Wypracowanie i wdrożenie innowacyjnego, zindywidualizowanego systemu kształcenia studentów to główne założenia projektu „Uczelnie Przyszłości”, który jest realizowany na naszej Uczelni. O szczegółach tego projektu, działaniach, które zostaną podjęte w czasie jego trwania, oraz przede wszystkim efektach na łamach styczniowego wydania „Wiadomości Uniwersyteckich” opowiedziały prof. dr hab. Dorota Kołodyńska – prorektor ds. studentów i jakości kształcenia UMCS oraz mgr Alicja Borzęcka-Szajner – dyrektor Centrum Kształcenia i Obsługi Studiów UMCS. Zapraszamy do lektury!
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej znalazł się w gronie 12 partnerów, którzy będą wdrażać innowacyjny model kształcenia opartego na autorskich projektach studentów w ramach projektu „Uczelnie Przyszłości”. Liderem jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Dlaczego nasz Uniwersytet zgłosił się do tej inicjatywy? Kto jeszcze oprócz UMCS będzie zaangażowany w projekt?
NCBR w ramach V priorytetu Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS) w projekcie „Uczelnie Przyszłości” będzie rozwijać Model Edukacji Spersonalizowanej (MES) jako makroinnowację społeczną. Inicjatywa ta wyrosła z potrzeby zbliżenia nauki i biznesu poprzez zainteresowanie studentów tworzeniem projektów naukowych, które rozwiążą konkretne problemy, a tym samym będą miały charakter aplikacyjny i potencjał komercjalizacyjny. To nowe podejście stawia studenta w centrum procesu kształcenia jako eksperta w zakresie własnego rozwoju, daje mu szansę na uczenie się poprzez działanie i doświadczenie, rozwijanie kompetencji przyszłości, poczucie współodpowiedzialności za wyniki uczenia i poczucie sprawczości.
W projekcie bierze udział 12 uczelni: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Politechnika Warszawska, Politechnika Łódzka, Politechnika Poznańska, Politechnika Gdańska, Politechnika Śląska, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie i Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Dla naszego Uniwersytetu udział w projekcie to niepowtarzalna okazja, aby przećwiczyć w praktyce Model Edukacji Spersonalizowanej, dającej możliwość wyboru. To także pokazanie, że jesteśmy otwarci na budowanie programów nauczania wokół zainteresowań naszych studentów i w pełni gotowi na akceptowanie multiścieżek ich rozwoju. Ponadto, dla nas jako nauczycieli akademickich, jest to także czas na refleksję i znalezienie odpowiedzi na pytania, dlaczego studia przestają być atrakcyjne dla młodych ludzi oraz czym możemy przyciągać kandydatów.
Jakie są główne założenia projektu „Uczelnie Przyszłości”? Do kogo jest on skierowany?
Projekt adresowany jest do 360 studentów z pierwszych lat studiów (pierwszego i drugiego roku pierwszego stopnia i pierwszych trzech lat jednolitych studiów magisterskich), którzy mają innowacyjne pomysły i są zainteresowani rozwijaniem swoich kompetencji. Zgodnie z założeniami odbędą się trzy edycje projektu trwające po dwa lata (trzy semestry). W każdej z nich studenci wezmą udział w pięciodniowych warsztatach. Stałymi elementami są także: realizacja autorskiego projektu badawczego; udział studentów w mikrokursach, czyli indywidualnie dopasowanych zajęciach prowadzonych przez nauczycieli akademickich; udział w zajęciach grupowych, które wspierają rozwój kompetencji z obszaru kreatywności, komunikacji, kooperacji, krytycznego myślenia, oraz indywidualne spotkania z mentorami spoza uczelni – ze świata nauki i biznesu, czyli z osobami, które będą pomagać przy realizacji projektów i indywidualnej ścieżki kształcenia. Z kolei zajęcia grupowe to tydzień wyjazdowy organizowany przez lidera projektu dla wszystkich studentów z uczelni partnerskich, którzy przeszli drugi etap oceny przez Assesment Centre (AC).
