- Językoznawca: https://orcid.org/0000-0003-4692-8894
obszar lingwistyki kulturowej, kognitywnej, komunikacji językowej, komunukacji marketingowej.
- Zainteresowania naukowe oscylują wokół zagadnień semantycznych, m.in.: językowego obrazu świata, schematów pojęciowych i ich funcjonowania w języku, semantyki tekstu artystycznego, tekstowej interpretacji świata w relacji do znaczeń konwencjonalnych, narracyjności jako kategorii semantycznej:
- Autorka kilkudziesięciu rozpraw i artykułów naukowych poświęconych tej problematyce oraz monografii Narracyjne aspekty językowego obrazu świata (Lublin 2013), współautorka monografii Od muszli do bitmonety. Oblicza pieniądza (Warszawa, Texter 2014);
- Współredaktor (wspólnie z D.Piekarczyk) monografii Narracyjność języka i kultury. Literatura i media (Lublin 2013) i Narracyjność języka i kultury (Lublin 2014), wydanych w lubelskiej „czerwonej serii” językoznawczej oraz (wspólnie z P. Krzyżanowskim) tomu Barwy słów. Studia lingwistyczno-kulturowe (UMCS Lublin 2017);
- Łączy badania nad językowym obrazem świata z interdyscyplinarnym spojrzeniem na struktury konceptualne stojące u podstaw języka.
- Drugi nurt badań naukowych - współczesna komunikacja reklamowa:
- Redaktor naukowy oraz współautor podręcznika akademickiego Współczesny marketing. Skuteczna komunikacja i promocja (Lublin 2013).
- Autorka programu specjalności kształcenia studentów Wydziału Humanistycznego Komunikacja urzędowa i biznesowa oraz podręcznika akademickiego Współczesny marketing. Skuteczna komunikacja i promocja (Lublin 2013).
Kierownik grantów:
1. Kierownik projektu badawczego "Pamięć - język - państwo. Językowo-kulturowe swiadectwa walki o jedność II Rzeczpospolitej (monografie i artykuły naukowe wraz z wersjami on-line)", projekt finansowany ze środków Narodowego programu Rozwoju Humanistyki, data podpisania umowy: luty 2024; nr re. projektu: NPRH/F/SP/0065/2024/13.
2. Kierownik projektu edukacyjnego "LOGI.KOM. Od sztuki logicznego myślenia do sztuki skutecznego komunikowania się"., projekt finansowany ze środków Narodowego centrum Badań i Rozwoju.
3. Wykonawca w projekcie „UMCS dla rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy” (projekt partnerski)/ Umowa nr UDA-POKL.04.01.01-00-362/10-00, termin realizacji: 01.11.2010 -31.10.2015; projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IV, Poddziałanie 4.1.1. "Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni".
- Uczestniczyła w grantach: KBN "Językowy obraz świata" (nr 1H01D00411), kierownik prof. dr hab. Anna Pajdzińska oraz NPRH "Alternatywne sposoby kształtowania obrazu świata w systemie językowym i tekstach" (nr 12H 12 0202 8), kierownik: prof. dr hab. Ryszard Tokarski.
Wybrane obszary innej aktywności:
- W latach 2009-2016 współtwórca i Głowny Koordynator Programu Współpracy IFP UMCS ze szkołami
- w latach 2009-2016 przewodnicząca Komisji ds Promocji IFP UMCS, następnie członek Zespołu ds Promocji
- W latach 2013-2014 członek Wydziałowej Komisji Współpracy z Pracodawcami
- Organizator licznych spotkań promocyjno-edukacyjnych na terenie UMCS oraz w szkołach partnerskich.
