ZADANIA BADAWCZE

etnolingwistyka, językowy obraz świata, stereotyp językowy, kategorie językowo-kulturowe; stylistyka i genologia lingwistyczna; gramatyka współczesnego języka polskiego; lingwistyczna analiza teksu; historia mówiona

PUBLIKACJE

Monografie

1. Szadura Joanna, Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie, Lublin: Wydaw. UMCS, 2017, s. 437.

Publikacje redagowane

1. Bujnowska Anna, Szadura Joanna (red.), Stereotypy - walka z wiatrakami? Lublin: Wydaw. UMCS, 2011, s. 313.
2. Szadura Joanna (red.), Tekst - gatunek - dyskurs na przełomie XX i XXI wieku, Lublin: Polihymnia, 2012, s. 351.
3. Kielak Olga, Kowalska Anna, Szadura Joanna (red.), Tekst - kontekst - intertekst, Lublin: Polihymnia, 2013, s. 426.
4. Szadura Joanna (red.), Gawędy o kulturach I, Lublin: Polihymnia, 2014, s. 150.
5. Bielińska-Gardziel Iwona, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna (red.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, 3, Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, Lublin: Wydaw. UMCS, 2014.
6. Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna, Szumiło Mirosław przy udziale Janusza Kłapcia (red.), Historia mówiona w kręgu nauk humanistycznych i społecznych, Lublin: Wydaw. UMCS 2014. 
7. Szadura Joanna, Gocół Damian (red.), Gawędy o kulturach II, Lublin: Polihymnia, 2016.
8. Szadura Joanna, Gocół Damian (red.), Gawędy o kulturach III, Lublin: Polihymnia 2017.
9. Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna, Żywicka Beata (red.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 4, Słownik językowy – leksykon – encyklopedia w programie badań porównawczych, Lublin: Wydaw. UMCS 2018.
10. Szadura Joanna, Gocół Damian (red.), Etnobiblioteka I: Kultura - tradycja - kontynuacja, Lublin: Wydaw. UMCS 2018, s. 116.
11. Szadura Joanna, Gocół Damian(red.), Gawędy o kulturach IV, Lublin: Wydaw. UMCS 2019, s. 214.

 Współredakcja serii dydaktycznej "Współczesna polszczyzna"

1. Bartmiński Jerzy, Szadura Joanna (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań. T. 2. Warianty języka. Lublin: Wydaw. UMCS, 2003, ss. 292.
2. Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań. T. 5. Akty i gatunki mowy. Lublin: Wydaw. UMCS, 2004, ss. 358.

 Artykuły (wybrane publikacje)

1. Kruk w polskiej kulturze ludowej, „Twórczość Ludowa” 1993 nr 1/2 (23), s. 43-46.
2. Obraz Polaka w pismach Stanisława Brzozowskiego, „Akcent” 1993 nr 3, s. 80-85.
3. Z badań nad autostereotypem Polaka. Kryteria polskości, [w:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, (red.) Jerzy Bartmiński i Małgorzata Mazurkiewicz-Brzozowska, Lublin 1993: Wydaw. UMCS, s. 239-256.
4. Dlaczego wrona jest czarna? „Twórczość Ludowa” 1995 nr 2/3, s. 20-24.
5. Popiół. Hasło do „Słownika stereotypów i symboli ludowych”, „Etnolingwistyka” 7, s. 81-96.
6. Profile ‘ognia’ w polszczyźnie ludowej i potocznej, [w:]: Profilowanie w języku i w tekście, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin 1998: Wydaw. UMCS, s. 323-341.
7. Ludowe formuły powitania i pożegnania ognia jako akty komunikacyjno-kulturowe. „Język a kultura” T. 13: Językowy obraz świata i kultura. Red. Janusz Anusiewicz, Anna Dąbrowska, Wrocław 2000: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 333-342.
8. Językowy obraz pożaru w polszczyźnie, [w:] Katharina Böttger, Sabine Dönnighaus, Robert Marzari (Hrsg.), Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik („Polyslav“ V) Band 4, München 2001, s. 235-244, Zfsg.
9. Typy kontekstów i ich rola w analizie i interpretacji tekstu. Na przykładzie utworu Andrzeja Bursy pt. „Obrona żebractwa”, [w:] Renate Blankenhorn, Joanna Blaszczak, Robert Marzari (Hrsg.), Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (Polyslav VI), München 2003, s. 180-189 (Die Welt der Slaven. Sammlebände/ Sborniki. 20).
10. Dyferencjacja obrazów pożaru w polszczyźnie, „Poradnik Językowy” 2005, nr 4, s. 17-28.
11. База и профиль в работах люблинских этнолингвистов, „Slavica Gandensia” 2006, Ghent (Belgia), nr 33-1, s. 235-250.
12. Chaber, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty. Antropologia kultury. Etnografia. Sztuka” 2007, nr 1, s. 136-147 [współaut.: Dorota Piekarczyk].
13. Z badań nad autostereotypem Polaka. Kryteria polskości, [w:] Pol’ska kognitivna etnolingvistika, red. Lidia Nepop-Ajdaczyć, Kijów 2007: CWP Uniwersytet Kijowski, s. 197-212. [przedruk z: Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne 1, pod red. Jerzego Bartmińskiego i Małgorzaty Mazurkiewicz-Brzozowskiej. Lublin: Wyd. UMCS, s. 239-256].
14. Obraz pożaru w polszczyźnie. Tradycja a współczesność, „Kodovi slovenskih kultura” 2008, nr 10, s. 138-148.9.
15. Хрен в польском языке и народной культуре, [v:] Этноботаника: растения в языке и культуре, oтв. ред. В. Б. Колосова, А. Б. Ипполитова. Санкт-Петербург: Изд-во «Наука», 2010, s. 341-361 - (ACTALINGUISTICAPETROPOLITANA. Труды Института лингвистических исследований РАН / Отв. редактор Н. Н. Казанский. Т. VI. Ч. 1).
16. ОГОНЬ (в польской лингвокультуре на индоевропейском фоне), [v:] Славянская концептосфера в сопоставительном освещении: Лексикон, ред. Е. Е.Стефанский, Самара 2011 (Россия): Изд-во СаГА, s. 234-244.
17. Aksjologiczny wymiar polskich prognostyków narodzinowych, [w:] Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 1, red. M. Abramowicz, J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, Lublin 2012: Wydaw. UMCS, s. 261-276.
18. Przyśpiewka ludowa – cechy konstytutywne gatunku, „Język a Kultura”, t. 23: Akty i gatunki mowy w perspektywie kulturowej, red. Anna Burzyńska-Kamieniecka, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2013, s. 385-398.
19. Segmentacja tygodnia w świadomości współczesnych Polaków, „Etnolingwistyka” 25, Lublin 2013, s. 239-250.
20. Aksjologiczny aspekt kategorii czasu w polskich kampaniach prezydenckich po 1989 roku, [w:] Narracyjność języka i kultury. Literatura i media, red. Dorota Filar, Dorota Piekarczyk, Wydaw. UMCS, Lublin 2013, s. 141-154.