W projekcie wchodzi Pani w skład Zespołu projektowego i reprezentuje naszą Uczelnię jako koordynatorka Modelu Edukacji Spersonalizowanej. Co będzie należało do Pani zadań? Jakim wyzwaniom będzie musiała Pani sprostać podczas pełnienia tej funkcji?
Moim podstawowym zadaniem jako koordynatora w naszym Uniwersytecie jest wdrożenie i nadzór nad systemem MES. W głównej mierze działania te będą związane z dostosowaniem dokumentacji, wypracowaniem niezbędnych procesów oraz weryfikacją ich zgodności z wewnętrznymi regulacjami Uczelni. W ramach nadzoru nad realizacją MES wymagane jest monitorowanie jakości kształcenia, uczestnictwo w procesie rekrutacji studentów oraz wsparcie w ustalaniu indywidualnych ścieżek edukacyjnych. Istotnym elementem jest też promocja i upowszechnianie MES poprzez prowadzenie szkoleń, warsztatów i spotkań dla kadry akademickiej. Zadania obejmują również przygotowywanie dokumentacji do upowszechniania, formułowanie rekomendacji oraz dzielenie się wiedzą z pozostałymi członkami konsorcjum. Moja pozycja wymaga ścisłej współpracy z koordynatorem projektu ze strony NCBR i zespołem projektowym oraz konsultacji merytorycznych wszelkich zakupów i zamówień realizowanych przez lidera na rzecz konsorcjum.
Kiedy będzie realizowany projekt? Jakie działania zostaną podjęte w czasie jego trwania? Proszę opowiedzieć nieco więcej o poszczególnych etapach.
Projekt w uczelniach partnerskich jest realizowany od 1 maja 2024 r. do 31 grudnia 2028 r. Studenci zrekrutują się poprzez formularz zgłoszeniowy, deklarując chęć uczestnictwa. Zespół projektowy wybierze 20 osób i ich propozycje projektów. W drugim etapie Assesment Centre dokona weryfikacji kompetencji i wybierze 10 studentów i ich projekty. Natomiast w trzecim etapie odbędzie się obrona projektów przed Biznesowym Zespołem Innowacyjnego Kształcenia (BZIK) z uwzględnieniem szczegółowych założeń budżetów i harmonogramów zgłoszonych propozycji. Każdy projekt będzie zweryfikowany pod kątem jego rynkowej opłacalności, społecznego wpływu oraz planu. Po uzyskaniu informacji zwrotnej student może maksymalnie trzy razy przystąpić do obrony projektu. Ci, którzy go obronią, podpiszą umowę stypendialną i rozpoczną realizację projektu przy wsparciu mentorów.
Jakie korzyści przyniesie studentkom i studentom oraz pracowniczkom i pracownikom naszej Uczelni udział w projekcie?
W ramach „Uczelni Przyszłości” wszyscy uczestnicy będą poszukiwać nowych rozwiązań systemowych i sprawdzać warunki ich wdrożenia. Dlatego zachęcamy do udziału młodych innowatorów, studentów z pasją, którzy chcą osiągnąć w trakcie studiów coś więcej niż tylko zdobyć dyplom. Dajemy im szansę innowacyjnego rozwoju. A wreszcie promujemy i wzmacniamy innowacyjność poprzez realizację projektów służących społeczeństwu. Poszukujemy także nauczycieli akademickich pełnych zaangażowania i otwartych na zmiany.
Po zakończeniu projektu chcemy dać szansę na wdrożenie innowacyjnego kształcenia wszystkim naszym wydziałom. Jesteśmy do tego zobligowani zapisami umowy, bowiem każda uczelnia partnerska powinna utrzymać nauczanie w innowacyjnym modelu kształcenia przynajmniej przez rok po zakończeniu projektu. To dla nas bardzo ważne – wszyscy chcemy dostosować się do potrzeb zmieniającego się świata. Nie ukrywam, że wymaga to zmiany działania nauczycieli akademickich – z podawania wiedzy na podążanie za zainteresowaniami studenta. To dla nas jako Uniwersytetu jest istotne. Dlatego wykorzystajmy tę szansę i doceńmy starania zespołu aplikującego z Centrum Kształcenia i Obsługi Studiów. Wierzę, że jesteśmy na to gotowi. Pokażmy, że UMCS jest uczelnią przyszłości.
