultury duchowej mieszkańców wsi, wpisane we wspólnotowy, tradycyjny sposób konceptualizacji świata i jego słowną realizację, zamkniętą w różnych przejawach zjawisk atmosferycznych i meteorologicznych, z obrazem słońca, księżyca, gwiazd i ich działania, uzupełnioną o aspekt czasu i gamę barw, które towarzyszą człowiekowi w codziennym życiu i pracy.
***
Słownik gwar Lubelszczyzny, w tym jedenasty tom pt. Meteorologia i astronomia. Czas. Kolory, który stanowi przecież integralną część większej całości,jest obecnie jednym z najpotrzebniejszych opracowań tego typu nie tylko w Polsce, ale i w całym „świecie słowiańskim”. Jeżeli ponadto weźmiemy pod uwagę (o czym pisałam wielokrotnie, w recenzjach poprzednich tomów), że Słownik Profesor Pelcowej jest dziełem wybitnym, pomnikowym, chlubą polskiego językoznawstwa, to nie mam najmniejszych wątpliwości, że jego kolejny, jedenasty tom zatytułowany Meteorologia i astronomia. Czas. Kolory powinien ukazać się drukiem tak szybko, jak to możliwe.
Z recenzji prof. dr hab. Haliny Kurek, Uniwersytet Jagielloński
Przesłany mi do recenzji wydawniczej tom XI zatytułowanyMeteorologia i astronomia. Czas. Kolory jest kolejną znakomitą publikacją zasłużonej lubelskiej Badaczki. Zarówno poziom merytoryczny, jak i cała procedura metodologiczna tego tomu są najwyższej naukowej próby i skupiają w sobie najlepsze tradycje polskiej dialektologii. […]. Nie można z tym dziełem polemizować, nie można w niczym postulować jego poprawiania, bo według mojej oceny jest to dzieło doskonałe, dzieło znakomicie wypełniające aż kilka funkcji, co jest rzadkością w pracach naukowych. Najważniejsza jest funkcja naukowa, tom ten to wielki wkład w pomnożenie naszej wiedzy językoznawczej, stanowi bowiem świetne rozpoznanie kolejnego pola semantycznego realizowanego przez gwary lubelskie, a polem tym jest Meteorologia i astronomia. Czas i kolory. Istotna jest funkcja metodologiczna, jest to precyzyjna, doskonale sprawdzona propozycja procedury badawczej, której celem jest opracowywanie słowników gwarowych przynoszących ważne informacje z ginącego już bezpowrotnie uniwersum językowo-kulturowego polskiej wsi. Podstawowa funkcja społeczna tego słownika zamyka się w stwierdzeniu, że jest on ważny z kilku względów dla społeczności lokalnej, po pierwsze dlatego, że kapitalnie integruje tę społeczność, wskazując na jej dziedzictwo językowe i kulturowe, po wtóre, jest świetnym podręcznikiem edukacji regionalnej, tak ważnej w dzisiejszej Europie, po trzecie, pokazuje uczestnictwo Lubelszczyzny w polskim dziedzictwie językowym i kulturowym.
Z recenzji prof. dra hab. Kazimierza Ożoga, Uniwersytet Rzeszowski
Informacja o XI tomie Słownika gwar Lubelszczyzny w języku polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim:
Przykładowe hasła z XI tomu Słownika gwar Lubelszczyzny:
