Jednostki i pracownicy - książka adresowa

dr hab. Małgorzata Kołacz-Chmiel

Stanowisko
adiunkt ze stopniem naukowym dr hab.
Jednostki
KATEDRA HISTORII STAROŻYTNEJ I ŚREDNIOWIECZNEJ
Adres e-mail
Wyświetl
Konsultacje

Konsultacje w w sesji zimowej 2022/2023:


wtorek 13.00 - 14.00


czwartek 15.30 - 16.30


 


 


 


 


 


 


 


 


 


 

Adres

pl. M. Curie-Skłodowskiej 4a
20-031 Lublin

O sobie




Zainteresowania naukowe:

- dzieje społeczno-gospodarcze wsi w okresie późnego średniowiecza i wczesnychczasów nowożytnych

- kobieta w społecznościach chłopskich w XIV-XV w.

- edytorstwo źródeł historycznych


Działalność naukowa

Realizowane granty: 

Narodowe Centrum Nauki (NCN) 2018/29/B/HS3/01742: Edycja źródłowa XV-wiecznych zapisów sądowych powiatu hrubieszowskiego w ziemi chełmskiej.

W ramach projektu przygotowywana jest edycja źródłowa najstarszych zapisów  sądów ziemskich odbywanych w Hrubieszowie z lat 1429-1468. Historia i działalność tego organu sądowego ukazuje przemiany zachodzące na obszarach pogranicza polsko-ruskiego w okresie wcielenia ich w obręb państwa polskiego na przełomie XIV/XV stulecia. 

Wartość przewidzianej do wydania zachowanej spuścizny, w postaci zapisów organu sądowego obradującego w Hrubieszowie na przestrzeni kilku dziesięcioleci, przejawia się w możliwości prześledzenia na podstawie informacji w nich zawartych zmian zachodzących w sferze systemu administracyjnego i prawnego na ziemiach ruskich wcielonych do Korony. Zachowanie się zapisów z okresu jeszcze przed wprowadzeniem prawa polskiego w 1431 r. daje możliwość uchwycenia tego procesu w ich początkowym okresie. Podkreślić także należy, że funkcjonowanie organu sadowego w Hrubieszowie w okresie przejściowym powoduje, że nie do końca sprecyzowane są zarówno jego kompetencję, jak i zasięg działalności. Przedmiot toczonych przed jego obliczem spraw, koncentrujących się w głównej mierze na rozstrzyganiu majątkowych spraw spornych i niespornych,  sugeruje że mamy do czynienia z sądem ziemskim. Zastanawiający jednak jest fakt braku informacji na temat obecności sędziego ziemskiego oraz liczne wzmianki dotyczące starosty chełmskiego biorącego udział w posiedzeniach sądu. Sytuacja ta może wskazywać, że w okresie wprowadzania administracji i prawa polskiego na tych obszarach dochodziło do tworzenia organów łączących w sobie uprawnienia władzy ziemskiej i starościńskiej. Niejednoznaczny jest także zasięg terytorialny. Władza omawianego organu sądowego wykracza poza granice powiatu hrubieszowskiego i obejmuje swoim zasięgiem obszary sąsiedniej ziemi bełskiej, na co wskazuje skład sędziów i asesorów pochodzących z obu wyżej wzmiankowanych jednostek terytorialnych. 

W ramach prowadzonych prac przeprowadzono kwerendę źródłowa w zasobach Archiwum Państwowego w Lublinie, a także Bibliotece PAU i PAN w Krakowie (Notaty ks. Z. Dunin-Kozickiego zawierajace wypisy źródłowe m. in. z ksiag chełmskich). Wykazała ona, że zapisy roków sądowych odbywanych w Hrubieszowie nie stanowią jednolitej i zwartej jednostki archiwalnej. Główny ich zrąb stanowi księga z lat 1429-1468 licząca 80 kart (Księga ziemska hrubieszowska, syg. 1). Jest ona w formacie oprawionej w skórę dutki o wymiarach 33,5 na 11 cm. Natomiast pozostałe zapisy stanowią luźne fragmenty wszyte w obręb pozostałych jednostek wchodzących w skład zespołu Ksiąg ziemskich chełmskich. Na obecnym etapie edycja źródłowa jest już gotowa do druku. Zakończenie projektu i publikacja materiału źródłowego przewidziana jest na rok 2022.