21. Konceptualizacja tygodnia we współczesnej polszczyźnie, „Respectus Philologicus” 25(30) 2014, s. 149-159 [Międzynarodowe regionalne czasopismo naukowe / Wydawcy: Uniwersytet Wileński – Wydział Humanistyczny w Kownie i Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach].
22. Polska niedziela jako dzień świąteczny z perspektywy etnolingwistycznej, [w:] Gawędy o kulturach I, red. Joanna Szadura, Wydaw. Polihymnia, Lublin 2014, s. 45-68.
23. Przyśpiewka jako gatunek pragmatyczny, [w:] Lubelska pieśń ludowa na tle porównawczym, red. Jerzy Bartmiński, Beata Maksymiuk-Pacek, Lublin: Wydaw. UMCS 2014, s. 233-251.
24. Strefowa koncepcja czasu w badaniach nad językowym obrazem świata, [w:] Jazyk a kultúra z kognitívneho aspektu. Zborník vedeckých prác s medzinárodnou úasou, editori: Natália Korina, Jana Sokolová, EQUILIBRIA, Nitra 2014, s. 177-192.
25. ŚWIĘTO i ŚWIĘTOWANIE we współczesnej polszczyźnie, [w:] Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadow, t. 3, Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, red. Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura, Wydaw. UMCS, Lublin 2014, s. 185-198.
26. Sposoby nazywania przedmiotu jako narzędzie profilowania jego wyobrażenia bazowego. Na przykładzie polskich nazw śniegu, „Etnolingwistyka” 27, Lublin 2015, s. 129-145.
27. Bobo, macek, bizia bizia – imiona strachu, „Pismo Folkowe” 2015, nr 116/117.
28. Sylwetka naukowa Profesora Jerzego Bartmińskiego, „Etnolingwistyka” 27, Lublin 2015, s. 257-262 [współaut. Dorota Piekarczyk].
29. Jak we dnie nie zobaczę, nie mogę spać w nocy – kod temporalny w ludowych pieśniach miłosnych, [w:] Gawędy o kulturach II, red. Joanna Szadura, Damian Gocół, Polihymnia, Lublin 2016, s. 41-56.
30. Weselny korowaj mielnicki na tle tradycji słowiańskiej, [w:] Gawędy o kulturach III, red. Joanna Szadura, Damian Gocół, Polihymnia, Lublin 2017, s. 21–49.
31. „Kwiatowi wydaje się, że żyć to znaczy pachnąć”. Praca w filozofii życia Stanisława Brzozowskiego,[w:] Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej, red. Arkadiusz Bagłajewski, Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Monika Łaszkiewicz, Wydaw. UMCS, Lublin 2018, s. 185–196.
32. Bytowanie duszy w ciele z perspektywy etnolingwistycznej, [w:] Joanna Jurewicz, Ewa Masłowska, Dorota Pazio-Wlazłowska (red.), Antropologiczno językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t. 3. Aksjosfera duszy - dusza w aksjosferze, Warszawa 2018: Instytut Slawistyki PAN, s. 519-530.
33. O ludowej etiologii wrodzonego kalectwa, „Literatura Ludowa” 2018, vol. 62, nr 6, s. 70-82.
34. Zagadka bratka. Nazwa jako narzędzie językowego porządkowania świata, „LingVaria” 2019, nr 1(27), s. 203-217.
35. Trąba porwała krowę Olgę. Tabloidyzacja współczesnego języka i kultury, [w:] Spisovné jazyky západnych výchoných Slovanov v synchrónii a diachrónii otáski teórie, red. Viktória Liashuk, Banska Bystrica: Belianum, s. 255-264.
36. The Existence of the Soul in the Body in the Light of Ethnolinguistics, [w:] The Soul in the Axiosphere from an Intercultural Perspective, ed. by Joanna Jurewicz, Ewa Masłowska, Dorota Pazio-Wlazłowska, Volume One, Part III, Chapter 21, Cambridge Scholars Publishing 2020, p. 416-444.
37. Ogieniaszku, Zygmuncie! Tyś gość i ja gość… Konceptualizacja ognia jako istoty żywej w polskiej kulturze ludowej. Analiza etnolingwistyczna, [w:] Vertybės Lietuvių ir Lenkų pasaulėvaizdyje / Wartości w językowym obrazie świata Litwinów i Polaków, t. 1, Teorinės prielaidos ir interpretacijos / Problemy teoretyczne i interpretacje, red. Kristina Rutkovska, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Vilniaus universiteto leidykla, Vilnius–Liublinas 2020, s. 287–302.