Będziemy też podkreślać fakt, że w kompleksowym kształceniu studentów w ramach projektu ważna jest nie tylko rola opiekuna, ale również mentora i osoby prowadzącej mikrokursy. Pomocne w tym będzie wprowadzenie systemu monitorowania postępów dydaktycznych studenta i czasu pracy mentorów oraz optymalizacja dokumentacji projektowej i poprawa komunikacji między grupami zaangażowanymi w realizację projektu. Kluczowa jest współpraca uczelni ze środowiskiem zewnętrznym poprzez rozwój silnych i dynamicznych relacji z sektorem biznesowym.
Rozmawiała Magdalena Wołoszyn-Mróz
Fot. Bartosz Proll
W MES osoba studiująca zamiast części regularnych zajęć stworzy z opiekunem ze swojej uczelni indywidualną ścieżkę edukacyjną. Zrealizuje ją przede wszystkim poprzez własny projekt przy wsparciu mentorów: naukowego i biznesowego oraz mikrokursów. Pozwoli to uzyskać maksymalnie do 30 punktów ECTS w ramach trzech semestrów studiów. Osoby studiujące będą mogły rozwinąć takie umiejętności jak: komunikacja, kooperacja, krytyczne myślenie, kreatywność oraz przedsiębiorczość, ale również zdolności merytoryczne. Poszerzą też wiedzę w wybranym przez siebie zakresie. Będziemy mieli do czynienia z jeszcze większym powiązaniem kształcenia z rynkiem pracy poprzez zaangażowanie mentorów spoza uczelni macierzystej osoby studiującej oraz stworzenie Biznesowych Zespołów Innowacyjnego Kształcenia (BZIK).
Szczególnie ważnym aspektem w projekcie jest również rozwój potencjału uczelni i wiedzy kadry akademickiej (dotyczącej pracy indywidualnej) w zakresie diagnozy kompetencji osób studiujących i ich potrzeb w sferze wsparcia mentorskiego oraz wypracowanie nowego modelu współpracy uczelnia – student – otoczenie społeczno-gospodarcze w procesie kształcenia.
Jednym z zadań projektowych jest upowszechnianie wypracowanych i przetestowanych rozwiązań projektowych wśród uczelni spoza konsorcjum. Będzie działo się to w ramach zaplanowanych spotkań, konferencji czy też poprzez publikacje wyników. Z efektów projektu w dalszym etapie będą mogły korzystać inne ośrodki również poprzez udział w Buddy System. Uczelnie tworzące konsorcjum będą pomagać innym uczelniom we wdrażaniu MES. Każda z nich ma wspierać co najmniej jedną uczelnię niebędącą aktualnie partnerem projektu.
Obecnie trwają prace przygotowawcze do rekrutacji w ramach pierwszego naboru. Opracowywany jest m.in. wspólny dla całego konsorcjum regulamin rekrutacji i uczestnictwa w projekcie, przeprowadzane są niezbędne procedury wyłaniające wykonawców do różnych działań, w tym do Assesment Centre. W naszej Uczelni analizowane są rozwiązania prawne, przygotowywane propozycje rozwiązań, odbywają się spotkania informacyjne itd.
Warto wskazać, że UMCS przygotował ofertę w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, a następnie został wybrany wraz z innymi 11 uczelniami do przygotowania i realizacji projektu pn. „Uczelnie Przyszłości”. Oferta została opracowana przez Centrum Kształcenia i Obsługi Studiów, którym kieruję, m.in. przy współpracy z władzami dziekańskimi Wydziałów: Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Filologicznego, Chemii oraz Biologii i Biotechnologii.
Projekt ma charakter ogólnouczelniany i będą mogły do niego aplikować osoby studiujące na różnych wydziałach naszego Uniwersytetu.
W razie jakichkolwiek pytań zachęcam do kontaktu.
Alicja Borzęcka-Szajner
Fot. Archiwum prywatne
