Kryteria awansu na stanowisko adiunkta na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS

Wydziałowy Zespół ds. awansów stanowiskowych

W dniu 24 listopada 2015 r. weszło w życie nowe rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodzie doktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora.

http://www.bip.nauka.gov.pl/…/ed398f904be58ec46edf99bf12b57…

Stopień doktora

Uwagi Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych o formie i sposobie prezentacji rozpraw doktorskich:

Cykl publikacji zamiast rozprawy doktorskiej

Pojawiła się sprzeczna z prawem praktyka odstępowania od obowiązku przygotowania i przedłożenia w przewodzie doktorskim rozprawy doktorskiej i zastępowania tej rozprawy przez cykl prac opublikowanych w różnym czasie, niekiedy z innymi autorami.

Taka praktyka narusza art. 13 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Ten przepis ustawy rozstrzyga, że rozprawa doktorska ma być przygotowana pod opieką promotora (jest to funkcja obsadzana w chwili wszczęcia przewodu), ma stanowić samodzielne rozwiązanie problemu naukowego lub artystycznego i być dowodem umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej.

Pojęcie rozprawy jest dość ściśle pojmowane w języku polskim i w omawianej ustawie nie rozciąga się na zbiór różnych prac przygotowanych w różnym czasie, w różnych okolicznościach, nie związanych zwykle z przewodem doktorskim. Nie ma tu analogii z rozprawą habilitacyjną, na co zwrócił uwagę też ustawodawca uznając za konieczne rozszerzenie pojęcia rozprawy o nową jej formę, tj. o cykl publikacji naukowych, czego nie ma w przepisach dotyczących rozprawy doktorskiej. Uwidoczniona w ustawie różnica w formach obu rozpraw nie jest przypadkowa.

Przewód doktorski i przewód habilitacyjny pełnią różne funkcje w procesie awansowym. Przewód doktorski jest m.in. obserwowanym procesem wykonywania pracy naukowej lub artystycznej, opracowywania jej wyników i prezentacji wyniku pracy w postaci rozprawy doktorskiej. Tylko w tych warunkach można ocenić samodzielność pracy doktoranta, jego umiejętność prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej, w tym zdolności napisania kompletnej rozprawy doktorskiej, jako jednej z ważnych cech kwalifikacji, zwłaszcza do zawodu naukowca.

Rezygnacja z wymagania takiej rozprawy nie jest więc zgodna z celami przewodu i sprzeczna jest zarówno z duchem, jak i literą przepisów ustawy.
Z tych samych względów niedopuszczalne jest uznanie za rozprawę doktorską merytorycznego udziału doktoranta w pracy zbiorowej, jeśli tą rozprawą nie jest jednoznacznie „wyodrębniona” i „samodzielna” część tej pracy zbiorowej.

Rozprawy doktorskie w języku obcym

Coraz częściej spotyka się przypadki przedstawiania rozpraw doktorskich w językach obcych. Jest to w pełni zrozumiałe w wypadku, gdy o stopień ubiega się obcokrajowiec nie znający języka polskiego. Dyskusję budzi natomiast przedstawianie w obcym języku rozpraw doktorskich przez obywateli polskich. Obowiązujące prawo nie zawiera zakazu przedłożenia rozprawy doktorskiej w języku obcym. Należy jednak przypomnieć, że stopnie doktora mają charakter stopni państwowych i do procesu ich nadawania stosowane muszą być procedury określone przez obowiązujące prawo – w tym wypadku zarówno przez ustawę o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki jak i kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy o języku polskim. Jednostka, która nadaje stopień doktora wykonuje zadania publiczne, musi więc brać pod uwagę m.in. ustawę o języku polskim, której przepisy zobowiązują do używania w realizacji zadań publicznych języka polskiego (art. 5 ustawy).

Ponadto, zgodnie z przepisami ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz przepisami towarzyszącymi tej ustawie, rozprawa doktorska ma być wyłożona do powszechnego wglądu „w celu zapoznania się z jej treścią” zaś obrona tej rozprawy ma charakter publiczny, co obliguje do zapewnienia dostępu do pełnego tekstu rozprawy i przebiegu czynności jej obrony w języku urzędowym obowiązującym w naszym kraju. Zdaniem Centralnej Komisji ponadto pożądane jest, by obywatel polski, aspirujący do kariery naukowca, przynajmniej na starcie tej kariery wykazał się umiejętnością napisania kompletnej rozprawy w języku ojczystym, co wcale nie przeszkadza, by tę rozprawę następnie opublikować w języku obcym.

Tryb przeprowadzania przewodu doktorskiego i nadania stopnia doktora, regulują przepisy ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dziennik Ustaw 2003, nr 65, poz. 595 z późniejszymi zmianami jak w Dzienniku Ustaw 2005, nr 164, poz. 1365)

Od 1 października 2011 roku tryb przeprowadzania przewodów doktorskich i warunki ubiegania się o stopień doktora ulegają zmianom, według zapisów ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 18 marca 2011 (w załączeniu) oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 września 2011 roku (w załączeniu).

