Jednostki i pracownicy - książka adresowa

prof. dr hab. Maria Juda

prof. dr hab. Maria Juda
Stanowisko
profesor
Jednostki
KATEDRA INFORMACJI I KULTURY CYFROWEJ
Funkcje
Kierownik Katedry
Telefon
81 537 53 77
Adres e-mail
Wyświetl
Konsultacje

wtorek: 8.00 - 8. 50 p. 116 B "Nowa Humanistyka"


środa: 10.30-11.40 p. 116 B "Nowa Humanistyka"


 


 

Adres

20-032 Lublin Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4

O sobie

      Jestem absolwentką studiów w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Ukończyłam je w 1981 roku, uzyskując stopień magistra bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na podstawie pracy przygotowanej pod kierunkiem prof. dra hab. Józefa Szymańskiego pt. Tradycja rękopiśmienna Kroniki mistrza Wincentego. W tym samym roku podjęłam pracę w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, najpierw na stanowisku asystenta stażysty, później asystenta i starszego asystenta w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii i Bibliotekoznawstwa Instytutu Historii. W roku 1990, w oparciu o rozprawę napisaną pod kierunkiem prof. dra hab. Józefa Szymańskiego pt. Przywileje drukarskie w Polsce zdobyłam stopień doktora nauk humanistycznych i awansowałam na stanowisko adiunkta, na którym zatrudniona byłam do 2005 roku. Rok 2001 zaowocował stopniem doktora habilitowanego nauk humanistycznych, który otrzymałam na podstawie rozprawy pt. Pismo drukowane w Polsce XV-XVIII wieku. Od 2005 roku zatrudniona byłam na stanowisku profesora nadzwyczajnego UMCS. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych uzyskałam w roku 2013. Od października 2015 roku na stanowisku profesora zwyczajnego.

       Od 1 września 2003 do 31 sierpnia 2019 roku pełniłam funkcję dyrektora Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa w UMCS oraz funkcję Kierownika Zakładu Kultury Książki i Nauk Pomocniczych Bibliologii. W tym okresie kierunek informacja naukowa i bibliotekoznawstwo otrzymał pozytywną ocenę Uniwersyteckiej i Państwowej Komisji Akredytacyjnej, a "Architektura informacji" certyfikat "Studia z Przyszłością". Dzięki pozyskanym środkom z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego zorganizowane zostało Humanistyczne Laboratorium Digitalizacji i Wizualizacji Informacji. Od 1 września 2019 do 30 grudnia 2020 roku pełniłam funkcję Kierownika Katedry Humanistyki Cyfrowej w Instytucie Historii na Wydziale Humanistycznym. Od 1 styczna 2021 roku jestem zatrudniona w Instytucie Nauk o Kulturze. Od 2022 r. jestem Kierownikiem Katedry Informacji i Kultury Cyfrowej. W latach 2019-2022 pełniłam funkcję Dyrektora Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych. Od października 2020 roku jestem członkiem Rady Bibliotecznej na kadencję 2020-2024.

        W latach 2007-2010 byłam i w obecnej kadencji jestem członkiem - specjalistą Komitetu Nauk Historycznych PAN. Od 2005 roku pełnię funkcję przewodniczącej Komisji Historii Książki i Bibliotek KNH PAN, obecnie Komisji Historii Kultury Książki. W 2008 roku powołana zostałam przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego na członka Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów na dyplomowanego bibliotekarza oraz dyplomowanego pracownika dokumentacji i informacji naukowej. W latach 2017-2019 byłam wiceprzewodniczącą Rady Naukowo-Programowej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Należy do Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego, Polskiego Towarzystwa Historycznego i Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki im. Hieronima Łopacińskiego. 


Działalność naukowa

 

      Mój dorobek publikacyjny liczy ponad 130 pozycji. Składają się nań dwie monografie autorskie, dwie źródłowe prace edytorskie, katalog poloników, opracowanie edytorskie bibliografii, redakcja pracy zbiorowej, katalogu poloników i kilku tomów czasopisma „Folia Bibliologia”, artykuły, artykuły biograficzne, recenzje i sprawozdania.