 Opracowania edytorskie

1. Przyśpiewki weselne, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 2: Pieśni obrzędowe i rodzinne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne  „Polihymnia”, s. 503-660.
2. Przyśpiewki taneczne i zabawowe, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 3: Pieśni i teksty sytuacyjne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 173-217.
3. Przyśpiewki zalotne i miłosne, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 4: Pieśni powszechne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 514-599.
4. Przyśpiewki frywolne, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 4: Pieśni powszechne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 600-629.
5. Pieśni i przyśpiewki refleksyjne, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 4: Pieśni powszechne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 630-646.
6. Pieśni i przyśpiewki żartobliwe, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 4, Pieśni powszechne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 647-700.
7. Przyśpiewki stanowe i rodzinne, [w:] Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. 4: Lubelskie, t. 5, Pieśni stanowe i zawodowe, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2011: Wydaw. Muzyczne „Polihymnia”, s. 239-311.

 Artykuły hasłowe w „Słowniku stereotypów i symboli ludowych”

1. Dym, [w:] Słownik stereotypów i symboli ludowych. Koncepcja całości i red. Jerzy Bartmiński, zastępca red. Stanisława Niebrzegowska, t. 1, Kosmos, cz. 1. Niebo, światła niebieskie, ogień, kamienie, Lublin 1996: Wydaw. UMCS: [dalej jako SSiSL 1/1], s. 314-321.
2. Iskra, [w:] SSiSL 1/1, s. 310-314.
3. Nowy ogień, [w:] SSiSL 1/1, s. 289-291.
4. Ogień, [w:] SSiSL 1/1, s. 264-285.
5. Ogień czyśćcowy, [w:] SSiSL 1/1, s. 294-295 [współaut. Maria Kozioł].
6. Ogień demoniczny, [w:] SSiSL 1/1, s. 299-303.
7. Ogień niebieski, [w:] SSiSL 1/1, s. 292-294.
8. Ogień piekielny, [w:] SSiSL 1/1, s. 296-299 [współaut. Maria Kozioł].
9. Ogień piorunowy, [w:] SSiSL 1/1, s. 291-292.
10. Ogień sobótkowy, [w:] SSiSL 1/1, s. 286-289.
11. Piasek, [w:] SSiSL 1/1, s. 405-415.
12. Piaski, [w:] SSiSL 1/1, s. 416-417.
13. Płomień, [w:] SSiSL 1/1, s. 304-308.
14. Płomień demoniczny, [w:] SSiSL 1/1, s. 309-310.
15. Popiół, [w:] SSiSL 1/1, s. 329-338.
16. Pożar, [w:] SSiSL 1/1, s. 339-348,
17. Węgle, [w:] SSiSL 1/1, s. 324-329.
18. Węgiel kamienny, [w:] SSiSL 1/1, s. 418-420.
19. Żar, [w:] SSiSL 1/1, s. 321-323.
20. Ciemność, [w:] Słownik stereotypów i symboli ludowych, red. J. Bartmiński, z-ca red. St. Niebrzegowska-Bartmińska, t.1: Kosmos, cz. 4: Światło, Świat, Metale, Wydaw. UMCS, Lublin 2012, s. 129-146 [współaut. J.Bartmiński].
21. Pogoda, [w:] Słownik stereotypów i symboli ludowych, red. J. Bartmiński, z-ca red. St. Niebrzegowska-Bartmińska, t.1: Kosmos, cz.3: Meteorologia, Wydaw. UMCS, Lublin 2012 [dalej jako SSiSL 1/3], s. 25-44 [współaut. Jerzy Bartmiński].
22. Rosa, [w:] SSiSL 1/3, s. 45-68.
23. Deszcz, [w:] SSiSL 1/3, s. 129-166 [współaut. Jerzy Bartmiński]. 
24. Deszczówka, [w:] SSiSL 1/3, s. 167-168.
25. Deszcz majowy, [w:] SSiSL 1/3, s. 169-171.
26. Deszcz ognisty, [w:] SSiSL 1/3, s. 171-172.
27. Deszcz kamienny, [w:] SSiSL 1/3, s. 172-173.
28. Śnieg, [w:] SSiSL 1/3, s. 229-250.
29. Śnieżyca, [w:] SSiSL 1/3, s. 251-253 [współaut. Anna Koper].
30. Szron, [w:] SSiSL 1/3, s. 254-258.
31. Lód, [w:] SSiSL 1/3, s. 259-269.
32. Sopel lodu, [w:] SSiSL 1/3, s. 269-271.
33. Grad, [w:] SSiSL 1/3, s. 272-286.
34. Powietrze, [w:] SSiSL 1/3, s. 287-298 [współaut. Grażyna Bączkowska].
35. Powietrze morowe, [w:] SSiSL 1/3, s. 298-30.
36. Chrzan, [w:] SSiSL 2/2, s. 272–281.
37. Słonecznik, [w:] SSiSL 2/2, s. 488–492.
38. Bratek, [w:] SSiSL 2/3, s. 62–70.
39. Chaber, [w:] SSiSL 2/3, s. 71–84 [współaut. Dorota Piekarczyk].
40. Nasturcja, [w:] SSiSL 2/3, , s. 176–179.