Przewody doktorskie niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (do 1 października 2011 roku), są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Ponadto, w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (do 30 września 2013 roku), na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora, mogą być prowadzone przewody doktorskie na podstawie przepisów dotychczasowych lub przepisów nowej ustawy.

Stopień doktora habilitowanego

Przepisy ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dziennik Ustaw 2003 nr 65, poz. 595, art. 16 i 17, z późniejszymi zmianami jak w Dzienniku Ustaw 2005 nr 164, poz.1365, art. 251) stanowią, że:

Do przewodu habilitacyjnego może być dopuszczona osoba, która posiada stopień doktora i uzyskała znaczny dorobek naukowy lub artystyczny, a ponadto przedstawiła rozprawę habilitacyjną
Rozprawa habilitacyjna powinna stanowić znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej lub artystycznej
Rozprawę habilitacyjną może stanowić powstałe po uzyskaniu stopnia doktora dzieło, opublikowane w całości lub zasadniczej części, albo monotematyczny cykl publikacji
Rozprawę habilitacyjną może stanowić część pracy zbiorowej, jeżeli opracowanie wydzielonego zagadnienia jest indywidualnym wkładem osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego i stanowi znaczący wkład autora w rozwój dyscypliny naukowej lub artystycznej
Obowiązek publikacji nie dotyczy rozprawy habilitacyjnej, której przedmiot jest objęty tajemnicą państwową.

Uwagi i zalecenia Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych dla osób ubiegających się o uzyskanie stopnia doktora habilitowanego:

Stopień doktora habilitowanego świadczy o posiadaniu kwalifikacji do samodzielnej pracy naukowo-badawczej lub artystycznej. Z przepisów ustawy wynika, że o uzyskanie tego stopnia mogą ubiegać się osoby wykazujące dużą aktywność naukową lub artystyczną potwierdzoną pracami opublikowanymi, bądź wdrożonymi do praktyki (jeśli forma tych prac nie pozwala na ich publikację)
Należy przez to rozumieć, że są to prace oryginalne, odpowiadające kierunkowi zainteresowań naukowych lub artystycznych kandydata. Nie określa się wymaganej liczby prac, aczkolwiek rozmiary dorobku, obok jego poziomu merytorycznego, powinny wskazywać, iż niezależnie od rozprawy habilitacyjnej jest to „znaczny dorobek”, świadczący że kandydat uzyskał już w swym środowisku autorytet specjalisty w zakresie reprezentowanej dyscypliny naukowej lub artystycznej
Rozprawie habilitacyjnej powinno się stawiać duże wymagania. Ma ona bowiem być dowodem „znacznego wkładu” kandydata w rozwój dyscypliny naukowej lub artystycznej. Rozprawa musi więc zawierać sformułowanie, analizę i w określonych dyscyplinach rozwiązanie nowego problemu naukowego lub artystycznego, ważnego dla rozwoju dyscypliny nauki lub sztuki, bądź rozwiązanie problemu znanego już, lecz dotychczas nie rozstrzygniętego. W zakresie sztuki, rozprawie habilitacyjnej obok samodzielnego dzieła artystycznego, noszącego cechy oryginalności i nowatorstwa artystycznego, powinna towarzyszyć pisemna wnikliwa analiza, wykazująca ogólną wiedzę w danej dziedzinie sztuki i wskazująca, na czym polega wkład autora do rozwoju dyscypliny artystycznej. Dzieło artystyczne będące podstawą habilitacji powinno funkcjonować w obiegu społecznym (koncerty, wystawy, spektakle)
Powielanie tematyki własnej rozprawy doktorskiej, przedstawianie jej nowych wersji, z mało istotnymi uzupełnieniami, nie spełnia podstawowego warunku ustawy, którym jest wniesienie w rozprawie habilitacyjnej znacznego wkładu w rozwój dyscypliny.
Opracowanie problemu naukowego powinno być dokonane metodami badawczymi, zapewniającymi wysoką jakość i wiarygodność uzyskanych wyników. Rozprawa habilitacyjna powinna ponadto charakteryzować się wysokim poziomem pod względem formy opracowania; winna być napisana jasno oraz opatrzona aparatem naukowym zawierającym przypisy jak również wykaz opracowań i źródeł, na których oparł się autor
Monotematyczny zbiór publikacji mogący także się stać podstawą habilitacji, powinien spełniać wyżej wymienione wymagania stawiane pojedynczej rozprawie habilitacyjnej, bez potrzeby przedstawiania dodatkowych materiałów (niepublikowanych wstępów, uzupełnień, autoreferatów itp.). Dodatkowe, niepublikowane materiały, dołączone ewentualnie do rozprawy, nie mogą stanowić podstawy oceny
Jeżeli rozprawa habilitacyjna jest częścią pracy zespołowej (lub cyklu prac zespołowych), bezwzględnie konieczne jest ponadto wykazanie, że owa część, przedłożona jako rozprawa habilitacyjna, to indywidualny wkład osoby ubiegającej się o uzyskanie stopnia doktora habilitowanego. W tym celu każdy ze współautorów pracy zespołowej powinien złożyć pisemne oświadczenie, co stanowi jego własny (nie zaś habilitanta czy innego współautora) wkład merytoryczny w przygotowanie, przeprowadzenie i opracowanie badań i przedstawienie pracy w formie publikacji (można zrezygnować z oświadczeń tych współautorów, których udział ma charakter pomocniczy, techniczny i nie będzie wykorzystany do ich własnego awansu naukowego)
Gdy jako rozprawę habilitacyjną przedstawiono pracę projektową, konstrukcyjną lub technologiczną, podstawą oceny powinna być dokumentacja pracy oraz jej syntetyczny opis, podlegający obowiązkowi publikacji i wskazujący, co w pracy stanowi znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny. W tym przypadku konieczne jest też przedstawienie dowodów wdrożenia pracy do praktyki i uzyskanych na skutek tego wyników
Obowiązek publikacji rozprawy habilitacyjnej ma na celu nie tylko udostępnienie specjalistom jej wyników, lecz także stworzenie warunków do szerszej, krytycznej oceny tego opracowania. Dlatego wymaga się opublikowania rozprawy jeszcze przed wszczęciem przewodu habilitacyjnego