      Głównym obszarem mojej pracy badawczej są zagadnienia związane z dziejami kultury dawnej książki drukowanej w kontekście polskim i ogólnoeuropejskim. Daje się w nim jednak wyróżnić kilka wężej zakreślonych zakresów. Jednym z nich są dzieje drukarstwa w dawnej Rzeczypospolitej. Sytuują się w nim opracowania dotyczące warunków prawnych działalności typograficznej, które wyrastają z badań nad przywilejami drukarskimi w Polsce. Najważniejszą pozycją w tym względzie jest monografia Przywileje drukarskie w Polsce, która jest drukowaną wersją rozprawy doktorskiej. Problematyce tej poświęciłam również artykuły odnoszące się do zagadnień edytorstwa wydawnictw liturgicznych dla Kościołów reformowanych i wschodnich oraz warunków realizacji przywilejów drukarskich.

      Wiele miejsca zajmują prace dotyczące dziejów sztuki drukarskiej w Lublinie. Są to w głównej mierze opracowania podejmujące dzieje lubelskich oficyn typograficznych, które opublikowane zostały w jednym z tomów fundamentalnego dzieła Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku oraz biogramy drukarzy lubelskich wydrukowane w Słowniku biograficznym miasta Lublina. 

      Uwagę kieruję również w stronę zagadnień związanych z określonymi kategoriami książek, tak pod względem treściowym jak i edytorskim. Efektem tych eksploracji badawczych są artykuły poświęcone wydawnictwom kartograficznym i książce medycznej.

      Inny obszar badawczy stanowią problemy odnoszące się do różnych aspektów architektury dawnej książki drukowanej. Na czoło w tym zakresie wysuwa się studium Pismo drukowane w Polsce XV-XVIII wieku oraz artykuły podnoszące zagadnienie wzorników danych pism drukowanych i poddające analizie określone rodzaje pisma drukowanego. Przedmiotem refleksji badawczej stała się ponadto najwcześniejsza forma typograficznej książki drukowanej, jaką jest inkunabuł i spojrzenie nań jako na źródło historyczne oraz karta tytułowa w dawnej polskiej książce drukowanej.

      Zagadnieniu miejsca ludzi dawnej książki w społeczeństwie, a zwłaszcza ich awansowi społecznemu, poświęciłam dwa opracowania dotyczące nobilitacji drukarzy staropolskich i bibliotekarza królewskiego Marka Ludwika Reverdila.

      Z zainteresowań kulturą książki w środowiskach lokalnych wyrosły studia nad jej dziejami w Lublinie i Wojniczu.

      Obserwację pewnych zjawisk zachodzących w dziejach kultury książki drugiej połowy XV i pierwszej połowy XVI wieku, a więc w okresie koegzystencji książki rękopiśmiennej i drukowanej  przeprowadziłam w dwóch kolejnych studiach dotyczących książki w kręgu Jana Długosza i książki w iluminatorstwie Stanisława Samostrzelnika.

      Efektem poszukiwań nowych metodologicznych i źródłowych obszarów badawczych było wkroczenie w zagadnienie edycji źródeł historyczno-bibliologicznych. Pierwszym efektem tego rodzaju prac było wydanie Acta capituli Woyniciensis 1666-1757. Wojnicz 2003  (wspólnie z Józefem Szymańskim). Wynikiem wieloletniej kwerendy i pracy edytorskiej jest publikacja Polonia typographica Polonorum. Polskie przywileje drukarskie. Lublin 2010.

      Obok działań o charakterze edytorskim zajmuję się zagadnieniem poloników w zbiorach obcych. Przyjęły one formę redakcji naukowej przy opracowywaniu katalogu poloników przechowywanych w bibliotece premonstratensów na Strahowie w Pradze oraz współautorskiego opracowania katalogu tego rodzaju dokumentów bibliotecznych pozostających w zasobie biblioteki katedralnej w Strängnäs (Szwecja).

      Zainteresowania odnoszące się do kwestii bibliograficznych znalazły odbicie w edycji (wspólnie z Alicją Matczuk) Bibliografii historii województwa lubelskiego Andrzeja Wojtkowskiego oraz w artykule podejmującym zagadnienie opracowania staropolskich wydań dzieł Mikołaja Reja.

      Kieruję również swoją uwagę na problemy metodologiczne bibliologii historycznej, jej miejsce w systemie nauk pomocniczych historii i perspektyw rozwoju tej subdyscypliny nauki o książce.

      Z doświadczeń dydaktycznych i organizacyjnych wyrosły opracowania poświęcone organizacji i treściom merytorycznym programów kształcenia na kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

 

                                               PUBLIKACJE – wybór

 

            Monografie:

      Pismo drukowane w Polsce XV-XVIII wieku. Lublin 2001, 367 ss, 49 tabl.

