Jednostki i pracownicy - książka adresowa

https://orcid.org/0000-0002-0272-7532

Pedagog, teolog biblijny, literaturoznawca.

Należy do: Towarzystwa im. Edyty Stein we Wrocławiu, Stowarzyszenia Biblistów Polskich, Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich, Polskiego Towarzystwa Studiów Jidyszystycznych (członkini zarządu 2019–2022, 2022-2025), Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego.

Zainteresowania  badawcze:

kultura biblijna, kultura żydowska (zwł. kultura historyczna wieku XIX): religia, zwyczaje, kultura duchowa i materialna, literatura żydowska (zwł. religijna, np. modlitewniki), Żydzi aszkenazyjscy, kultura sepulkralna, studia feminologiczne, narracje kobiece i egodokumenty.

W latach 2017-2022

Wykonawca w grancie Katedry Judaistyki im. T. Taubego, UWr: Kanon literatury wspomnieniowej Żydów polskich, NPRH, moduł: Dziedzictwo Narodowe, nr 1H 16 0215 84, kierownik grantu prof. Marcin Wodziński.

Publikacje:

Monografie:

1. 2020: Manuel Joël (1826–1890). Biografia kulturowa wrocławskiego rabina z nurtu Wissenschaft des Judentums, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
2. 2017: Granice integracji. Religijność Żydów wrocławskich w drugiej połowie XIX wieku (1854–1890), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Redakcje:

1. 2022: Josef R. Ehrlich, Droga mojego życia. Wspomnienia byłego chasyda, tłumaczenie z języka niemieckiego, wstęp i opracowanie Agata Rybińska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 
2. 2021: Cmentarz – dziedzictwo materialne i duchowe, red. Teresa Klimowicz, Agata Rybińska, Monika Tarajko, Wyd. UMCS, Lublin.
3. 2021: Redakcja gościnna: „Studia Judaica” 48(2021) 2, vol. 24, https://www.ejournals.eu/resources/additional/Title-pages-imprint_Studia%20Judaica_2-48_2021.pdf

Artykuły w czasopismach naukowych:

1. 2022: Religijność rodziny Stein – upamiętnianie, egodokumenty, public history, „Kwartalnik Historii Żydów” 2(282), s. 463–486.
2. 2021: Modlitewniki dla Żydówek w języku polskim, ich autorzy i użytkowniczki. Casus Żydów warszawskich połowy XIX wieku, „Studia Judaica” 47, s. 99–121.
3. 2021: Paradygmat Wissenschaft des Judentums? Aktywność naukowa rabinów z Inowrocławia w XIX i w pierwszej połowie XX wieku, „Kwartalnik Historii Żydów” 2(278), s. 539–557.
4. 2020: Jeleniogórska gmina żydowska w XIX wieku – historia, praktyki religijne, duchowość, „Kwartalnik Historii Żydów” 3(275), s. 681–700. 
5. 2020: Pochodzenie Rozalii Saulson (1807–1896) w świetle źródeł archiwalnych, „Rocznik Jeleniogórski” t. 52, s. 119–127.
6. 2019: Podążając za imieniem – Rozalia Saulson (1807–1896) – nowe ustalenia, „Kwartalnik Historii Żydów” 4(272), s. 837–864.
7. 2019: Cene u-rene – żydowska Biblia dla kobiet – pomiędzy tradycją biblijną a ludową pobożnością (na przykładzie księgi Bereszit), „Literatura Ludowa” 4-5, s. 73–82.
8. 2019: Modlitewniki żydowskie w języku rosyjskim w XIX wieku – rekonesans badawczy (na podstawie kwerendy w Bibliotece Narodowej w Warszawie), „Iudaica Russica” 1(2), s. 60–74. Online: http://www.iudaicarussica.us.edu.pl/wp-content/uploads/2019/07/IR-2.pdf
9. 2018: Sufrażystka Edyta Stein (1891-1942) – w kontekście pierwszej fali feminizmu, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” t. 20, s. 103–117. Online: file:///C:/Users/JA/Documents/2020%20DOKUM/2018%20AR%20Sufrażystka%20ES.pdf
10. 2018: „Kwestia żydowska” w literaturze religijnej. Analiza treści modlitewnika   מחזור ליום כפור  (Machzor le-Jom Kipur) / Молитвы на день отпущения, „Iudaica Russica” 1(1), s. 5–16.
11. 2018: Hermann Joël (1821–1880) – zapomniany rabin jeleniogórski, „Rocznik Jeleniogórski” t. 50, s. 133–140.
12. 2017: Fenomen Lilit – w kulturze duchowej i materialnej, „Kultura i Historia” 32(2), s. 272–281. Online: http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/wp-content/uploads/2018/05/Kultura-i-Historia-nr-32-2017-275-284.pdf
13. 2017: „Wiara naiwna” a wypowiedzi o aniołach w pismach rabinów Davida, Hermanna i Manuela Joëlów, „Kwartalnik Historii Żydów” 3(263), s. 423–441.
14. 2017: „Czterolistna koniczyna” nie tylko w pismach Edyty Stein, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein – Wobec doświadczenia / Fenomen Edyty Stein cz. 2” 16–17, s. 99–119.
15. 2016: Rozalia Saulsonowa – pomiędzy kulturą żydowską, niemiecką i polską, „Kwartalnik Historii Żydów” 1(257), s. 103–122.
16. 2015: Wyzwania akulturacji. Na przykładzie Stunden der Andacht Fanny Neudy, „Annales UMCS. Sectio FF” 1 (33), s. 201–213. Online: https://journals.umcs.pl/ff/article/view/3613
17. 2015: Wrocławski cmentarz żydowski przy ul. Ślężnej – wciąż terra ignota. Etapy badań i perspektywy badawcze, „Rozprawy Komisji Językowej” t. 41, s. 45–52.
18. 2014: Inskrypcje nagrobne na starym cmentarzu żydowskim we Wrocławiu jako źródło wiedzy o duchowości Żydów śląskich, „Kwartalnik Historii Żydów” 1(249), s. 129–141.
19. 2014: Mameloszn czy Muttersprache ? O językowych wyborach Żydów niemieckich w XIX wiecznym Wrocławiu, „Studia Europaea Gnesnensia” t. 9, s. 161–173. Online:  http://steurgn.pl/numery-archiwalne.html
20. 2014: Księgi pamięci – źródła wciąż niewykorzystane. Przykład Sefer Przytyk, „Kultura i Historia”, nr 25. Online: http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/5374
21. 2014: Pismo w kamieniu. Słowa Biblii w żydowskich inskrypcjach nagrobnych, „Scriptura Sacra” 18, s. 113–121.
22.  2014: Niemcy czy Żydzi? Wrocławskie środowisko Edyty Stein, „Fenomen Edyty Stein – Das Phänomen Edith Stein. Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 11, s. 157–167. Online: http://pressto.amu.edu.pl/index.php/cbes/article/view/4436/4543
23. 2008: Modlitwa za zmarłego ojca – próba ustalenia prawdopodobnego tekstu i jego ewentualnego wpływu na religijność Edyty Stein, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 4, s. 25–39.
24. 2008: Augusta Stein – pomiędzy żydowską ortodoksją a liberalizmem, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 4, s. 11–24.

 Rozdziały w tomach zbiorowych:

1. 2022: Brody – ‘Jerozolima austriacka’ – w dziełach Josefa R. Ehrlicha i Herminii Naglerowej, [w:] Żydzi wschodniej Polski, seria X, Jerozolima: miasto i mit, red. A. Janicka, J. Ławski, D.K. Sikorski, Białystok 2022, s. 207–227.
2. 2022: Literatura religijna w języku jidysz od XVI do pierwszej połowy XX wieku. Rekonesans badawczy, [w:] Jidyszland. Nowe przestrzenie, red. M. Adamczyk-Garbowska, J. Degler, M. Ruta, Warszawa, s. 16-41.  
3. 2022: Głosy samotnych i opuszczonych? Analiza wybranych modlitw dla Żydówek (z XIX i XXI wieku), [w:] Zapomniane, nieobecne, niepotrzebne, niechciane. Kobiece (nie)obecność na przestrzeni wieków, red. Monika Malinowska, Alicja Walczyna, Warszawa, s. 197–207.
4. 2021: Krakowskie lata Rozalii Saulson – mikrohistoria niedokończona, [w:] Żydzi krakowscy. Nowe kierunki badań, red. Alicja Maślak-Maciejewska, Kraków-Budapeszt-Syrakuzy, s. 183–194.
5. 2020: Wzorce kobiecych ról społecznych w świetle modlitw dla Żydówek (od początku XIX do 1939 roku), [w:] Kobiety w Europie Środkowo-Wschodniej w perspektywie interdyscyplinarnej, red. Joanny Getka, Iwona Krycka-Michnowska, Warszawa, s. 165–177.
6. 2020: Życie przyszłe jako kod kulturowy – analiza wybranych modlitw żydowskich za zmarłych, [w:] Fenomen tego, co nadchodzi, red. Ewa Baum, Szczepan Cofta, Anna Grzegorczyk, seria „Biblioteka Centrum Badań im. Edyty Stein”, Poznań, s. 213–230.
7. 2019: Kapłanki domowego ogniska. Ideał pobożnej Żydówki w świetle modlitewników XIX-wiecznych Żydówek: Fanny Neudy, Rozalii Saulsonowej i Fanny G...r, [w:] Kobieta w oczach kobiet. Kobiece (auto)narracje w perspektywie transkulturowej, red. Joanna Frużyńska, Warszawa, s. 318–329.
8. 2019: Arctowie, [hasła, w:] Sylwetki Żydów lubelskich. Leksykon, red. Adam Kopciowski, Andrzej Trzciński, Sławomir Jacek Żurek, Monika Adamczyk-Garbowska, Lublin, s. 24–29.
9. 2019: Szukające Prawdy - Edyta Stein i Bertha Badt-Strauss, [w:] Obecność tak bardzo prawdziwa. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Grzegorczyk, red. Agnieszka Kaczmarek, Rafał Koschany, Jacek Sójka, Poznań, s. 57–71.
10. 2018: O lubelskich korzeniach i zasługach rodziny Arct, [w:] Lublin w kulturze, kultura w Lublinie. Dziedzictwo kulturowe miasta od średniowiecza do współczesności, red. Piotr Dymmel, Robert Jop, Lublin, s. 385–399.
11. 2017:Co w XIX wieku czytały pobożne lubelskie Żydówki? Analiza wybranych tekstów kultury, [w:] Czytelnicy – zasoby informacji wiedzy. Tradycja i przemiany w czasach kultury cyfrowej, red. Anna Dymmel, Sebastian Dawid Kotuła, Lublin, s. 89–106.
12. 2017: O refleksji naukowej i publikacjach „kobiecych” nie tylko w ramach ruchu Wissenschaft des Judentums, [w:] Kobieta niepoznana na przestrzeni dziejów, red. Anna Obara-Pawłowska, Anna Miączewska, Dariusz Wróbel, Lublin, s. 321–338.
13. 2017: Dziewiętnastowieczne modlitewniki Żydówek w językach krajów zamieszkania – stan badań, problemy i perspektywy badawcze, [w:] Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach polskich, t. 6, red. Stefan Gąsiorowski i Magdalena Ruta, Kraków, s. 97–110.
14. 2017:  Pomiędzy Jerozolimą, Niniwą a Medią – analiza kulturowa Księgi Tobiasza, [w:] Inny w podróży. Tom 1. Literackie świadectwa podróży na przestrzeni wieków, red. Oksana Weretiuk i Magdalena Rabizo-Birek, Rzeszów, s. 23–34.