Szczegółowe informacje o trybie postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego są dostępne na stronach internetowych Centralnej Komisji: http://www.ck.gov.pl („Kryteria oceny kwalifikacji kadry naukowej i artystycznej”)

Obecnie istnieje możliwość ubiegania się o stopień doktora habilitowanego według wyżej opisanej procedury (z kolokwium habilitacyjnym i wykładem) lub według zasad postępowania habilitacyjnego obowiązujących od 1 października 2011 roku (nowa procedura). Wybór jednej z tych dwóch procedur jest możliwy, jeśli przewód habilitacyjny zostanie wszczęty przed 1 października 2013. Po tym terminie będzie obowiązywał wyłącznie nowy tryb postępowania habilitacyjnego, dla którego procedurę i kryteria oceny opisano poniżej.

Procedura i kryteria oceny w postępowaniu habilitacyjnym

Podstawa prawna:

Do postępowania habilitacyjnego może zostać dopuszczona osoba, która posiada stopień doktora oraz osiągnięcia naukowe, uzyskane po otrzymaniu stopnia doktora, stanowiące znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny naukowej oraz wykazuje się istotną aktywnością naukową. Osiągnięcia, o których mowa to:

dzieło opublikowane w całości lub zasadniczej części, albo jednotematyczny cykl publikacji;
zrealizowane oryginalne osiągnięcia projektowe, konstrukcyjne, technologiczne lub artystyczne;
część pracy zbiorowej, jeżeli opracowanie wydzielonego zagadnienia jest indywidualnym wkładem osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego. Habilitant zobowiązany jest przedłożyć oświadczenia wszystkich jej współautorów, określając indywidualny wkład każdego z nich w jej powstanie;
obowiązek publikacji nie dotyczy osiągnięć, których przedmiot jest objęty ochroną informacji niejawnych.

Postępowanie habilitacyjne wszczyna samodzielnie osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora habilitowanego, składając wniosek do Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów, wraz z n/w dokumentami w formie papierowej i elektronicznej:

wniosek (wg wzoru CK), w którym osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora habilitowanego wskazuje jednostkę organizacyjną, posiadającą uprawnienie do nadawania stopnia doktora habilitowanego, wybraną do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego. Może wskazać jednostkę macierzystą.
oryginał lub poświadczoną, przez jednostkę organizacyjną przeprowadzającą postępowanie habilitacyjne, kopię dokumentu stwierdzającego posiadanie stopnia doktora.
autoreferat, w języku polskim i angielskim, przedstawiający opis dorobku i osiągnięć naukowych Habilitanta (określonych w art. 16 ust. 2 ustawy).
wykaz opublikowanych prac naukowych lub twórczych prac zawodowych, w języku polskimi i angielskim.
informacje, w języku polskim i angielskim, o:
a) osiągnięciach dydaktycznych habilitanta wraz z wykazem przewodów doktorskich, w których pełnił funkcję promotora pomocniczego,
b) współpracy z instytucjami, organizacjami i towarzystwami naukowymi w kraju i za granicą,
c) działalności popularyzującej naukę.