- Członek Wydziałowej Komisji Stypendialnej Studiów Doktoranckich w Języku Angielskim, a od roku 2022/23 członek komisji powołanej dla studiów doktoranckich w zakresie językoznawstwa i lteraturoznawstwa anglistycznego
- Członek Komisji Stypendialnej dla Studentów Studiów Doktoranckich w Instytucie Filologii Polskiej, a od roku 2022/23 członek komisji powołanej dla studiów doktoranckich w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa polonistycznego
- Członek Zespołu Programowego kierunku filologia polska na Wydziale Filologicznym UMCS (2022 do chwili obecnej)
- współtwórca programu specjalności Media i copywriting dla II stopnia studiów na kierunku filologia polska UMCS
- Członek Rady Wydawniczej serii "Slavica" IS PAN
- Członek Komisji Etnolingwistycznej PAN
- Członek Komisji Rekrutacyjnej Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UMCS w dyscyplinie jezykoznawstwo
- Członek Zespołu Programowego kierunku filologia polska,
- Opiekun II stopnia studiów kierunku filologia polska (od roku akademickiego 2022/23)
- Opiekun praktyk zawodowych studentów drugiego stopnia studiów filologia polska, specjalność Media i copywriting
- Kierownik Zespołu ds ewaluacji w zakresie III kryterium w dyscyplinie językoznawstwo w roku akademickim 2021/22
- Recenzent w czasopisamch naukowych, m.in.: "Polonica", "Przegląd Humanistyczny", "Etnolingwistyka", "Prace językoznawcze", "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego", "Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej", "Roczniki Humanistyczne KUL", "Philological Studies", "Forum Lingwistyczne", "Artes Humanes", i in.
Recenzent rozpraw doktorskich oraz habilitacji.
- Członek towarzystw naukowych, w tym.: PTJ, TMJP, LTN.
- Sekretarz, członek komisji i recenzent w przewodach habilitacyjnych, doktorskich i procedurach awansowych na stanowisko profesora uczelni.
Doktorantki:
mgr Małgorzata Słowik - studia doktoranckie w zakresie językoznawstwa UMCS
mgr Małgorzata Garnek - Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UMCS
WYBRANE Z NAJNOWSZYCH (od roku 2013) PUBLIKACJI:
Monografie:
Dorota Filar, Narracyjne aspekty językowego obrazu świata. Interpretacja marzenia w polszczyźnie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013, s. 224, ISBN 978-83-7784-420-5.
Dorota Filar, Agnieszka Łukasiewicz-Kamińska, Ireneusz Miciuła, Grzegorz Sobiecki, Arkadiusz Niedźwiedzki, Jacek Rakoczy, Od muszli do bitmonety. Oblicza pieniądza i systemów walutowych, Wydawnictwo Texter, Warszawa 2014, ISBN 978-83-7790-782-5,publikacja elektroniczna:http://texterbooks.com/Product.do?code=Od_muszli_po_bitmonety__Oblicza_pieniadza__Monografie_wieloautorskie_6970
Podręczniki akademickie:
Dorota Filar (red.), Współczesny marketing. Skuteczna komunikacja i promocja. Podręcznik dla studentów specjalności Komunikacja Urzędowa i Biznesowa, Wydawnictwo Partner-Poligrafia, Białystok 2014, ISBN: 978-83-63503-05-5.
Prace pod redakcją:
Dorota Filar, Dorota Piekarczyk (red.) Narracyjność języka i kultury. Literatura i media, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, ISBN 978-83-7784-440-3.
Dorota Filar, Dorota Piekarczyk (red.) Narracyjność języka i kultury. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2014, ISBN 978-83-7784-572-1.
Dorota Filar, Piotr Krzyżanowski (red.), Barwy słów. Studia lingwistyczno-kulturowe, Wydawnictwo UMCS Lublin, 2017, ISBN: 978-83-227-9007-6.
Wybrane artykuły w czasopismach i rozdziały w monografiach
Dorota Filar, „Who is Doing the Thinking?” – the Concept of the“THINKING SUBJECT” in Polish, [w:] The Linguistic Worldview.Ethnolinguistics, Cognition and Culture, (ed. by): Adam Głaz, David Danaher i Przemysław Łozowski, London, Versita, 2013, pp. 263-282.