      Przywileje drukarskie w Polsce. Lublin 1992, 164 s.

       Edycje źródeł:

     Metryki kolegiaty św. Wawrzyńca w Wojniczu 1675-1784. T. 7: Liber copulatorum 1777-1784. Wyd. M. Juda i J. Szymański. Wojnicz 2016.

     Privilegia typographica Polonorum. Polskie przywileje drukarskie 1493-1793. Oprac. i wyd. Maria Juda. Lublin 2010, 479 s.

     Acta  capituli Woyniciensis 1666-1757. Wyd. M. Juda i J. Szymański. Wojnicz 2003, 222 s.

       Bibliografie i katalogi:

     M. Juda, Ewa Teodorowicz-Hellman, przy współpracy Ragnhild  Lundgren: Polonika w Bibliotece Katedralnej w Strängnäs / The Polonica In the Library of Sreängnäs Cathedral. Stockholm 2011, 130 s. Stockholms Universitet.

     Polonika czeskie doby renesansu, baroku i oświecenia w bibliotece premonstratensów na Strahowie (Praga). Katalog. Oprac. Jan Linka. Red. naukowa tomu M. Juda. Warszawa 2011, 327 s.

     A. Wojtkowski: Bibliografia historii województwa lubelskiego. Wyd. M. Juda i A. Matczuk przy współpracy A. Znajomskiego. Lublin 2000, 567 ss.

       Artykuły:

        Polish research on publishing in Poland between 1945 and 2015: Themes, legacy and implications for frurther research, "Roczniki Biblioteczne" t. 67: 2023, s. 219-238.

        Zainteresowania czytelnicze rajców i ław inwentarzyszkiewicza z 1738 roku w świetle inwentarzy ich księgozbiorów domowych, W: Litteris et amititia. Studia ofiarowane Profesor Annie Kamler w czterdziestopięciolecie pracy naukowej,  red. nauk. K. Seroka, D. Pietrzkiewicz, przy współpracy J. Puchalskiego, Warszawa 2023, Wydawnictwo Nukowe i Edukacyjne SBP, s. 49-65. 

      Przyczynek do dziejów drukarstwa i księgarstwa krakowskiego w pierwszej połowie XVIII wieku, W: Wokół bibliotek i dziedzictwa kultury. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Elżbiecie Barbarze Zybert z okazji 45-lecia pracy naukowej, red. nauk. R. Kotowski przy współpracy D. Grabowskiej, Warszawa 2022, Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP, s. 225-237.

       Fragment księgozbioru wileńskich dominikanów w kolekcji klemensowskiej Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego, "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne" t. 116: 2021, s. 117-138.

      Druk panegiryczno-okolcznościowy w repertuarze wydawniczym Drukarni Akademii Zamojskiej, W: Książki mają swoją historię. Studia ofiarowane Profesor Barbarze Bieńkowskiej, pod red. nauk. J. Puchalskiego przy współpracy E. Maruszak, M. Ochmańskiego, D. Pietrzkiewicz i K. Seroki, Warszawa 2021, Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP, s. 200-216. 

     Book authors and users in letters of dedication of the Lublin Jesuit Printing House, „Res Historica” T. 50: 2020, s. 127-140.

     Kultura intelektualna i duchowa dominikanów wileńskich w świetle inwentarza biblioteki z I połowy XVII wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” t. 114: 2020, s. 123-143.

    Wigierskie stare druki w zbiorach Biblioteki Księży Marianów w Lublinie. Przyczynek do dziejów kultury książki w zakonie kamedulskim. W: W świecie bibliologii i informatologii. Księga dedykowana prof. Bronisławie Woźniczkiej-Paruzel w 70. rocznicę urodzin. Red. nauk., M. Fedorowicz-Kruszewska, M. Cyrklaff-Gorczyca, T. Kruszewski, Toruń 2019, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 99-100.

     Księgozbiór rajcy i aptekarza Pawła Soldadiniego. Przyczynek do dziejów kultury intelektualnej mieszczaństwa krakowskiego w pierwszej połowie XVIII wieku. W: O etosie książki. Studia z dziejów bibliotek i kultury czytelniczej, pod red. T. Wilkoń. Wydaw. UŚ,Katowice 2017, s. 49-66.

     O potrzebie dalszych badań nad polonikami bibliologicznymi w Szwecji. „ Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” Tom specjalny: 2017, s. 309-318.