Procedura habilitacyjna w Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów

Wszczęcie postępowania habilitacyjnego. Datą wszczęcia jest dzień doręczenia wniosku do Centralnej Komisji. CK ma obowiązek w ciągu 7 dni dokonać oceny formalnej wniosku. Jeżeli wniosek jest niekompletny, wzywa do jego uzupełnienia w wyznaczonym terminie. Wniosek, wraz z autoreferatem habilitanta, zostaje zamieszczony na stronie CK i jednocześnie przekazany do jednostki organizacyjnej (wskazanej przez habilitanta). W przypadku, gdy rada wskazanej jednostki nie wyrazi zgody na przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego, przewodniczący rady niezwłocznie informuje o tym CK. W takim przypadku Centralna Komisja, w terminie 14 dni, wyznacza inną jednostkę organizacyjną do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego.
Powołanie komisji habilitacyjnej. Centralna Komisja powołuje Komisję habilitacyjną w terminie 6 tygodni od dnia otrzymania wniosku spełniającego wymagania formalne. Skład komisji:
czterech członków, spoza jednostki przeprowadzającej postępowanie, o uznanej renomie naukowej, w tym międzynarodowej: przewodniczący, dwóch recenzentów oraz członek komisji,
trzech członków o uznanej renomie naukowej, w tym międzynarodowej, wyznaczonych przez jednostkę, która wyraziła zgodę na przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego: jeden recenzent, sekretarz i członek komisji.

CK, w dniu powołania komisji habilitacyjnej, przekazuje dokumenty do jednostki, która wyraziła zgodę na przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego.

Recenzenci i komisja habilitacyjna

Recenzenci mają obowiązek przygotowania recenzji w terminie nie dłuższym niż 6 tygodni od dnia powołania komisji habilitacyjnej,
Komisja habilitacyjna, po zapoznaniu się z autoreferatem i recenzjami, w głosowaniu jawnym, podejmuje uchwałę zawierającą opinię w sprawie nadania lub odmowy nadania stopnia doktora habilitowanego. Opinię przekazuje radzie jednostki przeprowadzającej postępowanie, w terminie 21 dni wraz z uzasadnieniem, recenzjami i pełną dokumentacją postępowania habilitacyjnego. Głosowanie, o którym mowa w pkt. 2, może być przeprowadzone w trybie tajnym na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego.
Komisja habilitacyjna, w szczególnych przypadkach uzasadnionych wątpliwościami dotyczącymi dokumentacji osiągnięć naukowych, może przeprowadzić z wnioskodawcą rozmowę o jego osiągnięciach i planach naukowych. Obrady Komisji mogą odbywać się w formie wideokonferencji. O terminie i przedmiocie tej rozmowy komisja habilitacyjna powiadamia habilitanta na co najmniej 14 dni przed wyznaczonym terminem rozmowy.

Komisja habilitacyjna nie może podejmować uchwał w składzie mniejszym niż sześć osób, przy czym, dla ważnego podjęcia uchwał konieczny jest udział przewodniczącego i sekretarza.

Wniosek o wszczęcie postępowania habilitacyjnego wraz z autoreferatem habilitanta, zamieszczony zostaje na stronie internetowej Centralnej Komisji. Następnie, w terminie 30 dni od podjęcia uchwały w sprawie nadania albo odmowy nadania stopnia doktora habilitowanego, CK ogłasza tę decyzję w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Centralnej Komisji, wraz z informacją o składzie komisji habilitacyjnej oraz recenzjami złożonym w postępowaniu habilitacyjnym.

Procedura habilitacyjna w jednostce przeprowadzającej postępowanie habilitacyjne

Po otrzymaniu z Centralnej Komisji wniosku wskazującego jednostkę do przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego, Kandydat, jeśli nie jest pracownikiem jednostki, powinien przedstawić odpowiedniej merytorycznie Radzie jednostki swoje najważniejsze osiągnięcia naukowe. Termin i miejsce seminarium wyznacza kierownik jednostki. Seminarium ma charakter otwarty.

Następnie Rada jednostki:

W głosowaniu tajnym podejmuje uchwałę, w formie postanowienia, o przeprowadzeniu bądź odmowie przeprowadzenia postępowania habilitacyjnego. W przypadku wyrażenia przez Radę jednostki zgody na przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego, następuje podpisanie umowy pomiędzy jednostką a stroną finansującą postępowanie (osoba zainteresowana lub jednostka ją zatrudniająca).
W głosowaniu tajnym podejmuje uchwałę o wyznaczeniu do komisji habilitacyjnej trzech członków (głosowanie na każdą osobę oddzielnie), o uznanej renomie naukowej, w tym recenzenta, sekretarza i członka komisji. Wymienieni członkowie powoływani są na wniosek Komisji ds. Rozwoju Kadry jednostki. Uchwały jednostki podpisuje Kierownik jednostki.
W głosowaniu tajnym, w terminie jednego miesiąca, po otrzymaniu od komisji habilitacyjnej pełnej dokumentacji wraz z uchwałą zawierającą opinię w sprawie nadania lub odmowy nadania stopnia doktora habilitowanego, Rada jednostki podejmuje uchwałę o nadaniu lub odmowie nadania stopnia doktora habilitowanego. Uchwała o nadaniu stopnia doktora habilitowanego staje się prawomocna z chwilą jej podjęcia.

W/w uchwały, są podejmowane w głosowaniu tajnym i zapadają bezwzględną większością oddanych głosów, przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby uprawnionych do głosowania.

