Centrum Prasowe UMCS

Wbrew pozorom nie jest to takie skomplikowane, gdyż Zingiber officinale oznacza po łacinie imbir lekarski. Myślę, że ta roślina znana jest wszystkim, a na pewno zdecydowanej większości ludzi. Wiele osób stosuje ją przy lekkim przeziębieniu, łagodzi ona też mdłości i wspomaga pracę układu pokarmowego. Tego typu właściwości są powszechnie znane. My będziemy szukali kolejnych możliwości zastosowania imbiru – w naszym przypadku w terapii padaczki. Będziemy poszukiwali związków pochodzących z wyciągu z imbiru lekarskiego, które mogą działać przeciwdrgawkowo. Te związki będą izolowane z zastosowaniem techniki chromatografii przeciwprądowej. Jest to ciekawa i bardzo wydajna metoda. Mamy możliwość otrzymania dużych ilości związków – tak żeby wystarczyły nam do badań na zwierzętach.

Skąd w ogóle pomysł na wykorzystanie imbiru w tego typu badaniach?

Koncepcja na badanie imbiru wzięła się stąd, że mamy już pewne wstępne wyniki prac nad związkiem pochodzącym z tej rośliny. To był 6-gingerol, który w testach na rybkach wykazywał działanie przeciwdrgawkowe. Ten projekt jest więc tak naprawdę kontynuacją tego, co już wcześniej zaczęliśmy robić.

Projekt realizowany jest w konsorcjum z Uniwersytetem Medycznym w Lublinie. Jak doszło do tej współpracy i jak będzie wyglądała Państwa kooperacja?

Myślę, że w przypadku starania się o różne granty, także Narodowego Centrum Nauki, spora część sukcesu zależy właśnie od tego, żeby mieć dobrych partnerów do konsorcjum – właściwe jednostki i osoby, które mogą wykazać się pokaźnym dorobkiem i doświadczeniem naukowym. Wcześniejsza współpraca także jest niezbędna, żeby mieć już jakieś wyniki wstępne, które pokazują, że po pierwsze potrafimy zrobić to, co proponujemy w tym projekcie, a po drugie, że już coś wiadomo na ten temat.

Wspólnie z naukowcami z Uniwersytetu Medycznego zajmujemy się tą samą działką badań i pracowaliśmy już nad innymi związkami pochodzenia naturalnego, np. palmatyną czy pterostylbenem. Prof. Wirginia Kukuła-Koch pracuje w Zakładzie Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych UMed, więc ona izoluje związki pochodzenia naturalnego, a my je testujemy pod kątem przeciwdrgawkowym i przeciwpadaczkowym. Ponadto koleżanka już wcześniej pracowała z kłączami imbiru. W przypadku izolacji związków pochodzenia roślinnego problemem jest zwykle fakt, że nie można tych związków otrzymywać w dużych ilościach, tylko w niewielkich, które wystarczają np. na badania na jakichś liniach komórkowych w hodowlach in vitro. Natomiast żeby je badać na zwierzętach, zwłaszcza w przypadku gryzoni, to te metody pozyskiwania i izolacji związków muszą być bardzo wydajne – i chromatografia przeciwprądowa właśnie taka jest.

Nasz projekt został rozpisany na cztery lata. Pierwszym etapem badań będzie pozyskiwanie wyciągów z imbiru lekarskiego. Będą one następnie testowane pod kątem przeciwdrgawkowym na larwach rybek danio pręgowanego, ponieważ zastosowanie tych larw daje nam możliwość szybkich i wysoko przepustowych testów. Te dwa pierwsze etapy będą prowadzone właśnie na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. Prof. Wirginia Kukuła-Koch będzie odpowiedzialna za przygotowywanie ekstraktów i otrzymywanie z nich składników aktywnych, natomiast dr Kinga Gaweł za testy na larwach danio pręgowanego. Po tych testach zostaną wyselekcjonowane związki, które będą miały najsilniejsze właściwości przeciwdrgawkowe.

Ostatni etap badań zostanie przeprowadzony w Katedrze Fizjologii i Farmakologii UMCS. Będziemy prowadzili testy z wykorzystaniem mysich modeli drgawek padaczkowych i padaczki. Naszym zadaniem będzie ostateczne potwierdzenie właściwości przeciwdrgawkowych związków otrzymanych z imbiru lekarskiego. Działania poszerzymy też o testy biochemiczne i analizy molekularne.

Czy efekty Państwa badań będą mogły być wykorzystywane przy leczeniu padaczki?

Chcielibyśmy znaleźć takie związki, które będą wykazywały działanie przeciwdrgawkowe i będą mogły być stosowane jako pewien sposób terapii padaczki. Świetnie byłoby, gdybyśmy otrzymali związki, które będą miały na tyle silne działanie przeciwdrgawkowe, ażeby mogły być same stosowane jako leki przeciwpadaczkowe. A nawet jeżeli nie, to być może te związki będą mogły być stosowane jako „terapia dodana” do leków przeciwpadaczkowych, wspomagająca leczenie typowymi lekami. Można by także dalej „pociągnąć” te badania i próbować zgłębić inne oddziaływania imbiru na funkcje centralnego układu nerwowego, np. właściwości przeciwdepresyjne czy przeciwlękowe, przy chorobie Parkinsona, Alzheimera. Wiemy, że wyciągi z imbiru wpływają na centralny układ nerwowy, przechodzą przez barierę krew–mózg i docierają do mózgu, więc możliwości jest wiele. Problemem było otrzymywanie tych związków i mam nadzieję, że znajdziemy na to rozwiązanie. Samo zastosowanie techniki chromatografii przeciwprądowej też przyczyni się do poszerzenia wiedzy z zakresu chemii, technik separacji nowych związków. Przede wszystkim poszerzy wiedzę z zakresu farmakognozji, czyli zastosowania i właściwości związków pochodzenia naturalnego.