     Działalność wydawniczo-księgarska Cezarych w świetle inwentarza z 1737 roku. W: Kultura książki i informacji. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Gondek. Katowice; Wydaw. UŚ, 2017, s. 195-209.

     Problematyka historyczno-bibliologiczna w kształceniu akademickim w zakresie bibliologii i informatologii. W: Uniwersyteckie kształcenie bibliotekarzy. W 70 lecie studiów bibliotekoznawczych i informacyjnych na Uniwersytecie Łódzkim. Red. J. Konieczna, S. Kurek-Kokocińska. Łódź: Wydaw. UŁ, 2017, s. 95-105.

     Powojenne polskie badania nad historią ruchu wydawniczego w Polsce: dorobek i postulaty badawcze. „Roczniki Biblioteczne” , T. 60: 2016 [druk: 2017], s. 141-164.

     Starodruki z biblioteki oo. reformatów w Warszawie, przechowywane w bibliotece księży marianów w Lublinie. W: Dawnych ksiąg niesyty. Tom studiów dedykowanych Profesorowi Januszowi Tondelowi na siedemdziesięciolecie urodzin. Wydawnictwo Naukowe UMK. Toruń 2016, s. 127-142.

     Kultura druku i jej wpływ na zmiany cywilizacyjne. „Folia Bibliologica” Vol. 58: 2016, s. 13-34.

     Akta wizytacyjne jako źródło do dziejów księgozbiorów historycznych. Na przykładzie akt dekanatu chełmskiego z XVIII i początku XIX wieku. „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” T. 10: 2016 [ druk: 2017], s. 107-118.

     Dawne drukarstwo jako aktualne zadanie badawcze. W: Teoretyczne zagadnienia bibliologii i informatologii. Studia i szkice. Pod red. E. Gondek, Katowice 2015, s. 43-52.

     „Zwierciadło” Mikołaja Reja jako źródło interdyscyplinarnych badań bibliologicznych. W: Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego. Warszawa 2015, s. 80-89.

     Stemmata w drukach lubelskich XVII-XVIII wieku. „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy” Nr 4 (38) 2014 [druk: 2015], s. 97-110.

     Privileged printing houses in L’viv in the old Polish period (16th – 18th century). “Visnyk of the Lviv University. Series Bibliology, Library Studies and Information Technologies”. Vyp. 8: 2014, s. 3-8.

     Bibliologia historyczna w systemie nauk pomocniczych historii. W: Nauki pomocnicze historii. Teoria, metody badań, dydaktyka, pod red. A. Jaworskiej i R. Jopa. Warszawa 2013, s. 11-19.

     Epigraficzne źródła renesansowego pisma drukowanego. W: Między tekstem a znakiem. Prace ofiarowane Profesor Barbarze Trelińskiej w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Pod red. A. Jaworskiej i S. Górzyńskiego. Warszawa  2013, s. 69-82.

     Fragment księgozbioru Kamedułów na Bielanach pod Warszawą w zbiorach Biblioteki Księży Marianów w Lublinie, W: Studia Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, pod red. H. Batorowskiej, I. Pietrzkiewicz, E. Wójcik, T. 11. Kraków 2013 [druk 2014], s. 61-71, „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis” t. 146.

     Książka medyczna w dawnej Polsce, zarys problematyki. W: Zasługi oraz dylematy życiowe i zawodowe lekarzy chirurgów w świetle literatury i medycyny: Cz. 4, red. nauk. G. Wallner, E. Łoch. Lublin 2011, s. 61-72.

     Polonika w księgozbiorze dawnych druków katedry w Strängnäns. W: Adam Heymowski. Polak na pograniczu kultur i epok./ En polack mellan kulturerer och epoker. Sztokholm 2011, s. 104-110.

     Bibliologia historyczna: między tradycją a nowymi perspektywami. W: Bibliologia i informatologia.  Pod red. D. Kuźminy. Warszawa 2011, s. 23-29.

     O potrzebie opracowania staropolskich wydań dzieł Mikołaja Reja. W: W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi pod red. H. Pelcowej. Lublin 2010, s. 173-181.

     Nobilitacje drukarzy doby staropolskiej. W: Książka zawsze obecna. Prace ofiarowane  Profesorowi Krzysztofowi Migoniowi. Wrocław 2010, s. 259-266.