Do głosowania uprawnieni są członkowie Rady jednostki posiadający tytuł profesora, stopień doktora habilitowanego, a także osoby, które nabyły uprawnienia równoważne z uprawnieniami doktora habilitowanego na podstawie art. 21 a ustawy.

Na stronie internetowej jednostki zamieszcza się:

wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego,
autoreferat,
informację o składzie komisji habilitacyjnej,
harmonogram przebiegu postępowania,
uchwałę o nadaniu lub odmowie nadania stopnia doktora habilitowanego, wraz z uzasadnieniem.

Kryteria oceny w zakresie osiągnięć naukowo-badawczych, w obszarze nauk przyrodniczych obejmują:

autorstwo lub współautorstwo publikacji naukowych w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JCR),
udzielone patenty międzynarodowe lub krajowe,
wynalazki, wzory użytkowe i przemysłowe, które uzyskały ochronę i zostały wystawione na międzynarodowych lub krajowych wystawach lub targach, a ponadto:
- autorstwo lub współautorstwo monografii, publikacji naukowych w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazie JCR,
- autorstwo lub współautorstwo opracowań zbiorowych, katalogów zbiorów, dokumentacji prac badawczych, ekspertyz,
- sumaryczny impact factor publikacji naukowych według listy JCR, zgodnie z rokiem opublikowania,
- liczbę cytowań publikacji według bazy Web of Science (WoS),
- indeks Hirscha opublikowanych prac według bazy Web of Science,
- kierowanie międzynarodowymi lub krajowymi projektami badawczymi lub udział w takich projektach,
- międzynarodowe lub krajowe nagrody za działalność naukową,
- wygłoszenie referatów na międzynarodowych lub krajowych konferencjach tematycznych.

Kryteria oceny w zakresie dorobku dydaktycznego i popularyzatorskiego oraz współpracy międzynarodowej

uczestnictwo w programach europejskich i innych programach międzynarodowych i krajowych,
udział w międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych lub udział w komitetach organizacyjnych tych konferencji,
otrzymane nagrody i wyróżnienia,
udział w konsorcjach i sieciach badawczych,
kierowanie projektami realizowanymi we współpracy z innymi ośrodkami polskimi i zagranicznymi, a w przypadku badań stosowanych, we współpracy z przedsiębiorcami,
udział w komitetach redakcyjnych i radach naukowych czasopism,
członkostwo w międzynarodowych lub krajowych organizacjach i towarzystwach naukowych,
osiągnięcia dydaktyczne i w zakresie popularyzacji nauki,
opieka naukowa nad studentami,
opieka naukowa nad doktorantami w charakterze opiekuna naukowego lub promotora pomocniczego z podaniem tytułów rozpraw doktorskich,
staże w zagranicznych lub krajowych ośrodkach naukowych lub akademickich,
wykonanie ekspertyz lub innych opracowań na zamówienie organów władzy publicznej, samorządu terytorialnego, podmiotów realizujących zadania publiczne lub przedsiębiorców,
udział w zespołach eksperckich lub konkursowych,
recenzowanie projektów międzynarodowych lub krajowych oraz publikacji w czasopismach międzynarodowych i krajowych.

Tytuł naukowy profesora

Przepisy ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dziennik Ustaw 2003 nr 65, poz. 595, art. 26 i 27, z późniejszymi zmianami jak w Dzienniku Ustaw 2005 nr 164, poz.1365, art. 251) stanowią, że:

Tytuł profesora może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej lub artystycznej.
Centralna Komisja może, w szczególnych przypadkach, na wniosek rady właściwej jednostki organizacyjnej posiadającej uprawnienie do nadawania stopnia doktora habilitowanego, dopuścić do wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora osobie, która uzyskała stopień doktora i posiada wybitne osiągnięcia naukowe lub artystyczne
Za dorobek naukowy uważa się również wybitne zrealizowane osiągnięcia projektowe, konstrukcyjne lub technologiczne, a za dorobek artystyczny - wybitne dzieło artystyczne.

Uwagi i zalecenia Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych dla kandydatów ubiegających się o tytuł profesora:

Pierwszorzędne znaczenie dla oceny kwalifikacji kandydata mają osiągnięcia w pracy naukowej lub artystycznej. Nie mogą ich zastąpić osiągnięcia o innym charakterze, mianowicie dydaktyczne, popularyzatorskie lub organizacyjne.
Kandydat do tytułu profesora posiadający stopień doktora habilitowanego, (II stopień kwalifikacji w zakresie sztuki) powinien przedstawić oryginalne, twórcze i opublikowane prace naukowe lub dzieła artystyczne, których wartość dla nauki lub sztuki znacznie przekracza wymagania habilitacyjne. Ważnym elementem oceny są zaproszenia do wygłaszania wykładów – zwłaszcza plenarnych, na międzynarodowych kongresach (sympozjach) naukowych, zaproszenia do opracowania artykułów monograficznych w uznanych czasopismach lub wydawnictwach książkowych o zasięgu międzynarodowym. Prace o charakterze konstrukcyjnym, technologicznym i projektowym, powinny charakteryzować się nowatorskim i naukowym podejściem do problemu, a twórczość artystyczna powinna być ceniona i znana zarówno w krajowych kręgach artystycznych jak i w skali międzynarodowej i posiadać istotne znaczenie dla rozwoju kultury.
Ważne znaczenie dla awansu mają te publikacje kandydata, które ukazały się w wydawnictwach o zasięgu międzynarodowym, a szczególnie opracowania monograficzne (książkowe). Prace kandydata powinny być znane i cenione w kręgach specjalistów, czego dowodem jest powoływanie się autorów innych prac (w tym autorów zagranicznych) na jego publikacje. Zaleca się korzystanie z międzynarodowego systemu informacji naukowej np. science citation index.
Potwierdzeniem osiągnięcia znaczącej pozycji w środowisku naukowym lub artystycznym jest też członkostwo w komitetach redakcyjnych ogólnokrajowych i zagranicznych czasopism oraz zapraszanie do wygłoszenia wykładów na kongresach, wykłady jako „visiting professor” w uczelniach zagranicznych, wyróżnienia naukowe i artystyczne m.in. zagraniczne lub międzynarodowe, udział w komisjach renomowanych, międzynarodowych konkursów artystycznych itp.
Osiągnięcia w pracy dydaktycznej są, zgodnie z ustawą, jednym z warunków awansu, przy czym mogą one być zróżnicowane pod względem formy. Powinny one świadczyć o kwalifikacjach kandydata do nauczania na poziomie wymaganym od profesora – tzn. o umiejętności prowadzenia zajęć z magistrantami i doktorantami oraz kształcenia młodszych pracowników, a także przygotowania ich i wdrażania do pracy naukowej lub artystycznej i do zajęć dydaktycznych.

Potwierdzeniem takich osiągnięć jest m.in.:

pełnienie funkcji promotora w zakończonych przewodach doktorskich (I stopnia w dziedzinach sztuki) i odpowiedni poziom prac prowadzonych pod kierunkiem kandydata - to osiągnięcie uważane jest za najważniejsze,
pełnienie funkcji recenzenta w przewodach doktorskich i habilitacyjnych (przewodach kwalifikacyjnych w zakresie sztuki),
udział w kształceniu wysoko kwalifikowanych kadr zawodowych,
autorstwo wyróżniających się podręczników i skryptów akademickich, szkolnych i zawodowych.

Dodatkowym uzasadnieniem wniosku o nadanie tytułu profesora są takie osiągnięcia w zakresie organizowania działalności naukowej lub artystycznej, jak:

kierowanie zespołowymi pracami naukowymi lub programami badawczymi,
kierowanie zespołami artystycznymi,
pełnienie funkcji redaktora serii książek naukowych lub redaktora czasopism naukowych,
organizowanie kongresów, sympozjów i wymiany zagranicznej,
działalność w zakresie informacji naukowej (funkcja redaktora biuletynów, przeglądów),
popularyzowanie nauki lub sztuki (organizowanie cykli wykładów publicznych, wygłaszanie prelekcji, autorstwo publikacji),
przekłady dzieł naukowych lub artystycznych.
Kandydat do tytułu profesora, mający jedynie stopień naukowy doktora, (kwalifikacji I stopnia), może uzyskać tytuł profesora tylko w drodze wyjątku, mianowicie jeżeli rezygnacja z wymagania z habilitacji jest uzasadniona szczególnymi okolicznościami. Za szczególne okoliczności można uznać np. fakt, że kandydat przez wiele lat pracował w kraju, w którym nie ma habilitacji, uzyskał tam wysoką pozycję naukową lub artystyczną, potwierdzoną stanowiskiem uniwersyteckim lub członkostwem tamtejszej akademii, a zarazem jego zaawansowany wiek nie pozwala odeń obecnie oczekiwać uzyskania habilitacji. Albo fakt, iż kandydat spełniający wszystkie ww. wymagania podstawowe, przedstawił oryginalne opublikowane prace naukowe, lub dzieła artystyczne, które w istotny sposób wpłynęły na stan wiedzy w uprawianej przezeń dyscyplinie i zapewniły mu międzynarodowy i krajowy autorytet jako wybitnemu znawcy przedmiotu. Natomiast należy podkreślić, że we wszystkich innych przypadkach normalną drogą do tytułu profesora jest uprzednie uzyskanie habilitacji.

Szczegółowe informacje o trybie postępowania w sprawie nadania tytułu profesora są dostępne na stronach internetowych Centralnej Komisji: http://www.ck.gov.pl („Kryteria oceny kwalifikacji kadry naukowej i artystycznej”)

Od 1 października 2011 roku tryb postępowania i warunki ubiegania się o tytuł profesora ulegają zmianom, według zapisów ustawy ozmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 18 marca 2011 (w załączeniu) oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 września 2011 roku (w załączeniu).