Granty badawcze

1. „Ludowy antropokosmos: meteorologia, metale (cz.3, t.1 Słownika stereotypów i symboli ludowych). Indeks do t.1” (2005), grant badawczy przyznany przez Prorektora UMCS d/s Nauki, kierownik projektu: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, (charakter udziału: wykonawca).
2. „Współczesny folklor pieśniowy Lubelszczyzny w ujęciu gatunkowym na tle tradycji Kolbergowskiej” (2008-2009), grant badawczy KBN nr 103 076 32 / 4303, kierownik projektu prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, (charakter udziału: wykonawca).
3. „Polski antropokosmos ludowy: światło – meteorologia – metale”, (2009-2011), grant badawczy KBN, kierownik projektu prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, (charakter udziału: wykonawca).
4. „Metody analizy językowego obrazu świata w kontekście badań porównawczych” (2012-2015), grant NPRH nr 0132/NPRH2/H12/81/2012, afiliowany w Instytucie Slawistyki PAN, kierownik projektu prof. Jerzy Bartmiński, (charakter udziału: współpracownik).
5. „Świat roślin w polszczyźnie ludowej i potocznej (drzewa, zboża, kwiaty, zioła, grzyby itp.). Słownik etnolingwistyczny” (2015-2020), grant NPRH nr 0024/NPRH/H11/82/2015; kierownik projektu prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, (charakter udziału: wykonawca).

Członkostwo w międzynarodowych i krajowych organizacjach oraz towarzystwach naukowych

1. Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, od 2001, członek.
2. Komisja Etnolingwistyczna Komitetu Językoznawstwa PAN, w latach 2003-2012, członek, sekretarz.
3. Komisja Etnolingwistyczna przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, od od 2010, członek, sekretarz.
4. Sekcja Etnolingwistyczna Komitetu Językoznawstwa PAN, od 2012 współpracownik; sekretarz.

Wyróżnienia i nagrody

1997 – zespołowa nagroda I° Ministra Edukacji Narodowej za współautorstwo Słownika stereotypów i symboli ludowych, t. 1: Kosmos, cz. 1: Niebo. Światła niebieskie. Ogień. Kamienie

2012 – zespołowa nagroda "Maria Curie Prize" za współautorstwo tomu Polska pieśń i muzyka ludowa, t. 4: Lubelskie

-2012 – wyróżnienie za projekt "Pieczywo obrzędowe Lubelszczyzny" w ogólnopolskim konkursie dla najlepszych kół naukowych w Polsce "StRuNa 2012" w kategorii "Projekt roku" dla Studenckiego Koła Naukowego Etnolingwistów UMCS (opiekun naukowy dr Joanna Szadura)

2013 – nagroda zespołowa I stopnia za publikacje Meteorologia i Świat, światło, metale jako 3 i 4 część Słownika stereotypów i symboli ludowych

2018 – nagroda Komitetu Językoznawstwa PAN za wybitne osiągnięcie naukowe w zakresie językoznawstwa (monografia Czas jako kategoria językowo-kulturowa w polszczyźnie, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2017).