15. 2016: Jakuba Elsenberga obraz Boga, ludzi i świata – interpretacja Książki do modlitwy dla pożytku niewiast wyznania mojżeszowego, [w:] Literackie obrazy świata 1. Sfery kreacji, red. A. Luboń, J. Gościńska, M. Karpińska, Rzeszów, s. 23–39.
16. 2016: Eszet chajil – od tekstu po artefakty, [w:] „Niewiastę dzielną kto znajdzie?” (Prz 31,10). Rola kobiet w biblijnej historii zbawienia,   red. Adam Kubiś, Krzysztof Napora, seria „Analecta Biblica Lublinensia” nr 14, Lublin, s. 171–181.
17. 2016: O przyjemnościach w kulturze żydowskiej na przykładzie świętowania szabatu, [w:] Przyjemności w kulturze materialnej i duchowej od starożytności po współczesność, red. Robert Bubczyk, Barbara Hołub, Lublin, s. 13–22.
18. 2016: Krasnostawscy Żydzi – ich języki i literatura, [w:] Losy Żydów z Krasnegostawu i okolic. Zbiór artykułów i scenariuszy zajęć z zakresu antydyskryminacji i edukacji o Zagładzie / The fate of Jews of Krasnystaw and its environs..., red. Lena Bielska, Katarzyna Zabratańska, Lublin, s. 20–30. Online: https://issuu.com/idaliebzig/docs/losy___yd__w_z_krasnegostawu_i_okol
19. 2015: Biblioteka a „świat, którego już nie ma”, [w:] Biblioteka w czasie – czas w bibliotece. T. 1.: Przez dzieje ku współczesności, materiały konferencyjne, Lublin 25-26 września 2014, red. Stanisława Wojnarowicz i Bogusław Kasperek, Lublin, s. 285–294.
20. 2015: Kobiety w Biblii – wyzwaniem dla św. Pawła i współczesności, [w:] Scripturae Sacrae Propagator. Księga wydana z okazji 80. rocznicy urodzin ks. Profesora Janusza M. Czerskiego, red. ks. Krystian Ziaja, seria: „Opolska Biblioteka Teologiczna” nr 154, Opole, s. 189–200.
21. 2015: Nie tylko eszet-chail. Wizerunki kobiet w białostockich księgach pamięci, [w:] Kobieta żydowska, Żydzi Wschodniej Polski seria III, red. Anna Janicka, Jarosław Ławski, Barbara Olech, Białystok, s. 47–63.
22. 2014: Mykwa niechciana – mykwa zapomniana? – mykwa nieobecna w procesie modernizacji Żydów niemieckich w XIX wieku?, [w:] Mykwa – rytuał i historia, red. Joanna Lisek, Wrocław, s. 85–99.
23. 2013: Pomiędzy integracją a dysymilacją – edukacja religijna dzieci żydowskich w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu, [w:] Żydowskie dziecko, red. Anna Jeziorkowska-Polakowska, Agnieszka Karczewska, Lublin, s. 53–62.
24. 2012: Ślady w kamieniu – o obecności Żydów wielkopolskich w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu. Przykłady migracji w oparciu o inskrypcje nagrobne, [w:] Mniejszości narodowe w Wielkopolsce i ich dziedzictwo, t. 1 Żydzi, red. Piotr Kwiatkiewicz, Poznań, s. 113–136.
25. 2011: Granice integracji wrocławskich Żydów u progu Cesarstwa Niemieckiego w świetle „Hanny” Jacoba Freunda, [w:] Błogosławiony kraj? Szkice o historii i pamięci Dolnego Śląska, red. Dagmara Margiela-Korczewska, Krzysztof Ruchniewicz, Wrocław, s. 47–76.
26. 2010: Czy wrocławskie Żydówki w XIX wieku odmawiały Tchines?, [w:] Nieme dusze? Kobiety w kulturze jidysz, red. Joanna Lisek, Wrocław, s. 177–203.
27. 2010: Zróżnicowanie językowe macewat kewer – onomastyka żydowska na przykładzie kamieni nagrobnych (Wrocław, XIX w.), [w:] Onomastyka. Nazwy własne a społeczeństwo, t. 1, red. Romana Łobodzińska, Łask, s. 445–464.
28. 2006: „Aby wszyscy wzywali imienia Pana” (So 3,9) – czy recepcja imion Boga oraz Jego obrazu może stać się płaszczyzną dialogu żydowsko-chrześcijańskiego?, [w:] Księgi Święte płaszczyzną dialogu?, seria: „Dialog Kultur i Religii” nr 4, red. Jan J. Stefanów i Adam Wąs, Warszawa, s. 62–86.