Postępowania o nadanie tytułu profesora, niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (do 1 października 2011 roku), są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Ponadto, w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (do 30 września 2013 roku), na wniosek osoby ubiegającej się o tytuł profesora, postępowania o nadanie tytułu profesora mogą być prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych lub przepisów nowej ustawy.

Informacje o zasadach punktowej oceny czasopism naukowych

Aktualna lista czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego znajduje się na stronie internetowej ministerstwa http://www.nauka.gov.pl (zakładka „na skróty” – lista czasopism punktowanych). Lista składa się z części A (czasopisma wyróżnione w Journal Citation Reports – JCR z punktacją 13, 20, 27, 32 i 40 punktów) oraz części B (czasopisma spoza bazy JCR z punktacją od 1 do 9 punktów). Wykaz czasopism w części A jest aktualizowany raz w roku, lista czasopism w części B jest aktualizowana i uzupełniana co pół roku (komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 28.11.2008).

Ponadto:

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, informacją z dnia 7 lutego 2008, ustaliło punktację dla oceny czasopism zagranicznych (adres redakcji poza Polską) - z zakresu nauk ścisłych, przyrodniczo-medycznych lub nauk technicznych - które nie posiadają określonego współczynnika impact factor (IF). Czasopismom zagranicznym nie posiadającym IF i wydawanym w języku angielskim, przypisuje się 2 pkt., a wydawanym w innym języku niż angielski (języki etniczne lub narodowe) 1 pkt. Czasopismo zagraniczne, nie posiadające IF, będzie mogło uzyskać liczbę punktów wyższą niż 2, o ile przejdzie, na wniosek redaktora naczelnego lub przynajmniej jednego autora publikującego w tym czasopiśmie, procedurę oceny zgodnie z zasadami przyjętymi dla czasopism polskich, nie posiadających IF.
Zgłoszenie czasopisma do oceny wymaga złożenia wypełnionej ankiety aplikacyjnej w języku angielskim. Integralną częścią ankiety jest oświadczenie redaktora naczelnego czasopisma, że wszystkie artykuły naukowe w nim zamieszczane są recenzowane. Gdy ankietę aplikacyjną składa autor z Polski za zgodą redaktora naczelnego czasopisma, możliwe jest złożenie przez redaktora naczelnego, w formie odrębnego dokumentu, oświadczenia, że zapoznał się z treścią ankiety i potwierdza zawarte w niej informacje. Oświadczenie takie może być przesłane wstępnie faksem.
Nie jest wymagane składanie egzemplarzy okazowych czasopisma zagranicznego, jeśli ma ono dostępną stronę internetową. W przeciwnym wypadku autor wnioskujący o ocenę czasopisma powinien przesłać kserokopię stron tytułowych, które będą zawierać numer ISSN lub ISDN i podstawowe dane bibliograficzne (nakład, częstość wydawania itp.) Dostarczone informacje będą podlegały weryfikacji przez powołany przez Ministra zespół specjalistyczny ds. oceny czasopism naukowych z zakresu nauk ścisłych, przyrodniczo-medycznych i nauk technicznych.

Sprawę punktacji doniesień konferencyjnych, publikowanych w czasopismach posiadających IF, reguluje poniższe oświadczenie Ministra z 15 lipca 2008:

Oświadczenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

w sprawie naruszania zasad dobrej praktyki naukowej przy stosowaniu bibliometrycznego wskaźnika impact factor do oceny dorobku jednostek naukowych

W związku z zasygnalizowaniem nieprawidłowości w procedurze zdobywania punktów do oceny dorobku naukowego w systemie wykorzystującym wskaźnik impact factor, uwzględniając opinię interdyscyplinarnego Zespołu ds. Etyki w Nauce, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego pragnie oświadczyć, co następuje.

Bibliometryczny wskaźnik impact factor (IF) określający „miarę oddziaływania” czasopism naukowych w oparciu o liczbę cytowań prac opublikowanym w danym czasopiśmie, ustalany jest przez Institute of Scientific Information z Filadelfii (tzw. lista filadelfijska). Wysoka wartość wskaźnika IF przyczynia się do zwiększenia zainteresowania tym czasopismem przez uczonych. Fakt ten z kolei zmusza redakcje do stosowania bardziej rygorystycznych metod oceny nadsyłanych materiałów, co nadaje wyższy prestiż publikacjom. Wskaźnik IF jest powszechnie wykorzystywany do oceny dorobku poszczególnych uczonych i jednostek naukowych.

Przyjęty przez MNiSzW system zdobywania punktów koniecznych do oceny dorobku naukowego jednostek naukowych, a tym samym do ustalenia wysokości otrzymywanej przez te instytucje dotacji, opiera się właśnie na wskaźniku impact factor, gdyż mimo świadomości o jego pewnej niedoskonałości, nie dysponujemy obecnie lepszą, łatwą do powszechnego stosowania metodą. Tym bardziej więc, wiedząc o jego ułomnościach, wskaźnik ten należy wykorzystywać z najwyższą rozwagą i starannością.