     Świat wizualny w wydawnictwach kartograficznych XVI-XVII wieku. W: Świat w obrazach. Zbiory graficzne w instytucjach kultury – ich typologia, organizacja i funkcje. Pod red. M. Komzy. Wrocław 2009, s. 91-102.

     Książka w iluminatorstwie Stanisława Samostrzelnika. W: Pasja książki. Studia poświęcone pamięci profesora Janusza Dunina. Praca zbiorowa pod red. J. Ladoruckiego i M. Rzadkowolskiej. Łódź 2009, s. 81-89.

     Warunki realizacji przywilejów drukarskich. W: Od książki dawnej do biblioteki wirtualnej – przeobrażenia bibliologii polskiej. Na marginesie trzydziestolecia Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii UMK w Toruniu. Pod red. D. Degen i M. Fedorowicz. Toruń 2009, 147-156.

       Książka w kręgu Jana Długosza. W: Książka, biblioteka, informacja. W kręgu kultury i edukacji. Praca zbiorowa pod red. E. B. Zybert i D. Grabowskiej. Warszawa 2008, s. 28-37.

     Kultura książki na Lubelszczyźnie w czasach staropolskich. Zarys problematyki. W: Książki i Historia. Księga Jubileuszowa ofiarowana dr. Zdzisławowi Bieleniowi z okazji 50-lecia nieprzerwanej pracy w Bibliotece im. H. Łopacińskiego w Lublinie.. Lublin 2008, s. 65-80.

     Kultura książki w małym mieście doby staropolskiej - na przykładzie Wojnicza. W: Między przeszłością a przyszłością. Książka, biblioteka, informacja naukowa – funkcje społeczne na przestrzeni wieków. Kraków 2007, s. 85-94.

      Kultura książki w kręgu benedyktynów. Na marginesie dziejów opactwa w Sieciechowie W: Biblioteka Główna WSOSP Dęblin. Konferencja popularnonaukowa na temat „Biblioteka Główna WSOSP w 80-leciu „Szkoły Orląt”. Dęblin 2005, s. 99-110.

     Inkunabuł jako źródło historyczne. W: Tekst źródła - krytyka - interpretacja. Pod red. B. Trelińskiej. Warszawa 2005, s. 179-186.

     Mapy ziem polskich w dawnej typografii europejskiej. „Studia Źródłoznawcze” T. 41: 2003, s. 45-63.

     Karta tytułowa staropolskiej książki drukowanej. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” T. 46: 2002, s. 67-78.

     Fraktura druków polskich XVI-XVIII wieku. W: Z książką przez wieki. Red. nauk. A. Krawczyk. Lublin 2002, s. 125-135. (Res historica nr 13).

     Wzorniki jako źródło do dziejów dawnego pisma drukowanego. W: Drogą historii. Studia ofiarowane profesorowi Józefowi Szymańskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Pod red. P. Dymmela, K. Skupieńskiego, B. Trelińskiej. Lublin 2001, s. 365-373.

     Badarachi Jan: W: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku. T. 1: Małopolska, cz. 2: Wiek XVII-XVIII, vol. 1: A-K. Praca zbiorowa pod red. J. Pirożyńskiego. Kraków 2000 s. 70; s. 262-269; 271-284; 316-317-; 330-341; 352-356; vol 2:L-Ż i drukarnie żydowskie, s. 404-409; 423-424; 445-445; 532; 534; 545; 609; 617, 637-644; 647-644.

     Studia bibliotekoznawcze na UMCS. „Folia Bibliologica”. R. 42/43: 1994/1995 [druk 1998], s. 122-131.

    Ochrona prawna wydawnictw reformacyjnych w Polsce w XVI-XVIII wieku. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”. R. 38: 1994 s. 55-61.

     Podstawy prawne publikacji wydawnictw dla Kościołów wschodnich w Koronie i Ziemiach Ruskich w XVI-XVIII w. „Folia Bibliologica”. R. 36/37: 1988/1989[druk 1993], s. 7-20.

     Przywileje drukarskie jako źródło do dziejów książki. W: Discernere vera ac falsa. Lublin 1992 s. 339-354. „Annales Universitatis Mariae Curiae-Sk³odowska” Sect. F, vol. 45: 1990.

     Nobilitacja Marka Ludwika Reverdila bibliotekarza królewskiego. „Roczniki Biblioteczne”. R. 33: 1989 z. 1/2 s. 279-286.

 

 

 

 


Ogłoszenia