Recenzje  i  artykuły recenzyjne:

1. 2022: O Żydach rosyjskich, Rosjanach i języku rosyjskim w tekstach z projektu „Kanonu literatury wspomnieniowej Żydów polskich”, „Iudaica Russica” 1(8), s. ... Online: https://journals.us.edu.pl/index.php/IudaicaRussica/article/view/13602 
2. 2020: Kobieca poezja w jidysz. Joanna Lisek, Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939), Pogranicze, Sejny 2018, 715 s. , „Iudaica Russica” 1 (4), s. 116–120. Online: http://www.iudaicarussica.us.edu.pl/ir_4_agata_rybinska_kobieca_poezja/
3. 2019: Joanna Lisek, Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939) [Kol ishe – la voce delle donne nella poesia yiddish (dal XVI secolo al. 1939)] Sejny, Pogranicze 2018, pp. 715. 42 zł. [circa 10 Euro], „La Rassegna Mensile di Israel. Rivista dell’Unione delle Comunità Ebraiche Italiane” 1(85), s. 199–204.
4. 2019: Agnieszka Jagodzińska, „Duszozbawcy”? Misje i literatura Londyńskiego Towarzystwa Krzewienia Chrześcijaństwa wśród Żydów w latach 1809–1939, Wydawnictwo Austeria, Kraków – Budapeszt 2017, „Studia Judaica” 1(43), s. 165–169.
5. 2019: Przekład Cene u-rene  Icchaka ben Jakuba Aszkenazego na język rosyjski: Яаков бен Ицхак Ашкенази, Цэнау-Рэна. Пять книг Торы с комментариями, Бер Борис Котлерман (ред.), Мосты культуры / Гешарим, Книжники, Москва–Иерусалим 2012–2015), „Iudaica Russica” 2 (3), s. 143–146. Online: http://www.iudaicarussica.us.edu.pl/wp-content/uploads/2019/10/ir_3.pdf
6. 2019: Anna Grużlewska, Żydzi z prowincji. Świdnicki i wałbrzyski okręg synagogalny 1812-1945 Dzierżoniów, Strzegom, Świdnica, Świebodzice, Wałbrzych, Wydawnictwo: Studio „Art in Design SOVA”, Dzierżoniów 2016, „Kwartalnik Historii Żydów” 1(269), s. 245–249.
7. 2018: Transkulturowa podróż historyka przez historię: Na krańce świata Normana Daviesa, „Kultura  i Historia” 34(2), s. 138–141. Online:  http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/wp-content/uploads/2018/11/KiH34-143-146.pdf
8. 2017: Kobiety i/a doświadczenie wojny 1914-1945 i później, pod red. Małgorzaty Grzywacz i Małgorzaty Okupnik, Poznań 2015, „Kultura i Historia” 31. Online: http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/6135
9. 2015: Yosef Hayim Yerushalmi, Zachor. Żydowska historia i żydowska pamięć – próba recenzji,  „Kultura i Historia”  27. Online:  http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/5478 
10. 2012: Prezent dla Cioci Edyty. Recenzja książki Susanne Batzdorff, Ciocia Edyta. Żydowskie dziedzictwo katolickiej świętej, tłum. Małgorzata Grzywacz, Poznań 2011: http://www.edytastein.org.pl/pl/1-wydarzenia/113-prezent-dla-cioci-edyty- [online w latach: 2012-2018, obecnie dostęp w archiwum Domu Edyty Stein we Wrocławiu i na https://umcs.academia.edu/AgataRybi%C5%84ska]
11. 2007: Janusz Spyra, Żydzi na Śląsku Austriackim (1742-1918). Od tolerowanych Żydów do żydowskiej gminy wyznaniowej, „Śląski Kwartalnik Historyczny. Sobótka” 3(21), s. 369–371.