Jedna z istotnych luk tego systemu tkwi w tym, że wiele czasopism naukowych z listy filadelfijskiej, oprócz wydawania kolejnych seryjnych numerów publikuje również suplementyzawierające in extenso materiały konferencyjne nadsyłane przez komitety organizacyjne i redakcyjne, z pełnym lub częściowym pominięciem obowiązujących w czasopiśmie rygorów peer review. W takich przypadkach stosowanie współczynnika IF czasopisma do konferencyjnego suplementu jest nieuprawnione.

Procedura publikowania artykułów w materiałach konferencyjnych i suplementach dołączanych do czasopism z listy filadelfijskiej w przypadku, gdy nie są one poddawane takim samym rygorom i standardom, jak treści publikowane w czasopiśmie głównym, stanowi próbę wykorzystania na własną korzyść niedoskonałości systemu i tym samym jest manipulacją naukową i nadużyciem zasad rzetelności naukowej. Minister pragnie wskazać na niedopuszczalność takich praktyk i oświadczyć, iż warunkiem koniecznym do uznawania dorobku publikowanego w takich suplementach musi być pewność, że w stosunku do niego stosowane są przez redakcje identyczne procedury peer review, jak wobec materiałów publikowanych w głównym czasopiśmie.

Ponadto, Minister pragnie zauważyć, iż to na władzach samej uczelni i jej podstawowych jednostek organizacyjnych spoczywa szczególny obowiązek zapewnienia poszanowania przepisów prawa i dobrych obyczajów w nauce przy ocenie dorobku naukowego.

Jednocześnie Minister chciałby poinformować, iż Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego traktuje zasygnalizowany problem bardzo poważnie i będzie zwracać szczególną uwagę na kwestię oceny dorobku naukowego na podstawie prac publikowanych w suplementach do czasopism i materiałach konferencyjnych.

Warszawa, dnia 11 lipca 2008 r.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego określa również punkty stosowane w ocenie monografii i podręczników akademickich oraz za ich redakcję, precyzując przy tym definicję monografii, podręcznika akademickiego oraz rozdziału w monografii lub podręczniku:

Liczba punktów
Autorstwo monografii lub podręcznika akademickiego w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny 24
Autorstwo rozdziału w monografii lub podręczniku akademickim w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny 7
Autorstwo monografii lub podręcznika akademickiego w języku polskim lub innym niż angielski i niepodstawowym dla danej dyscypliny 12
Autorstwo rozdziału w monografii lub podręczniku akademickim w języku polskim lub innym niż angielski i niepodstawowym dla danej dyscypliny 3
Redaktor naczelny wieloautorskich: monografii, podręcznika akademickiego lub serii wydawniczej w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny 5
Redaktor naczelny wieloautorskich: monografii, podręcznika akademickiego lub serii wydawniczej w języku polskim 3

Definicja „podręcznika akademickiego” nie obejmuje: skryptów, wykładów i ćwiczeń, poradników zawodowych, książek popularyzujących wiedzę naukową itp. Za podręczniki uznaje się także encyklopedie złożone z rozdziałów tematycznych oraz słowniki o charakterze naukowym (nie popularnonaukowym).

Przez „monografię” należy rozumieć opracowanie naukowe (minimum 3 arkusze wydawnicze) opublikowane jako książka lub odrębny tom omawiający jakieś zagadnienie w sposób wyczerpujący, oryginalny i twórczy. Za monografie mogą być uznane: edycje tekstów źródłowych, leksykografie. Za monografię nie uznaje się monograficznych artykułów opublikowanych w czasopismach. Przez „rozdział w monografii lub podręczniku akademickim” należy rozumieć opracowanie naukowe (minimum 0,5 arkusza wydawniczego). Łączna liczba punktów za poszczególne rozdziały, przyznanych ocenianej jednostce, nie może przekraczać maksymalnej liczby punktów za całą monografię. Do oceny nie można przedstawiać wznowień.

Dotyczy redaktora naczelnego będącego pracownikiem ocenianej jednostki. Przy większej liczbie redaktorów głównych będących pracownikami różnych jednostek punkty są dzielone odpowiednio przez liczbę redaktorów.

	Liczba punktów
Autorstwo monografii lub podręcznika akademickiego w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny	24
Autorstwo rozdziału w monografii lub podręczniku akademickim w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny	7
Autorstwo monografii lub podręcznika akademickiego w języku polskim lub innym niż angielski i niepodstawowym dla danej dyscypliny	12
Autorstwo rozdziału w monografii lub podręczniku akademickim w języku polskim lub innym niż angielski i niepodstawowym dla danej dyscypliny	3
Redaktor naczelny wieloautorskich: monografii, podręcznika akademickiego lub serii wydawniczej w języku angielskim lub podstawowym dla danej dyscypliny	5
Redaktor naczelny wieloautorskich: monografii, podręcznika akademickiego lub serii wydawniczej w języku polskim	3

Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki

Informacje o procedurach związanych z rozwojem naukowym kadry