Jeszcze dwadzieścia lat temu Internet był symbolem globalnej komunikacji, wolności słowa i nieograniczonych możliwości poznania świata. Dziś, w epoce sztucznej inteligencji i automatyzacji, coraz częściej staje się przestrzenią, w której to nie człowiek, lecz maszyna odgrywa główną rolę.
ryc. freepik
Internet to dziś, dla większości z nas, podstawowe narzędzie pracy, nauki i komunikacji. Narzędzie, które mając zaledwie kilkadziesiąt lat historii, zrewolucjonizowało każdy aspekt ludzkiego życia. Jego rozwój to przykład współpracy naukowców, inżynierów i użytkowników, którzy krok po kroku, każdego dnia przekształcają sieć badawczą w globalny ekosystem społeczno-informacyjny.
Za początek historii Internetu uznaje się 1969 rok, kiedy to w Stanach Zjednoczonych powstała, finansowana przez agencję ARPA (Advanced Research Projects Agency) Departamentu Obrony USA, sieć ARPANET, której celem było stworzenie systemu umożliwiającego komunikację pomiędzy komputerami naukowymi w sposób odporny na ewentualne awarie infrastruktury. Pierwsze połączenie w ramach ARPANET zostało nawiązane pomiędzy Uniwersytetem Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA) a Instytutem Badawczym Stanforda.
W latach 70. kontynuowano prace nad koncepcją pakietowej transmisji danych, która pozwalała dzielić informacje na mniejsze fragmenty, przesyłane niezależnymi trasami. Najważniejszym osiągnięciem tego okresu było opracowanie przez Vinta Cerfa i Roberta Kahna, tzw. protokołów TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol), będących podstawą funkcjonowania Internetu i innych sieci komputerowych. Trzynaście lat później stają się one oficjalnym standardem komunikacyjnym, a rok 1983 uznaje się za symboliczne narodziny Internetu.
W kolejnej dekadzie sieć „wychodzi” poza projekty wojskowe i obejmuje swym zasięgiem środowisko naukowe. Powstają pierwsze sieci uniwersyteckie i centra wymiany danych. W 1986 roku sieć NSFNET (National Science Foundation Network) połączyła główne amerykańskie ośrodki badawcze. To również czas pierwszych adresów e-mail, grup dyskusyjnych (Usenet) oraz protokołów umożliwiających przesyłanie plików (FTP).
Nie sposób nie zauważyć, że każdy kolejny etap rozwoju sieci internetowych miał - i wciąż ma - charakter rewolucyjny oraz przełomowy. Jednym z najważniejszych kamieni milowych było stworzenie przez Tima Bernersa-Lee, badacza z ośrodka CERN, systemu World Wide Web (WWW). W 1991 roku powstała pierwsza strona internetowa, a w ciągu następnych kilku lat Internet otworzył się na użytkowników indywidualnych, stając się powszechnym narzędziem komunikacji, źródłem informacji, rozrywki i handlu, a zarazem przestrzenią o wyraźnym wymiarze społecznym.
Początek XXI wieku to kolejny punkt zwrotny w rozwoju Internetu. Powstają media społecznościowe, takie jak: Facebook, YouTube, Twitter (obecnie X) oraz blogi, fora i platformy wymiany treści. Dzięki temu informacje oraz wszelkiego rodzaju treści docierają do każdego użytkownika w tempie do tej pory niespotykanym. Równolegle rozwijają się technologie mobilne: smartfony i bezprzewodowe sieci dostępu. Od tego momentu Internet to przestrzeń współtworzona przez użytkowników.
Kolejne dwie dekady, i czas obecny, to ekspansja chmury obliczeniowej (cloud computing), Internetu rzeczy (IoT) i sztucznej inteligencji (AI). Internet okazuje się być naturalnym środowiskiem funkcjonowania gospodarki, administracji, nauki i innych dziedzin życia. Jednocześnie w debacie publicznej coraz częściej pojawiają się głosy wskazujące na negatywne skutki takiego kierunku rozwoju oraz na wyzwania, przed którymi staje współczesne społeczeństwo.