Dorota Filar, „Ciało w umyśle – umysł ucieleśniony”: eksperiencjalizm we współczesnej lingwistyce , [w:] Płeć, ciało i seksualność w języku, edukacji, kulturze i sztuce, pod red. M. Karwatowskiej i R. Litwińskiego, Wydawnictwo UMCS Lublin 2014, s. 29-40.
Dorota Filar, Bożena Kotuła, Translation and Correspondence of languages and Cultures As Exemlified by Polish and Slovak Verbs of Movement: iść, chodzić/ ost. chodit, [w:] Zrkadla translatologie I: Preklad ako nastroj komunikacie (Translation and Intercultural Communication), red. I Hostova, M. Gavurova i M. Smetanova, Presovska Universita, Presov, 2013, s. 157-169.
Dorota Filar, Synonimia leksykalna i ekwiwalencja kognitywna (na przykładzie kilku polskich czasowników nazywających procesy myslenia) [w:] Dialog Kulutur VIII, red. O. Richterek i M. Puza, Universita Hradec Kralove, 2013, s.166-176.
Dorota Filar, Marketing, reklama, promocja, [w:] Edytorstwo w sieci nowych mediów, red. A. Wójtowicz i P. Nowak, Lublin 2013, s. 139-198.
Dorota Filar, Językowo-kulturowy obraz pieniądza [w:] D. Filar, A. Łukasiewicz-Kamińska, I.Miciuła, G.Sobiecki, A. Niedźwiedzki, J.Rakoczy), Od muszli do bitmonety. Oblicza pieniądza (monografia wieloautorska), Wydawnictwo Texter, Warszawa 2014, publikacja elektroniczna: http://texterbooks.com/Product.do?code=Od_muszli_do_ bitmonety_Oblicza_pieniądza_Monografie_wieloautorskie_6970, s. 64-109.
Dorota Filar, Bożena Kotuła, Ruch jako domena źródłowa w metaforycznych nazwachstanów mentalnych(na podstawie polskich i słowackich czasowników ruchu) [w:] Registre jazyka a jazykovedy, red. J. Kesselova, M.Imrichova, M.Olostiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Preszowskiego, . Presov (Słowacja), 2014. s. 323-330.
Dorota Filar, Teoria narracyjności w semantyce: "wielkie" i "małe" narracje językowea językowy obraz świata, [w:] W kręgu zagadnień semantyki i stylistyki tekstu, red. A.Piasecka, I.B;umental, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, s.35-46.
Dorota Filar, "Ciało w umyśle - umysł ucieleśniony": eksperiencjalizm we współczesnej lingwistyce, [w:] Płeć, ciało i seksualność w języku, edukacji, kulturze i sztuce, red. M. Karwatowska i R. Litwiński, Lublin 2014, s. 29-40.
Dorota Filar, Narracyjność w badaniach interdyscyplinarnych a kategorie narracyjne w semantyce[w:] Narracyjność języka i kultury, pod red. D.Filar i D.Piekarczyk, UMCS Lublin 2014, s. 7-23.
Dorota Filar, Bożena Kotuła, Ruch jako domena źródłowa w metaforycznych nazwach stanów mentalnych (na podstawie polskich i słowackich czasowników ruchu) [w:] Registre jazyka a jazykovedy, red. J. Kesselova, M. Imrichova, M. Olostiak, Presovska Universita, Presov 2014, s. 323-330.
Dorota Filar, "Historie za słowami": teoria narracyjności w semantyce, [W:] Interpretacie sveta v jazyku, , red. Peter Kasa, Ryszard Tokarski, Marta Vojtekova, Presovska Univesita v Presovie, 2015, s. 21-43.
Dorota Filar, Język jako wielka narracja: teoria narracyjności w semantyce, "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego" , z. LXXI, Universitas Kraków, 2015, s. 9-26.
Dorota Filar, Dorota Piekarczyk, Słowotwórcze i składniowe wykladniki tekstowej interpretacji świata, czasopismo "Język a kultura", t.25, Struktura słowa a interpretacja świata, pod. red. M.Misiak i J. Kamienieckiego, Wroclaw 2016, s. 315-330.