Artykuły nierecenzowane:

1. 2020: Joël Hermann, zob.  Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej,   http://jbc.jelenia-gora.pl/dlibra/publication/45212
2. 2020: Saulson Rozalia, zob. Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej, http://jbc.jelenia-gora.pl/dlibra/docmetadata?showContent=true&id=38702 
3. 2018: Ury Else, zob. Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej, http://jbc.jelenia-gora.pl/dlibra/docmetadata?id=27488
4. 2017: Else Ury (1877-1943) – berlińska pisarka dla dzieci i młodzieży, „Midrasz” 6(200), s. 60–63.
5. 2017: O jednym modlitewniku żydowskim, „Miasteczko Poznań” 3 (29), s. 104–111.
6. 2016: Rabbis from Wielkopolska who worked in Wrocław. Traces found not only in the Jewish necropolis, „Miasteczko Poznań” 3(26), s. 89–103.
7. 2016: Ślady kępińskich Żydów na starym cmentarzu żydowskim we Wrocławiu, „Tygodnik Kępiński” cz. 1, 5(1158)27, s. 6 (z 4.02.2016), cz. 2, 6(1159)27, s. 6 (z 11.02.2016).
8. 2015: Wielkopolscy rabini we Wrocławiu. Ślady nie tylko na żydowskiej nekropolii, „Miasteczko Poznań” nr 1–2 (20-21), s. 178–187.
9. 2015: Z „Szacunkiem i tolerancją”. Śladami Fanny Neudy i innych morawskich Żydów, „Midrasz” 6 (188), s. 46–51.
10. 2014: Fanny Neuda i jej Stunden der Andacht, „Midrasz” 5 (181), s. 53–55.
11. 2012: Ester Gad Bernhard vel Lucie Domeier, „Midrasz” 5 (169), s.68–69.
12. 2012: Lina Morgenstern – kobieta pióra i czynu, „Midrasz” 6 (170), s. 67–70.
13. 2011: Biografia Edyty Stein: http://www.edytastein.org.pl/pl/4-edyta-stein/2-biografia/ [dostęp: 2011-2018].
14. 2011: Dom Edyty Stein: http://www.edytastein.org.pl/pl/4-edyta-stein/3-dom-edyty-stein/ [dostęp: 2011-2018].
15. 2011: Bertha Badt-Strauss – zapomniana publicystka, „Midrasz” 6 (164), s. 44–47.
16. 2010: Teksty do wystawy Fundacji Bente Kahan, cz. 2, XIX-XX, Historia odzyskana, Synagoga pod Białym Bocianem oraz Żydowskie Seminarium Teologiczne we Wrocławiu (1854–1938) [do Katalogu powystawowego FBK].
17. 2005: Edyta (Edith)  Stein – św. Teresa Benedykta od Krzyża –  Żydówka, filozof-fenomenolog, pedagog, karmelitanka, święta, „Quo Vadis. Chrześcijańskie Pismo Polaków we Włoszech” 4, 19–20.
18. 2005: Śladami Edyty Stein. Wrocław w wieku XIX/XX – wędrówki w czasie i przestrzeni, „Kwartalnik TES” 3/5 (12), s. 2–3. Online:  http://edytastein.org.pl/pl/sladami-edyty-stein-wroclaw-w-wieku-xix-xx-wedrowki-w-czasie-i-przestrzeni/?fbclid=IwAR2jx4dDDbVzICoERZSMkxKlFxGIAhcNvtcQwoy2ishU3wNzqP9mNHvg3uI
19. 2004: Pięcioksiąg o Passze, „Kwartalnik TES” 8–9 (04), s. 6–8.
20. 2003: Starotestamentalne korzenie postu, „Kwartalnik TES” 5 (03), s. 1–2.
21. 2003: Urodzona w Jom Kippur – rzecz o kalendarzu żydowskim, „Kwartalnik Towarzystwa im. Edyty Stein” 6–7 (03), s. 4–5.