Sztuczna inteligencja jest jednym z największych osiągnięć współczesności, ale dwoistość jej natury staje się coraz częściej źródłem niepokojących pytań o przyszłość. AI pozwala automatyzować procesy, wspierać naukę, wykrywać choroby, tłumaczyć języki i analizować dane na skalę wcześniej nieosiągalną. Jednocześnie jednak te same mechanizmy mogą zostać wykorzystane do tworzenia tzw. złych botów, czyli skryptów i programów służących do niepożądanych działań, takich jak: wykradanie i fałszowanie danych, kopiowanie treści, blokowanie serwisów, szerzenie dezinformacji, manipulowanie opinią publiczną, a także mających zdolność do przejmowania kont użytkowników i podszywania się pod nich.
Zjawisko to zostało szczegółowo przeanalizowane w najnowszym raporcie Imperva Bad Bot Report 2025. Autorzy opracowania wskazują między innymi na fakt, że w 2024 roku, doszło do historycznego przełomu: automaty i boty po raz pierwszy w historii wytworzyły więcej ruchu w Internecie niż ludzie. Łącznie stanowiło to ponad 51% całej globalnej aktywności w sieci. Dodatkowo, szczególnie niepojący jest fakt, że aż 37% z tej liczby przypadało właśnie na tzw. złe boty.
Eksperci zwracają uwagę, że zmienia się nie tylko skala, ale i charakter botów. Coraz częściej wykorzystują one narzędzia sztucznej inteligencji (AI) i uczenia maszynowego (machine learning), co sprawia, że potrafią naśladować ludzkie zachowania z niezwykłą precyzją. W przytoczonym raporcie podkreślono, że jednym z największych zagrożeń stało się użycie generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) do tworzenia botów zdolnych do samouczenia się i adaptacji. Takie programy wykonują nie tylko proste polecenia, ale uczą się na podstawie reakcji systemów zabezpieczeń, modyfikując swoje zachowanie w czasie rzeczywistym. Największą aktywność botów odnotowano w trzech obszarach:
- finanse: ataki na konta użytkowników i systemy logowania (ATO, account takeover),
- telekomunikacja i IT: próby pozyskania danych uwierzytelniających oraz
- handel elektroniczny (e-commerce): gdzie nawet 59% całego ruchu pochodziło od botów.
Współczesny Internet stał się przestrzenią współistnienia człowieka i maszyny, gdzie granica między inteligencją naturalną a sztuczną coraz bardziej się zaciera. Warto pamiętać, że technologia sama w sobie nie jest ani dobra, ani zła, to sposób jej użycia decyduje o jej wartości etycznej. Internet to lustro współczesnego świata – odbija nasze aspiracje, marzenia, wiedzę, ale też lęki, słabości i kompleksy. Mimo wszystko jednak, funkcjonując w świecie botów (zarówno tych złych, jak i dobrych), algorytmów i sztucznej inteligencji to człowiek pozostaje nadal jedynym podmiotem zdolnym do refleksji, empatii i odpowiedzialności.
Opracowanie na podstawie:
- Gackowski, T., Brylska, K. (red.) (2020), Społeczeństwo algorytmiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
- Imperva (2025),Bad Bot Report. The Rapid Rise of Bots and Unseen Risk for Business.
- Klepacki B., Walejewska A., (2017), Historia powstania i wykorzystanie Internetu (w:) Ekonomika i Organizacja Logistyki 2 (3), 2017, 37–48, dostępny: Historia_powstania_i_wykorzystanie_.pdf.
- Jak powstał internet – historia wynalazku, bez którego nie wyobrażamy sobie życia https://www.national-geographic.pl/technologia/jak-powstal-internet-historia-wynalazku-bez-ktorego-nie-wyobrazamy-sobie-zycia/.
- Orange Polska (2023), Historia Internetu w Polsce.
https://www.orange.pl/poradnik/historia-internetu-w-polsce.
- Szpunar, M. (2019), Nowe media i technologie w komunikacji społecznej. Warszawa: PWN.
- Webwave CMS (2022), Krótka historia Internetu i stron www https://webwavecms.com/blog/historia-internetu?utm_source=chatgpt.com.
- Wiadomosci.com (2025), Internet odhumanizowany. Już ponad połowa ruchu w światowym Internecie jest generowana przez boty, https://wiadomosci.com/internet-odhumanizowany-juz-ponad-polowa-ruchu-w-swiatowym-internecie-jest-generowana-przez-boty/.
autorka: Izabela Łucjan i ChatGPT :)
