Informacje ogólne |
 Tytuł projektu: Wybory do Parlamentu Europejskiego w państwach Grupy Wyszehradzkiej w 2024 roku. Ciągłość i zmiana w czasach niepewności Nr rejestracyjny: 2023/49/B/HS5/02579 Jednostka realizująca: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii i Dziennikarstwa Kierownik projektu (z jednostki realizującej): prof. Maria Marczewska-Rytko Przyznana kwota: 285 015 PLN Rozpoczęcie projektu: 2024-01-01 Zakończenie projektu: 2027-01-22 Instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki (informacja o projekcie na stronie NCN - LINK). |
Opis projektu |
|
Celem naukowym projektu jest analiza wyborów do Parlamentu Europejskiego w krajach Grupy Wyszehradzkiej w 2024 roku. Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku odbędą się w warunkach narastających od lat kryzysów. Zostały one spowodowane między innymi problemami z uchwaleniem konstytucji w 2005 roku, problemami gospodarczymi, kryzysem energetycznym, kryzysem migracyjnym, wojną w Ukrainie, pandemią Covid-19, brexitem, kwestiami praworządności. W krajach członkowskich widoczna jest rosnąca polaryzacja między euroentuzjastami a eurosceptykami. W tym kontekście istotnym wyzwaniem naukowym jest zbadanie roli krajów Grupy Wyszehradzkiej jako tzw. nowych demokracji w procesie wyborów do Parlamentu Europejskiego. Początkowo ruchy polityczne odwołujące się do idei nacjonalistycznych i populistycznych w krajach Grupy Wyszehradzkiej były marginalne. Jednak z biegiem czasu zyskały one na znaczeniu. Pod tym względem kraje Grupy Wyszehradzkiej są zróżnicowane. Ma to wpływ zarówno na politykę wewnętrzną poszczególnych krajów tworzących Grupę Wyszehradzką, jak i na decyzje podejmowane na poziomie Unii Europejskiej. Poszukiwane będą odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
W badaniach zostaną wykorzystane dwa modele. Zgodnie z pierwszym modelem możemy rozróżnić wybory pierwszego rzędu (wybory powszechne w systemach parlamentarnych i wybory głowy państwa w systemach prezydenckich) oraz wybory drugiego rzędu (wybory regionalne, gminne lub lokalne w systemach parlamentarnych). W literaturze wskazuje się na to, że wybory do Europarlamentu są wyborami drugiego rzędu. Dzieje się tak dlatego, że odbywają się one na podstawie wewnętrznych determinant politycznych. W tym układzie marginalizowana jest istotność podziałów, funkcjonujących w otoczeniu europejskim. Można wskazać kilka wyznaczników charakterystycznych dla wyborów drugiego rzędu: niską frekwencję; skupienie się na kwestiach krajowych, a nie europejskich; porażkę partii znajdujących się u steru władzy; straty dużych partii politycznych; wpływ terminu wyborów do Parlamentu Europejskiego w ramach krajowego cyklu wyborczego na wyniki partii rządzących oraz dużych ugrupowań politycznych. W stosunku do okresu, jaki upływa między wyborami parlamentarnymi a następującymi po nich wyborami do Parlamentu Europejskiego model Europe Salience zakłada znaczne sukcesy odnoszone przez partie Zielonych; wzrost znaczenia ugrupowań radykalnych na lewej i/lub prawej stronie sceny politycznej; sukces partii eurosceptycznych i antyeuropejskich. Do planowanych badań wykorzystano dwie konceptualizacje populizmu. Wyniki planowanych badań dostarczą nowej wiedzy naukowej, która zweryfikuje dotychczasowe ustalenia naukowe dotyczące udziału obywateli krajów Grupy Wyszehradzkiej w wyborach do Parlamentu Europejskiego, kampanii przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, znaczenia wyników wyborów w kontekście krajowego cyklu wyborczego i integracji europejskiej. Uzyskane wyniki będą również istotne w kontekście badań nad populizmem i nacjonalizmem oraz zwrotem ku tzw. demokracji nieliberalnej. Co ważne, skorzystają na nich naukowcy i inne grupy społeczne, w tym dziennikarze, organizacje pozarządowe, politycy, think tanki, działacze społeczni i administracja publiczna różnych szczebli. |
