W dniu 20 maja 2021 r. odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. "Professionalization of the profession of mediator: current state and perspectives of changes in the legal systems of Poland and Ukraine" (Lublin–Lutsk - Odessa, 20 May 2021), zorganizowana przez Katedrę Teorii i Filozofii Prawa WPiA UMCS oraz Akademickie Centrum Mediacji UMCS. Konferencja miała formułę online.
Uroczysta inauguracja została uświetniona słowem prorektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej – prof. Arkadiusza Berezy oraz słowem rektora Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki w Łucku – prof. Anatolia Tsos’a. Konferencję otworzył dyrektor Instytutu Nauk Prawnych prof. dr hab. Leszek Leszczyński a kierownikiem konferencji był prof. Andrzej Korybski.
Referaty wygłosili (w kolejności): prof. Louise Romanadze (Odeska Akademia Prawa, prezes the Ukrainien Academy of Mediation) - Experience of mediation offices opening in Ukrainian courts; prof. Anna Kalisz (UMCS, NSA) - Mediation as a factor strengthening communicative aspect of law/ dialog in law; Olga Tyutyun (Członek Honorowy Narodowego Stowarzyszenia Mediatorów Ukrainy, Partner Zarządzający Grupy Mediacji Handlowych, Mediator Centrum Mediacji przy Izbie Przemysłowo-Handlowej w Kijowie -Specialization and professionalization of mediators. Practice for novice mediators;prof. Natalia Krestovska (Odeska Akademia Morska – dziekan Wydziału Prawa Morskiego) - Didactic support of the mediation component of the masters’ training state standard of the specialty 081 «Law»; prof. Anton Demchuk (WUN im. Łesi Ukrainki, dziekan WPiA) - Mediaton in family disputes; dr Sławomir Pilipiec (UMCS) – Professional self-government of mediators. Between social need and legal possibility of existence.; prof. Olga Yukhymyuk (WUN im. Łesi Ukrainki) - Formation of the legal consciousness of the mediator; dr Paweł Kłos (UMCS) – Improving competencies in mediator's work - erotetic logic; prof. Natalia Karinska (WUN im. Łesi Ukrainki, Kierownik Laboratorium Mediacji WPiA WUN oraz prezes Wołyńskiego Centrum Mediacji w Łucku) - Psychological content of mediation and psychological competence of a mediator wraz ze słowem Pani Liny Galan (Dyrektor Departamentu służb socjalnch dla rodziny, dzieci i młodzieży Urzędu Miasta w Lucku); dr Agata Przylepa-Lewak, dr Marzena Myślińska, (UMCS) - Entry on the list of permanent court mediators and the practice of regional courts in Poland; mgr Patryk Patoleta (szkoła doktorska nauk społecznych UMCS) – Entry on the list of permanent court mediators and the practice of regional courts in Poland.
Instytucja prawna mediacji już na stałe zagościła w wielu porządkach prawnych, w tym polskim, i obecnie mamy względną jednolitość na poziomie normatywnym w skali międzynarodowej, ponadnarodowej oraz państwowej. W tych okolicznościach tematyka konferencji "Profesjonalizacja zawodu mediatora: stan obecny i perspektywy zmian w systemach prawnych Polski i Ukrainy" jako zwrócenie uwagi na profesję mediatora i przedyskutowanie rozwoju profesji mediatora było trafne a omówienie zagadnienia potrzebne. Co bardzo ważne mieliśmy przyjemność spojrzeć i ocenić tematykę konferencji nie tylko z perspektywy dwóch krajów: Polski i Ukrainy, ale również w ujęciu naukowo-praktycznym gdyż prawie wszyscy z prelegentów mają rozbudowane doświadczenie w zakresie prac związanych z mediacją (udział w pracach: legislacyjnych, dydaktycznych, administracyjnych i prowadzeniu mediacji sensu stricto).
Mamy nadzieję, że konferencja będzie kontynuacją, już w rozszerzonym zakresie, wspólnych działań dotyczących instytucji prawnej mediacji w Polsce i Ukrainie - jeszcze w 2014 roku ówczesny rektor UMCS prof. Stanisław Michałowski oraz ówczesny rektor - Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego im. Łesi Ukrainki, prof. Ihor Kocon podpisali umowę ramową dotyczącą współpracy a konferencja jak ta, w taką umowę się wpisuje. Nie sposób zapomnieć, że część zgromadzonych na konferencji naukowców uczestniczyła w podobnym wydarzeniem zorganizowanym w 2019 roku w Kazimierzu Dolnym w konferencji naukowo-praktycznej, gdzie aspekty mediacji były jednym z trzonów konferencji.
