Od 2016 roku Katedra Prawa Finansowego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej utrzymuje współpracę z Tokyo University of Science. W kwietniu 2018 roku Kierownik Katedry Profesor Antoni Hanusz, na zaproszenie Profesora Toshiyoshi Kashiwazaki z Graduate School of Innovation Studies Tokyo University of Science, przebywał na wyjeździe naukowym w Japonii. Wizyta Profesora Antoniego Hanusza trwała od 8 kwietnia do 15 kwietnia 2018. Wyjazd obfitował w spotkania z wybitnymi przedstawicielami japońskiej nauki i praktyki prawa. Pobyt w Tokio był także okazją do wygłoszenia wykładu dla studentów i doktorantów oraz przeprowadzenia kwerendy naukowej.
Podróż do Tokio, oddalonego o przeszło osiem i pół tysiąca kilometrów od Lublina, trwała dziesięć godzin. Lot zakończył się w Narita, jednym z największych portów lotniczych na świecie. Lotnisko, położone niecałe sto kilometrów od centrum Tokio, obsługuje rocznie trzydzieści dziewięć milionów pasażerów. W czasie pobytu Profesor Antoni Hanusz zakwaterowany był w hotelu położonym w dzielnicy Yotsuya (Cztery Doliny) należącym do jednego z tokijskich departamentów Shinjuku. W Yotsuya ulokowanych jest wiele zabytkowych świątyń, w tym także miejsca pochówku samurajów.
Fot. 1. Z wizytą w dzielnicy chińskiej w Jokohamie (od lewej: Profesor Antoni Hanusz, Profesor Takashi Sao)
Następnego dnia Profesor Antoni Hanusz uczestniczył, jako profesor wizytujący, w uroczystym otwarciu roku akademickiego w Tokyo University of Science. Inauguracja roku akademickiego zgromadziła sześć tysięcy studentów. Uroczystość odbyła się hali widowiskowej Nippon Budōkan. Tokyo Univesrity of Science jest prywatnym uniwersytetem badawczym. To także jedyna uczelnia prywatna w Azji, której przedstawiciel otrzymał Nagrodę Nobla. W 2015 roku Profesorowi Satoshi Ōmura przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za odkrycia dotyczące terapii infekcji spowodowanych przez pasożytnicze nicienie.
Fot. 2. Ogrody cesarskie i widok na Tokio
Kolejne dni wizyty to spotkania z przedstawicielami japońskiej nauki prawa finansowego, prawa bankowego oraz prawa konstytucyjnego. W tym czasie Profesor Antoni Hanusz odbywał spotkania nie tylko z badaczami z Tokyo Univesrity of Science. Na zaproszenie Profesora Toshiyoshi Kashiwazaki w seminariach uczestniczyli najwybitniejsi przedstawiciele japońskiej nauki prawa z różnych ośrodków naukowych, w tym z Tokio i Oyama. Jako że przewodnim tematem wizyty była kwestia prawa finansów publicznych ze szczególnym uwzględnieniem środków ograniczających nadmierny deficyt budżetowy, w zebraniach naukowych uczestniczyli: Profesor Mitsuaki Usui z Meiji University Graduate School of Law oraz Profesor Sunao Kai i Doktor Yuta Tanoue z College of Law Nihon University, a także Profesor Koji Ishimura ze School of Law Nakuoh University. Efekty wspólnych badań podjętych na przestrzeni ostatnich lat oraz dyskusji odbytych w Tokio owocują pracami naukowymi. Jednym z nich jest artykuł przygotowany do publikacji na łamach czasopisma „Nihon University Comparative Law”.
Fot. 3. Przed seminarium naukowym w Hihon University College of Law. Profesor Antoni Hanusz na zdjęciu z Profesorem Toshiyoshi Kashiwazaki z Tokyo University of Science
W dniu 13 kwietnia 2018 roku zostało zorganizowana wizyta w Board of Audit of Japan (Japoński Komitet Audytu) położonym w dzielnicy Chiyoda-ku (Pole Tysiąca Pokoleń). Chiyoda-ku jest centrum politycznym Japonii. W jej obrębie znajduje się Pałac Cesarski. Swoją siedzibę mają tu także Zgromadzenie Narodowe, Kancelaria Rady Ministrów, Sąd Najwyższy, świątynia Yasukuni Jinja, hala widowiskowa Nippon Budōkan, Narodowe Muzeum Sztuki, park miejski Hibiya czy Elektryczne Miasto Akihabara.
Fot. 4. Widok z budynku Board of Audit na dzielnice Chiyoda-ku (na pierwszym planie Kancelaria Rady Ministrów, w oddali budynek Zgromadzenia Narodowego i park Hidiya, po prawej budynek rządowej Agencji Rekonstrukcyjnej): Google Maps
Historia Board of Audit of Japan sięga 1869 roku. Jest to organ administracji publicznej o szczególnej roli wyznaczonej przez Konstytucję Japonii. Board of Audit sprawuje bowiem kontrolę nad dochodami i wydatkami państwowymi oraz przedkłada roczne sprawozdanie z wykonania budżetu Zgromadzeniu Narodowemu, a więc dwóm połączonym izbom parlamentu. Komitet Audytu jest niezależny zarówno od władzy ustawodawczej, jak wykonawczej. Profesor Antoni Hanusz odbył spotkanie z Doktor Mari Yanagi Kobayashi, jednym z trzech komisarzy, którzy wchodzą w skład Board of Audit of Japan. Dyskusja z Doktor Kobayashi i urzędnikami Komitetu Audytu dotyczyła przede wszystkim organizacji kontroli wykonywania budżetu państwa, audytu wewnętrznego, a także rachunkowości budżetowej.
Fot. 5. Spotkanie w Board of Audit (od lewej: Profesor Toshiyoshi Kashiwazaki z Tokyo University of Science, Profesor Sunao Kai z College of Law Nihon University, Komisarz Doktor Mari Yanagi Kobayashi, Profesor Antoni Hanuszem, Profesor Mitsuaki Usui z Meiji University Graduate School of Law)
Zwieńczeniem wielu spotkań i kwerend badawczych był wykład Profesora Antoniego Hanusza dla studentów studiów magisterskich i doktorantów College of Law Nihon University. Wykład zatytułowany „The reduction of excessive government debt in the European Union law and its impact on the Polish legal system” obejmował swoim zakresem problematykę środków prawnych ograniczających nadmierny dług publiczny. Profesor Antoni Hanusz w ramach wykładu skupił się na specjalnych regułach finansowych, będących instrumentem zmniejszania długu publicznego, uregulowanych w prawie Unii Europejskiej i ich wpływie na ustawodawstwa państw członkowskich.
Fot. 6. Wykład dla studentów i doktorantów College of Law Nihon University (od lewej: Profesor Koji Ishimura ze School of Law Nakuoh University tłumaczący wykład Profesora Antoniego Hanusza z języka angielskiego na język japoński)
Wizyta w Japonii zakończyła się w dniu 15 kwietnia. W następnym roku akademickim planowana jest wizyta pracowników naukowych Tokyo University of Science w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. Zwieńczeniem pobytu przedstawicieli Tokyo University of Science będzie seria otwartych wykładów dla studentów na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