Dorota Filar, Adam Glaz, Język a struktury wiedzy w umyśle. (Teoria schematów poznawczych w opisie semantycznym), "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego", z.LXXII, Universitas, Kraków, 2016, s.191-210.
Dorota Filar, Językowa narracja o skąpstwie i chciwości we współczesnej polszczyżnie, [w:] Dialogul slavistirol la inceputulsecolului al. XXI-lea. ed. Katalin Balazs. Ioan Herbil, Facultatea de Litere, Universitatea de Babes-Bolyai, Cluj-Napoca, Romania, 2016, s. 149-163.
Dorota Filar, Konwencja i kreacja a organizacja wiedzy w jezyku, [w:] Konwencja i kreacja w języku, literaturze i narracji historycznej, red. M.Karwatowska, R.Litwiński, A.Siwiec, UMCS Lublin, 2016, s. 45-60.
Dorota Filar, Doświadczenie duszy - doswiadczenie ciała. O dwóch znaczeniach leksemu dusza we współczesnej polszczyźnie, [w:] Antropologiczne wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, pod red. Ewy Masłowskiej, t.I, Dusza w oczach świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 155-178.
Dorota Filar, Narrativity as a Semantic Category, [w:] Events and Narratives in Language, red. J.Badio, Peter Lang,2016, s. 117-128.
Dorota Filar, Obcość w dyskursie z samym sobą. Analiza lingwistyczno-kulturowa, [w:] OBCY/ INNY - analizy przypadków, red. M.Karwatowska, R.Litwiński, A. Siwiec, Lublin, 2017, s. 83-98.
Dorota Filar, Przemysław Łozowski, Gramatykalizacja pojęć w językowym obrazie świata. Szkic o ekwiwalencji kognitywnej, [w:] "Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury", nr.30, 2018, s. 69-90.
Dorota Filar, "Metafizyka" i "psychologia" - dwie narracje o duszy we współczesnej polszczyźnie, [w:] Antropologiczno-kulturowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t.3: Aksjosfera duszy - dusza w aksjosferze, pod. red. J. Jurewicz, E. Masłowskiej i D. Pazio-Wlazłowskiej, IS PAN, Warszawa, 2018, s. 5-32, e-ISBN 978-83-64031-87-8.
Dorota Filar, Czym jest semantyka narracyjna? Językowy obraz burzy we współczesnej polszczyźnie, [w:] Dialogul slavistilor la inceptul secolului al XXI-lea, ed by K. Balazs, & I. Hebril, Babes Bolyai University, Cluj-Napoca, Romania, Anul VII, nr 1/2019, s.13-23.
Dorota Filar Przemysław Łozowski, On cognitive equivalence: Grammaticalisation and lexicalisation in the linguo-cultural worldview, "Etnolinguistics. Issues in Language and Culture", ISSN 0860-8032, e-ISSN 2449-8335, UMCS Lublin, 2019 30 pp. 69-88.
Dorota Filar, "Metaphisics" and "Psychology": Two Narratives of the Soul and Body in Polish. A Linguistic/ Cultural Approach, [In:] The Soul in the Axiosphere from an Intercultural perspective, Vol. I, Chapter One, ed. by. J. Jurewicz, E. Masłowska, D. Pazio-Wlazłowska, ISBN (10) 1-5275-4564-4, Cambridge Scholar Publishing, 2020, pp. 2-36.
Dorota Filar, Czy "szyja kręci mózgiem"? Somatyzmy w językowym obrazie swiata (na przykładzie leksemu szyja i wyrazów bliskoznacznych), "Prace Językoznawcze" XXIII/1, 2021, s. 105-121, ISSN 1509-5304, DOI 10.31648/pj6317.
Dorota Filar, "Blisko czy daleko"? O względności językowej kategoryzacji przestrzennej, "Prace Filologiczne" 2021 (76), s.11-128, ISSN 0138-0567.
